Phiếm luận về Đạo giao du

Phiếm luận về: ĐẠO GIAO DU

(Lê Quang Tuệ)                

Trong sách Minh Tâm Bảo Giám viết:

          近硃者赤.近墨者黑.

          近賢者聰.近才者智.

          近痴者愚.近良者德.

          近智者明.近愚者暗.

          近佞者諂.近偷者賊.

*Phiên âm:

Cận chu giả xích. Cận mặc giả hắc

Cận hiền giả thông. Cận tài giả trí.

Cận si giả ngu. Cận lương giả đức.

Cận trí giả minh. Cận ngu giả ám.

Cận nịnh giả siểm. Cận thâu giả tặc.

 *Dịch nghĩa: 

Gần son thì đỏ. Gần mực thì đen.

Gần người hiền thì thông. Gần người tài thì trí.

Gần kẻ mê muội thì ngốc. Gần người tốt thì đức.

Gần người trí thì sáng suốt. Gần kẻ ngu ngốc thì tối tăm.

Gần kẻ nịnh bợ thì du siểm. Gần kẻ cướp thì thành giặc.

*Bàn thêm:

“Gần” ở đây có nghĩa là gần gũi, cũng có nghĩa là thân cận, giao du, học tập mà ảnh hưởng lẫn nhau. 

Ngạn ngữ có câu:

“Gần mực thì đen, gần đèn thì rạng”. 

Thật chí lý biết chừng nào. Đủ biết cái đạo giao du, bằng hữu là cực kỳ nghiêm trọng, không thể tuỳ tiện được !

Và cũng cho thấy, hoàn cảnh khách quan ảnh hưởng to lớn nhường nào đến quá trình tu dưỡng, rèn luyện ở một con người.

Tuy nhiên, đối với những bậc thánh nhân, những người chân chính, bản lĩnh cao cường thì gần đèn càng sáng và gần mực mà chẳng đen. 

Đó là những con người siêu việt, vượt lên nghịch cảnh. Như hoa sen trong đầm:

“Gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn”.

Còn chúng ta, những người bình thường, không phải thánh nhân cao cường bản lĩnh, thì quy luật phổ biến ấy không thể lơ là, coi thường được. 

Bởi vậy, người xưa dạy rằng: "Trạch hữu nhi giao.Tầm sư nhi học"

Nghĩa là: Chọn bạn mà chơi. Tìm thầy để học.

Đủ biết, cái đạo giao du thật nghiêm trọng thay...!

Hà My - 4.2019

Trích "Phiếm luận: ĐÔI ĐIỀU SUY NGẪM"