Chuyện khó ngủ, mất ngủ

Người xưa nói "ngủ là liều thuốc bổ". Khi thân tâm mỏi mệt, làm một giấc, không cần lâu nhưng càng sâu càng tốt, thế là khỏe.

Dạo này có vẻ số người khó ngủ, mất ngủ ngày càng nhiều. Năm 2014, ở Anh Quốc họ thăm dò 2149 người thì ra thống kê là cứ 10 người thì 6 người ngủ không đủ giấc. Lý do thì nhiều, nhưng có nhiều người dùng điện thoại, các máy media trước khi ngủ. Đó là nguyên nhân khiến cho nhiều người mất ngủ, khó ngủ, ngủ không ngon giấc.

Có người bảo, khó ngủ mà làm tí rượu vào là dễ ngủ ngay. Phải không nhỉ? Sai. Khó ngủ mà uống rượu là rất hại người và chả giúp gì cho việc tìm lại giấc ngủ cả; cồn nó còn cản trở ta ngủ sâu nữa là khác. Chuyên gia bảo thế. Có nhiều người quá chén, đi ngủ và dậy rất sớm là thế.

Số người uống rượu và tỉnh giữa giấc khá nhiều. Chưa kể, khó ngủ mà tìm đến rượu là một cách tự ràng buộc mình với nó, sẽ thành nghiện, rồi thành không rượu không ngủ được lúc nào không hay. Đêm là lúc gan, dạ dày cần phải nghỉ, tim cần thư thái. Uống rượu đêm là khiến cho chúng phải làm việc, chúng sẽ mệt, mệt nhiều thành suy. Ngắn một câu là rượu không phải thuốc an thần hay thuốc ngủ.

Tiện nói về thuốc ngủ, có người bảo uống nhiều là nghiện. Chả hẳn đâu. Uống theo liều sẽ không sao. Mà có nhiều loại thuốc ngủ lắm, mỗi bệnh, mỗi người lại hợp 1 loại. Lạm dụng thuốc ngủ là ngu, nhưng né tránh thuốc ngủ là dốt. Bác sĩ bảo thế.

Ngủ là thuốc bổ. Là thuốc thì phải có liều, chừng mực. Mỗi ngày nên ngủ đủ 7~8 tiếng. Đấy là tính trung bình chứ ngắn dài tùy người. Ngủ ngắn, còn gọi là ngủ nông thì thường là giấc ngủ trưa, còn ngủ dài, hay sâu thì là giấc ngủ đêm. Khoa học họ chia thành 4 cấp. Ngắn nông thì cấp 1 hay 2, còn dài sâu thì cấp 3 và 4. Ngủ càng sâu càng nhanh hồi phục. Ngủ ưu tiên sâu hơn lâu.

Lại có người bảo càng nhiều tuổi càng ngủ ít. Chả phải. Giấc ngủ 7~8 tiếng là cần cho mọi lứa tuổi, chẳng qua khó ngủ thì phải chịu thôi.

Cũng lại có khái niệm ngủ bù, kiều đêm không ngủ thì ngày ngủ bù. Chả hẳn, nhưng nếu có cơ hội chợp mắt được thì cũng đừng bỏ lỡ. Về già hay mắc nhiều bệnh về thân, tâm, tinh thần, vậy nên khó ngủ, cần trị liệu càng sớm càng tốt.

Có người bảo: Một ngày ngủ 8 tiếng là hoài phí 1/3 cuộc đời? Theo thể ngộ của mình thì không phải thế. Phải ngủ 1/3 cuộc đời thì 2/3 còn lại của cuộc đời nó mới khỏe và vui được. Đừng có tiếc 1/3 đó. Ngủ quan trọng như ăn ấy, không được phép bỏ.

Có người cho rằng khi ngủ, ngoài việc thở ra, cơ thể ta nghỉ hoàn toàn. Các nhà nghiên cứu bảo nói thế là sai lắm lắm luôn. Gân cốt, cơ bắp là nghỉ gần như hoàn toàn, tim, phổi vẫn hoạt động dù là từ tốn hơn nhiều so với khi ta thức.

Hệ bài tiết hoạt động tích cực, công đoạn phân tách nước ra nước, bã ra bã là lúc này. Gan cũng hoạt động, nó gửi các chất dinh dưỡng lấy được qua thức ăn tới các cơ quan khác trong cơ thể thông qua các mạch máu.

Các tế bào não cũng bận rộn. Lúc này, chúng ngồi kiểm điểm, hệ thống lại những thứ đã tiếp nhận, đã học khi cơ thể ta thức để giúp ta nhớ lâu và suy luận tốt hơn sau này.

Vậy, lý do khó ngủ, mất ngủ là gì?

Nguyên nhân rất đa dạng. Căng thẳng, trầm uất, đãng trí đều ảnh hưởng đến việc ngủ. Ngủ thất thường và ngủ trưa quá dài cũng khiến khó ngủ, mất ngủ.

Các loại bệnh cũng ảnh hưởng nhiều đến giấc ngủ, nhất là bệnh tim, cao huyết áp, bế kinh, có bầu, trào ngược dạ dày, thận hư, hen, viêm...Các loại thuốc uống, thuốc lá cũng gây khó ngủ.

Mất ngủ dài sẽ khiến ta bị trầm uất, căng thẳng, mệt mỏi.

Các chuyên gia khuyên ta thế này:

- Nếu buồn ngủ thì nên ngủ (ngày đêm không quan trọng).

- Nằm trên giường 5 phút mà chưa ngủ được thì nên rời khỏi giường.

- Không cần cố định giờ ngủ mà nên cố định giờ thức giấc.

- Bỏ thói quen ngủ ngày; nếu không buồn ngủ thì không nên cố ngủ. Nếu ngủ thì chỉ nên chợp mắt 15 phút.

- Sử dụng phòng ngủ, giường ngủ đúng công dụng, tức là chỉ để ngủ ( hí hí)

- Giải tỏa mọi căng thẳng trước khi ngủ 1 tiếng.

- Cố gắng biến thời gian nằm bằng thời gian ngủ, tức là nằm cái ngủ luôn.

- Xếp hình là việc làm ta dễ ngủ nhất nhưng đừng muộn quá. Lưu ý, đấy là tốt cho giấc ngủ thôi chứ xếp hình buổi sớm mới chất lượng và tốt cho cơ thể.

- Ban ngày vận động, càng ra nhiều mồ hôi thì đêm đến càng dễ ngủ.

Dương Chính Chức tổng hợp