Đạo và Đức

ĐẠO VÀ ĐỨC

(Dương Chính Chức)

Khi đi cầu Đạo, Lão Tử đã gặp người thầy thư ba của mình là Tử Chân và hỏi về cách trị thế. Tử Chân đã nói cần nhớ và làm theo 6 điều là có thể thành công mọi việc trên đời, đó là:

“Thứ nhất trị tâm: Thanh tịch vô dục;

Thứ hai trị thân: uyên uyên chân nhu;

Thứ ba muốn trị thế: Tự nhiên, vô vi;

Thứ tư: Muốn trị gia, hợp hoà hành nhất;

Thứ năm muốn trị thần: Bảo nhất hoàn nguyên;

Thứ sáu trị vạn vật: Vạn vật đắc nhất vi sinh”.

Đây cũng là những tư tưởng cơ bản để Lão Tử viết Đạo Đức Kinh sau này. Đạo Đức không phải nghĩa "đạo đức" mà chúng ta hay nói hiện nay mà là Kinh về Đạo và Đức.

Một số nội dung trong Đạo Đức Kinh:

- Hoạ trong thiên hạ đều là do tư dục. Thiên hạ đại loạn đều là do tranh chấp. Ăn uống đi lại là chuyện thường tình, nhưng cũng là căn nguyên của dục vọng. 

- Dân thường tranh lợi, quan lại tranh quyền, chư hầu tranh đất đều là do tư dục, đương nhiên thiên hạ sẽ loạn. 

- Binh đao là vật không tốt, ai cũng căm ghét. Quân mệnh khó mà cãi, thiên mệnh lại càng khó cãi. Binh sĩ cầm kiếm giết người chỉ là bất đắc dĩ thôi. Không thể thấy thắng mà vui. Xảy ra chiến tranh, thi thể khắp nơi, dân chúng lầm than, vốn nên dùng trái tim thương xót. Người sinh ra trong thiên địa, sinh, lão, bệnh, tử vốn dĩ nên tuân theo tự nhiên, càng không thể đi ngược lại nó. Chiến tranh sẽ cướp đi sinh mạng người khác, đó là tà đạo.

- Cây cao cứng cáp, sinh từ mầm nhỏ. Đài cao chín tầng, xây từ gò thấp. Hành trình ngàn dặm, xuất phát dưới chân. 

- Nhân pháp địa, địa pháp thiên, thiên pháp đạo, đạo pháp tự nhiên. 

- Thánh nhân không có lòng riêng, xem lòng dân như của mình. 

- Làm khi chưa bắt đầu. Trị khi chưa khởi loạn. 

- Nói nhiều chẳng hết, không bằng thủ Đạo.