Trần Thu Huê và tuyển tập truyện ký "Những ngày tươi đẹp"

TRẦN THU HUÊ VÀ TUYỂN TẬP TRUYỆN, KÝ “NHỮNG NGÀY TƯƠI ĐẸP”

(Nguyễn Thị Toán)

Trần Thu Huê sinh ra và lớn lên ở huyện Kiến Xương – Thái Bình, còn quê tôi ở vùng ven biển Thái Thuỵ, tuy cách nhau chỉ hơn 40 cây số nhưng với điều kiện giao thông của 50 năm về trước thì đó quả là một sự xa xôi, cách trở. Nghe tiếng Thu Huê từ năm lớp 4 (năm học 1976 - 1977) qua bài văn Tâm sự của Gà trống được đăng trong cuốn sách Những bài văn đạt giải Quốc gia nhưng mãi ba năm sau (năm học 1979-1980), chúng tôi mới được gặp nhau, lại được ngồi chung bàn học suốt 02 tháng dự đội tuyển học sinh giỏi văn Quốc gia lớp 7 (hệ 10 năm) tại xã Vũ Thắng, huyện Kiến Xương (chứ không phải ở trường chuyên như bây giờ). Nơi đây, chúng tôi đã gắn bó thân thiết, với bao kỷ niệm vui buồn và tình bạn mỗi ngày càng thêm bền chặt… Ngày chia tay đội tuyển, chúng tôi lưu luyến tạm biệt nhau, tạm biệt thầy cô để theo người thân trở về nhà, lòng trĩu nặng nỗi buồn vì không biết sau này có còn được gặp lại… 

Nhưng thật vui và hạnh phúc khi cũng từ năm học đó, cứ mỗi mùa hè đến, chúng tôi lại được cùng các bạn có năng khiếu dự trại hè sáng tác văn thơ thiếu nhi trong ngôi nhà chung ấm áp của Hội Văn nghệ Thái Bình với sự  chăm sóc, chỉ dạy của các bác, các cô chú là nhà thơ, nhà văn như Bút Ngữ, Lê Bính, Kim Chuông, Bùi Công Bính, Đức Hậu và những bậc thầy của văn học thiếu nhi được Tỉnh mời từ Hà Nội về như nhà văn Tô Hoài, Phong Thu, nhà thơ Phạm Hổ... Những kỷ niệm thân thương của hai đứa càng ắp đầy hơn theo năm tháng. Chúng tôi cùng ăn, ở, cùng thức khuya dậy sớm để “viết bài”, cùng được “đi thực tế” ở những nơi có danh lam, thắng cảnh đẹp trong và ngoài tỉnh, cùng chung niềm sung sướng khi tác phẩm của mình được đăng trên tập san Búp trên cành, Báo Thiếu niên tiền phong, hay được đọc trong chuyên mục Thiếu nhi trên Đài tiếng nói Việt Nam... Đêm trước ngày chia tay, Huê và tôi thường khắc tên nhau lên thân cây sung phía trước hội trường để hè sau lên tìm xem cây có còn lưu tên hai đứa. Chúng tôi đã khóc rất nhiều trên những trang lưu bút tuổi hồng thấm đẫm nhớ thương và những lần bịn rịn chia tay nhau ở bến xe Thị xã…

