• dau-title
  • Lý luận - Phê bình
  • cuoi-title

Linh hồn đất Việt

Chủ nhật - 18/10/2020 08:03


(Ảnh: Nhóm Văn Búp thăm Hoàng thành Thăng Long tháng 10/2020)


Bao dung hòa ái, chí cả và rất thực tế là phẩm chất của phụ nữ Việt Nam

Trong bài phát biểu trước lãnh đạo và doanh nhân các nền kinh tế thành viên tại Hội nghị thượng đỉnh doanh nghiệp APEC (CEO Summit) ngày 11/11/2017, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã nhắc đến tinh thần Hai Bà Trưng trong niềm kiêu hãnh dân tộc Việt. Ông nhấn mạnh rằng những người anh hùng dân tộc, trong đó có Hai Bà, đã thức tỉnh tinh thần người dân Việt Nam, cũng như nước Mỹ: 

“Vào khoảng năm 40 sau Công nguyên, Hai Bà Trưng đã đứng lên khởi nghĩa chống ngoại xâm, đánh thức niềm tin của Việt Nam. Đó cũng là lần đầu tiên các bạn đứng lên với niềm kiêu hãnh dân tộc để đấu tranh chống xâm lược”. 

“Những người yêu nước trong lịch sử nắm giữ những câu trả lời cho tương lai của chúng ta. Với sức mạnh của mình, chúng ta hoàn toàn biết mình là ai và phải làm gì cùng nhau. Chúng ta có đủ niềm tin và sức mạnh để cùng nhau đi đến những tầm cao mới. Hãy cùng nhau hướng đến tự do, thịnh vượng và tương lai rộng mở”.

Đến đây, không hiểu sao tôi thấy rưng rưng trong lòng. Tôi cảm phục Tổng thống Mỹ, một người đến từ bên kia bờ Thái Bình Dương, cách chúng ta hàng ngàn dặm đường, mà lại thấu hiểu lịch sử dân tộc chúng ta, biết cách khơi dậy cái gốc của tinh thần người dân nước Việt chúng ta. Cảm ơn ông đã khơi nguồn cảm hứng, khơi nguồn linh hồn của đất Việt chúng ta. Nhân dịp một vị tổng thống của nước ngoài nhắc đến tinh thần Hai Bà Trưng trong lịch sử dân tộc Việt Nam, tôi cũng muốn nói đôi điều về tinh thần phụ nữ Việt, về cái ngày đã được coi là ngày dành riêng cho chị em phụ nữ, là ngày có quan hệ tới Hai Bà Trưng...

Tương truyền, Hai Bà Trưng đã đọc lời thề trước khi xuất binh:

"Một xin rửa sạch nước thù

Hai xin dựng lại nghiệp xưa họ Hùng

Ba kêu oan ức lòng chồng

Bốn xin vẻn vẹn sở công lênh này"

(Thiên Nam ngữ lục)

Đại Việt sử ký có đoạn kể về cuộc khởi nghĩa của Hai bà Trưng đã trở thành quen thuộc đối với người Việt:

Bà Trưng quê ở Châu Phong

Giận người tham bạo thù chồng chẳng quên

Chị em nặng một lời nguyền

Phất cờ nương tử thay quyền tướng quân

Ngàn tây nổi áng phong trần

Ầm ầm binh mã xuống gần Long Biên

Hồng quần nhẹ bước chinh yên

Đuổi ngay Tô Định, dẹp yên biên thành

Kinh kỳ đóng cõi Mê Linh

Lĩnh Nam riêng một triều đình nước ta

Ba thu gánh vác sơn hà

Một là báo phục hai là Bá Vương

Uy danh động tới Bắc Phương

Hán sai Mã Viện lên đường tấn công

Hồ Tây đua sức vẫy vùng

Nữ nhi địch với anh hùng được sao!

Cẩm Khê đến lúc hiểm nghèo

Hai Bà thất thế cùng liều với sông!

Trước là nghĩa, sau là trung

Kể trong lịch sử anh hùng ai hơn.

Hàng năm, vào ngày 6 tháng 2 âm lịch, là ngày giỗ hay là lễ hội tưởng nhớ Hai Bà. 

Trong con mắt đàn ông phong kiến ngày xưa không có tư tưởng "trọng nam khinh nữ" như chúng ta cứ gán ghép và định kiến về họ. 

