Thanh Minh là một trong những cái Tết (Tiết) quan trọng của người Á Đông xưa. Xã hội hiện đại sống với nhịp sống hối hả. Văn minh vật chất đề cao hưởng thụ và tự do cá nhân đã làm cho các sinh hoạt văn hóa mang đậm sắc màu Á Đông cứ nhạt dần và có nguy cơ bị tiêu biến....

Những ngày cuối năm sau đợt mưa lạnh lê thê, đầu tháng chạp nắng vàng chợt bừng lên rạng rỡ trải dài trên miệt vườn đất bãi quê tôi. Và kìa trên triền sông Hồng đã sáng rực lên sắc hoa chờ đón Tết....

Những ngày mùa ở quê bao giờ cũng gợi lại trong tôi nhiều ký ức. Ký ức về rơm rạ, thóc lúa, là ruộng cày, là đon mạ non, những củ khoai tây trong nắng, trong mưa, trong giá rét... Và ký ức ấy luôn gắn với mẹ tôi - người đàn bà của làng quê Việt Nam nắng mưa vẫn tần tảo....

Hôm nay ngày tết Đoan ngọ mùng 5.5. Cả dân tộc Việt Nam đón một cái tết mang đậm dấu ấn độc đáo của dân tộc: tết giết sâu bọ. Người ta mua các thứ lá thơm, lá thuốc về nấu nước tắm cho lành. Nhà nào cũng mua hoa quả, xôi thịt để ăn tết....

Đã gần đến tết, năm nay đã là năm thứ 5, Hoan xa nhà. Cứ mỗi độ tết đến xuân về, lòng anh lại bộn bề bao nhiêu nỗi nhớ nhà. Chiều nay nhận được thư, thì ra, mấy lá thư trước, gia đình gửi vào đều thất lạc....

Mỗi lần đến Tết, ta lại nghĩ: vậy là lại thêm 1 tuổi. Cùng với sinh nhật, mỗi năm 2 lần ta lại chẹp miệng thế. Cũng phải, Tết, thay vì nghĩ đã hết một năm, ta hay nghĩ về một sự bắt đầu mới hơn....

Thế là đã qua một đợt nắng nghịch mùa. Giờ đây làng quê nghiêng mình trong đêm trở gió. Buổi chiều hôm trước bầu trời lênh láng màu mỡ gà, mặt trời đỏ rực hắt lên những tia nắng chói,...

Sau ngày đất nước liền một dải, u tôi nhận được tin chú tôi còn sống, hiện cư ngụ ở Sài Gòn. Tôi, một Việt kiều ở Pháp, đã trở về Việt Nam tìm chú, và từ đó đến nay, tôi đã về nước bốn lần....

“Vui như Tết”. Câu thành ngữ mà tôi tin ai cũng đã từng nghe từng nói một lần trong đời ấy là nói về Tết cổ truyền, tết âm lịch. Thời ấu thơ, ngày Tết vui là đúng lắm rồi, được ăn ngon, được mẹ mua cho quần áo mới được nghỉ học và...v.v....

Ngày xưa khi còn ở quê, một năm có bao nhiêu ngày Tết: Tết dương lịch, Tết nguyên đán, Tết nguyên tiêu, Tết trùng ngũ 5/5, Tết Trung thu … Nhà nghèo nhưng bố mẹ cũng lo cho chúng tôi đủ từng ấy cái Tết....

Cuộc đời có thăng giáng. Nhưng ngày xưa, như Lão Tử nói: "Người thuận theo Đất, Đất thuận theo Trời, Trời thuận theo Đạo, Đạo thuận theo Tự Nhiên". Sự biến dịch của cõi người không làm ta chóng mặt....

Ở Châu Âu, hết tháng Ba, qua đầu tháng Tư thời tiết thật đẹp. Nắng vàng trải khắp nơi. Nhiệt độ trung bình trên 10 độ C. Cây bắt đầu xanh tươi trở lại. Cả cánh rừng mùa đông trơ cành khẳng khiu, sần sùi và nâu sẫm nhưng chỉ sau mấy ngày nắng ấm, cây đã đâm chồi nảy lộc......

Đêm. Thì hết người rao mời bánh tét, bánh chưng, rồi thì những tiếng lách chách của những miếng sắt khua nhau loảng xoảng...Có lần tôi gọi cái anh chàng mặc áo quần và đội cái nón cối như ông già tôi ngày vừa giải phóng miền Nam từ Trường Sơn Đông trở về nhà lên tẩm quất....

Năm nay sắp cạn tháng Giêng mưa phùn mới bắt đầu lây rây rắc bụi. Mưa đậu giọt óng ánh trên dậu cúc tần vàng tơ đầu ngõ, long lanh như những hạt ngọc trời trên cành hồng đỏ thắm, lóng lánh đọng lại giữa chồi non lộc biếc. Cỏ hoa, cây lá thi nhau phơi màu khoe sắc, hồn nhiên hứng những giọt mưa ti li......

Từ nhỏ, tôi sống với ông bà nội. So với lũ trẻ trong xóm ngày ấy tôi là đứa sướng nhất vì có cả bố và mẹ đều làm cán bộ. Hơn nữa, tôi lại là cháu đầu nên được ông bà cưng chiều lắm. Ông bà tôi sinh được sáu người con: Hai trai, bốn gái, bố tôi là anh cả....

Mỗi dịp giáp Tết, lòng tôi lại chộn rộn. Một cảm giác mong đợi khó tả thành lời. Năm nay nghỉ Tết không dài như mọi năm. Để tranh thủ, có người đã bắt đầu dọn dẹp nhà cửa từ hôm nay, có người đã lên danh sách nhưng thứ cần mua sắm. Một vài người bắt đầu tính Tết này đi đâu....

Tôi lớn lên, biết có quê cha. Tiếng Việt thực ra đã thổn thức trong ngực tôi nhiều năm, nhưng không bật ra được tròn vành, rõ tiếng. Những lần về Việt Nam tôi thường ở nhà chú. Ở đấy, em họ tôi, chú Bắc (một thầy giáo dạy phổ thông trung học) thường dẫn tôi đi chơi....

Thầy tôi - là Cha tôi đó! Là “Bố”- như mọi người thường gọi bây giờ. Anh chị em tôi trong kí ức tuổi thơ của mình đã quen với những lời gọi “Thầy-Bu”. Có quê kiểng lắm không? Có lạc hậu, xưa cũ không? Với ai, thế nào, tôi không rõ, nhưng chúng tôi đã lớn lên, gắn bó với ngôn từ bình dị ấy quen rồi....

Cứ mỗi dịp giáp Tết, thời tiết hanh khô, người ta lại nhắc nhau về việc việc cảnh giác đạo tặc, đề phòng củi lửa. Nghe nói, ngày xưa, dịp này mõ làng lại đi khắp làng vào buổi tối để gõ mõ chiềng làng: "tiết trời hanh khô, đề phòng củi lửa, tháng củ mật, cẩn thận kẻ gian"....