Nhưng những tháng ngày tôi và Huê bên nhau thật ngắn ngủi mà năm tháng cách xa thì vời vợi…Tháng 9 năm 1983, tôi lên Hà Nội nhập học vào trường Đại học Sư phạm Hà Nội I để thực hiện ước mơ trở thành cô giáo thì Thu Huê lại vào miền Nam xa xôi - một huyện thuộc tỉnh Long An. Ngày đó, xe buýt Cầu giấy – Cửa Nam ra ga Hà Nội luôn chật chội, chen chúc, bác tài thường hay bỏ bến do xe đã chật ních người. Tôi và một anh bạn là sinh viên đại học ở Hà Nội (là bộ ba thân thiết từ những ngày hè ở Hội VHNT tỉnh) được Thu Huê viết thư hẹn gặp ở ga tàu hôm ấy. Thế mà không biết do ông trời dun dủi hay sao mà tôi đã không thể lên chuyến xe ra ga tàu tiễn bạn vào Nam, đành trở về day dứt nằm khóc trên chiếc giường tầng phòng ký túc xá. Hơn ba chục năm sau, chúng tôi mới được gặp lại, tôi đâu biết bao gian nan, vất vả bạn đã trải qua ở nơi xa xôi ấy. Khi tôi ngày ngày sách bút lên giảng đường thì bạn miệt mài đi cơ sở nắm tình hình sản xuất, đời sống của bà con nông dân dưới cái nắng chói chang của phương Nam… Hằng đêm, khi tôi và các bạn học bài hay đàn hát vang ký túc xá cao tầng ở Thủ đô thì Huê cặm cụi với những trang bản thảo báo cáo, công văn… trong căn phòng tập thể đơn sơ ở một huyện thuộc vùng Đồng Tháp Mười còn nhiều vất vả, thiếu thốn “nửa năm nắng hạn, nửa mùa nước dâng”…

Cô gái nhỏ nhắn nhưng đầy nghị lực ấy đã trưởng thành từ trong khó khăn thử thách. Từ khởi đầu là một cán bộ nghiên cứu tổng hợp của Văn phòng UBND huyện, Thu Huê đã không ngừng học tập, rèn luyện, phấn đấu để trở thành nữ Phó Chủ tịch huyện đầu tiên và duy nhất của huyện Tân Thạnh cho đến nay, góp phần cùng tập thể lãnh đạo huyện hiện thực hóa chương trình mục tiêu quốc gia  xây dựng nông thôn mới, đẩy mạnh phong trào xóa đói, giảm nghèo, nâng cao đời sống nhân dân – nhất là vùng sâu, vùng xa. Cô cán bộ huyện mảnh mai với áo bà ba, nón lá hoà lẫn vào giữa bao người phụ nữ Nam bộ bình dị, thường xuyên ăn ở cùng bà con những ngày mưa bão, những mùa nước nổi… Từ một địa phương thuần nông với tỷ lệ hộ nghèo cao nhất nhì tỉnh, nay Tân Thạnh đã trở thành một huyện đẹp giầu và đang trên đà phát triển mạnh mẽ. Thật tự hào khi sự đổi mới diệu kỳ của Tân Thạnh hôm nay có một phần đóng góp của bạn tôi – người cán bộ tận tụy, đầy tâm huyết đã có mặt từ những năm đầu thành lập huyện và gắn bó gần cả cuộc đời mình cho mảnh đất duyên nợ và sâu nặng ân tình ấy!

Nhưng tôi vẫn ước ao một ngày nào đó lại được thấy bạn tôi trở về với nghiệp văn chương, tiếp tục phát huy năng khiếu và kỹ năng, kiến thức được truyền dạy từ những mùa hè ở Hội, có những trang viết mới chứa chan cảm xúc, đầy ắp những trải nghiệm sâu sắc về cuộc đời. Bởi vậy mà không thể diễn tả hết niềm vui khi hôm nay tôi được cầm trên tay tập bản thảo của bạn: TUYỂN TẬP TRUYỆN, KÝ NHỮNG NGÀY TƯƠI ĐẸP. Tôi đã háo hức đọc thâu đêm từ trang đầu đến trang cuối cuốn sách, gặp lại những sáng tác của bạn thời niên thiếu như gặp lại kỷ niệm xưa và tuổi thơ của chính mình: Tâm sự của Gà trống, Mưa ở Quảng Nạp, Nỗi niềm của cây lúa, Trên rừng sa mộc... Bao nhiêu kỷ niệm của những ngày tháng chúng tôi bên nhau dự trại hè sáng tác ở Hội Văn nghệ Thái Bình như sống dậy, náo nức ùa về qua hồi ký Những ngày tươi đẹp. Thêm đó là một loạt tản văn:  Hoa Sen Đồng Tháp Mười, Hoa Điên điển, Cây Cà na, Nơi yêu thương gọi về, Cồn Sơn mênh mang nỗi nhớ, Hòn Sơn… tất cả như mở ra trước mắt tôi biết bao vẻ đẹp độc đáo của miền Tây Nam Bộ - một miền quê không thể lẫn với bất kỳ nơi nào khác bởi thiên nhiên tươi đẹp, kênh rạch chằng chịt, sông nước bao la, con người phóng khoáng, chân chất tạo nên những giá trị văn hóa riêng biệt. Và tất nhiên phải kể đến những ký sự hấp dẫn viết về những nơi tác giả đã từng ghé thăm để lại trong lòng rất nhiều tâm tư và những ấn tượng vô cùng sâu sắc: Lần đầu đến với Cánh đồng Chum, Một lần về Phú Nghĩa, Câu chuyện của biển.. 

