Lý ngư vọng nguyệt (鯉魚望月)

'Lý ngư" là cá chép. 'Vọng nguyệt" là trông trăng.

Đây là bức tranh rất quen thuộc với người Việt Nam.

Cá chép là loài được trọng vọng bởi nó là loại cá duy nhất có thể hóa rồng nếu tu luyện, vượt được vũ môn. Tất nhiên, trong ức triệu con, chắc chỉ một hai đạt thành tựu. Phần còn lại, do vẫn chấp giữ tính "cá" nên vẫn chỉ là cá.

Cá chép ngắm trăng dưới đáy hồ. Một cảnh tượng thật thanh tao. Sự thực, nó không biết trăng thật đang ở tít trên cao kia, cái ở đáy hồ chỉ là hình ảnh hư ảo. Có khi, nó nghĩ cái tít trên cao kia là giả. Chỉ có loài đã hóa rồng mới biết, nhưng lại không thể thuyết phục cá kia bởi cá chép kia chỉ tin cái nó thấy. Cũng khó trách vì cảnh giới sau tu đạt thì chỉ có ai tu đạt mới hiểu.

Có lẽ, đấy mới là thông điệp mà bức Lý ngư vọng nguyệt muốn gửi gắm hầu cáo tật thị chúng.

(Lý ngư vọng nguyệt: tranh Đông Hồ)

Dương Chính Chức