Ba bộ lọc

BA BỘ LỌC

Có một câu chuyện liên quan đến sự minh triết của Socrates,  một triết gia thời Hy Lạp cổ đại (470-399 TCN). 

Câu chuyện này có vài phiên bản, đều khá nổi tiếng và chắc ai cũng từng nghe rồi. 

“Ba bộ lọc

Có một người, với vẻ mặt khó chịu tìm đến Socrates. 

Thầy Socrates, Thầy có biết bạn Thầy đã gây ra chuyện gì không? Để tôi kể cho mà nghe. 

Ấy, khoan đã!

Socrates chặn lời người kia. 

Nội dung anh định nói với tôi, anh đã dùng qua 3 bộ lọc chưa đã? 

3 bộ lọc ư?

Người kia ngơ ngác hỏi. 

Đúng thế, vậy để xem câu chuyện của anh đã trải qua 3 lần sàng lọc chưa nhé. 

Bộ lọc thứ nhất là Sự thật.

Có gì chứng minh những gì anh định nói với tôi tất cả đều là sự thật không? 

Không. Tôi cũng chỉ nghe lại thôi. 

Vậy thì chuyển sang dùng bộ lọc thứ hai. Đó là bộ lọc về Thiện chí. 

Nếu câu chuyện anh định kể không phải là sự thật thì nó có chút ít nào thiện chí trong đó không? 

Không. Mà là phải nghĩ ngược lại ấy ạ. 

Vậy bây giờ ta chuyển sang bộ lọc thứ ba, để xem câu chuyện của anh có thực sự cần phải kể không. 

Thực ra thì cũng không thực sự cần. 

Ra vậy, nếu câu chuyện anh định kể với tôi vừa không phải là sự thật, vừa chẳng có ý gì tốt đẹp, lại cũng không thực sự cần thiết thì anh hãy quên nó đi.

Chúng ta đâu cần vì nó mà phải bận tâm đâu.”

Thực ra, các câu chuyện ta nghe, ta đọc, chỉ cần dùng bộ lọc Sự thật mà soi là đủ. Có khi trong cả 100 thứ ta nghe, chắc gì đã có nổi vài ba cái là thật đâu. Bởi những cái còn lại đa phần không thật, không trực tiếp biết, chưa kể còn được thêm mắm thêm muối, thêm cả thái độ bản thân người kể vào nữa. Mà bản thân mỗi chúng ta cũng từng...nhiều lần như thế, nhỉ?

Người Triều Tiên, Hàn Quốc, khi nghe kể về cái gì đó hay có cái kiểu hỏi lại khá là ức chế, nhưng nghĩ kỹ thì lại rất hay khi muốn triệt một câu chuyện vô bổ?

- Mới đầu nghe: 진짜? (Thật á?)

- Nghe một lúc: 그런데? (Vậy thì sao?)

- Sau khi nghe: 그건 왜 이야기하나? (Mày kể chuyện đó làm gì?)

Ba bộ lọc (Bản tiếng Hàn)

세 가지 체

어떤 사람이 매우 언짢은 얼굴로 소크라테스를 찾아왔다

소크라테스 선생, 당신 친구가 어떤 일을 저질런는지 알고 있소? 내 말 좀 들어보시오

글쎄, 잠깐만!

소크라테스가 그의 말을 막았다.

당신이 이야기하려는 내용을 세 가지 체에 걸러보았소?

세 가지 체라니요?

그 사람은 어리둥절하여 물었다.

그렇소. 당신의 이야기가 세 가지 체에 걸러지는지 어디 한번 봅시다.

첫번째 체는 진실이라는 체요.

지금 당신이 하려는 이야기가 모두 진실이라는 증거가 있소?

아니오. 나도 전해 들었을 뿐이오.

그렇다면 두번째 체로는 걸러 보았소. 그것은 선한 체요

당신 하려는 이야기가 진실이 아니라면 최소한 선한 것이요?

아닙니다. 오히려 그 반대라고 생각 해야 할 겁니다.

그렇다면 이제 세번째 체로,

당신의 이야기가 꼭 필요한 것인지 걸러 봅시다.

꼭 필요한 것은 아니지요.

그렇다면 내게 이야기 하려는 내용이 진실한 것도 아니고 선한 것도 아니고 필요한 것도 아니라면 잊어버리시오 

그런 것 때문에 마음 고생 할 필요가 없소.

****