Sử gia Lê Văn Hưu viết trong Đại Việt sử ký toàn thư, rằng:

"Trưng Trắc, Trưng Nhị là đàn bà, hô một tiếng mà các quận Cửu Chân, Nhật Nam, Hợp Phố, cùng 65 thành ở Lĩnh Ngoại đều hưởng ứng, việc dựng nước xưng vương dễ như trở bàn tay, có thể thấy hình thế đất Việt ta đủ dựng được nghiệp bá vương. Tiếc rằng nối sau họ Triệu cho đến trước họ Ngô, trong khoảng hơn nghìn năm, bọn đàn ông chỉ cúi đầu bó tay, làm tôi tớ cho người phương Bắc, há chẳng xấu hổ với hai chị em họ Trưng là đàn bà hay sao? Ôi ! Có thể gọi là tự vứt bỏ mình vậy"

Hoàng đế Tự Đức viết trong Khâm định Việt sử thông giám cương mục:

"Hai Bà Trưng thuộc phái quần thoa, thế mà hăng hái quyết tâm khởi nghĩa, làm chấn động cả triều đình Hán. Dẫu rằng thế lực cô đơn, không gặp thời thế, nhưng cũng đủ làm phấn khởi lòng người, lưu danh sử sách. Kìa những bọn nam tử râu mày mà chịu khép nép làm tôi tớ người khác, chẳng những mặt dày thẹn chết lắm!"

Hai Bà Trưng, là hai bậc nữ kiệt hiếm có trong lịch sử Việt Nam nói riêng và lịch sử thế giới nói chung. Họ dám nổi dậy mưu toan nghiệp lớn, đền nợ nước, trả thù nhà. Trong lúc những đấng mày râu chui nhủi suốt ngàn năm làm tôi tớ. Mặc dù cuộc khởi nghĩa này cuối cùng bị thất bại, nhưng công lao và sự nghiệp hiển hách của hai bà vẫn không thể phai mờ được. Những lời ngợi ca trên tưởng nghĩ cũng không phải là ngoa.

Văn hóa Việt rất đặc trưng so với các nền văn hóa khác. Khi dùng một ánh sáng ngoại lai để nhìn vấn đề có thể chúng ta đã đưa các tiêu chí Tây Phương vào rồi.

Văn hóa Việt là Âm tính, là văn hóa Mẹ, văn hóa chữ Tình. Dù có chua xót nhưng Tú Xương trong bài thơ “Thương vợ” cũng cảm nhận được niềm tự hào chính đáng với người vợ "Quanh năm buôn bán" ... của mình. Bởi ông hiểu rằng chính cái Thói đời ông làm thằng, thằng làm ông đã đặt gánh nặng lên vai bà Tú. 

Cụ Tam Nguyên Nguyễn Khuyến cũng thương vợ "chân nam đá chân chiêu, váy quai cồng lấm láp" để lo miếng ăn hàng ngày cho một đại trí thức bị bỏ ngoài lề xã hội. Chẳng nói xa xôi, Văn Cao,Trần Đức Thảo, Hữu Loan, Quang Dũng ..... Khi ở trong một văn hoá trọng Tình, trọng Âm, đã bị biến dị, đã được kích hoạt các mặt tiêu cực bởi các yếu tố ngoại lai, không tưởng phù hợp thì các tráng sĩ này nếu không có vợ nuôi thì rượu nhạt, thịt ôi cũng không có mà nếm.

Chợt nhớ câu nói đầy hào khí của Bà Triệu: “Tôi muốn cưỡi cơn gió mạnh, đạp luồng sóng dữ, chém cá kình ở biển Đông, đánh đuổi quân xâm lược Ngô, cưỡi ách nô lệ, há chịu cúi đầu làm tì thiếp cho người ta”. 


Đâu phải là tự hào hão huyền! Dân tộc này, non nước này, Tổ Quốc này được dựng và xây tự những người anh hùng, trong đó có những người phụ nữ vĩ đại. Là bà Triệu cưỡi cơn gió mạnh, chém cá kình Đông Hải; là Thái hậu Dương Vân Nga trao ngôi hoàng đế cho Lê Hoàn; là Huyền Trân công chúa làm cây quế giữa rừng, nối dải giang sơn Nước Non Ngàn Dặm; là Ngọc Hân với Quang Trung trai anh hùng, gái thuyền quyên may áo vải cờ đào; là nữ tướng Bùi Thị Xuân lẫm liệt trên pháp trường voi giày ngựa xé...Là bà tôi, là mẹ tôi, là em gái tôi, con gái tôi.. Những Đấng Người mà tôi luôn kính trọng.

Nhìn các bà Tổng thống, Thủ tướng nước ngoài, tôi lại vẩn vơ với ý nghĩ: Bao giờ nước Việt lại có một minh quân là phụ nữ? Bởi linh hồn của nước Việt này vốn là người phụ nữ...

Bao dung hòa ái, chí cả và rất thực tế là phẩm chất của phụ nữ Việt Nam..

Anh Vũ

Các bài viết liên quan:

Những tác phẩm cũ hơn:

Những tác phẩm mới hơn:

 
Mời các Tác giả gửi bài cộng tác cho Ban Biên tập Nhà Búp qua hộp thư email: nhabup.vn@gmail.com
Văn phòng Thường trực Ban Biên tập Nhà Búp: Số 24, Lý Thường Kiệt, Q. Hoàn Kiếm, TP. Hà Nội;
Ngoài địa chỉ: www.nhabup.vn, bạn có thể truy cập vào website này qua các tên miền quen thuộc: www.nhabup.net hoặc www.nhabup.com
Website đang được thử nghiệm và điều hành phi lợi nhuận, bởi các tình nguyện viên.