Với mảng các sáng tác thời thơ ấu ở hai thể loại : Truyện đồng thoại và văn miêu tả, có thể nói Trần Thu Huê đã góp phần nhỏ bé của mình vào văn học thiếu nhi bằng giọng văn gần gũi, mộc mạc và luôn hướng tới những giá trị nhân văn cao cả, đặc biệt là dành cho lứa tuổi học sinh. Những câu chuyện của Trần Thu Huê thường đưa trẻ em vào thế giới tự nhiên qua các biểu tượng như cây lúa, con gà, hay hiện tượng thiên nhiên như mưa, gió... Thông qua những nhân vật này, tác giả khéo léo lồng ghép các bài học về tình yêu thiên nhiên và tình người trong cuộc sống... Ngòi bút tác giả thể hiện rõ nét cuộc sống hồn nhiên, giản dị của những đứa trẻ vùng nông thôn. Hình ảnh cô học sinh lớp 4 chăm sóc con gà trong "Tâm sự của Gà Trống" hay những buổi lao động trồng rau, gánh cát mang lại cho độc giả cái nhìn chân thật và gần gũi về tuổi thơ. Những nhân vật trong truyện luôn đề cao tình bạn, sự đoàn kết, hỗ trợ lẫn nhau trong học tập và cuộc sống. Đó là những giá trị cốt lõi mà tác giả muốn truyền tải tới độc giả nhỏ tuổi. "Tâm sự của Gà Trống" đạt giải nhì văn học sinh giỏi toàn miền Bắc năm 1976, minh chứng cho tài năng và cảm xúc của cây bút trẻ Trần Thu Huê ở thời điểm đó.

Chính việc sử dụng đắc địa nghệ thuật nhân hóa trong miêu tả, kể chuyện đã giúp tác giả gửi gắm những tư tưởng và triết lý sống tích cực đến người đọc một cách bình dị, tự nhiên nhất. Trong "Nỗi niềm của cây lúa", mặc dù "Nông Nghiệp 8" thấy mình kém cỏi, nhưng cuối cùng đã nhận ra thành quả từ sự chăm chỉ và cố gắng của mình. Đây là một bài học lớn về lòng tự trọng và tự tin trong cuộc sống, khuyến khích sự chăm chỉ và tình yêu lao động, mang lại một thông điệp ý nghĩa về giá trị của sự nỗ lực, cổ vũ các em học sinh luôn tin tưởng vào khả năng của mình.

Có thể nói các sáng tác thuộc thể loại truyện đồng thoại và văn miêu tả của Trần Thu Huê ở thời tuy còn là “Búp trên cành” song đã rất “già dặn” trong tư tưởng và bút pháp, mang đậm chất nhân văn, đồng thời kết hợp hài hòa giữa yếu tố giáo dục và nghệ thuật. Những câu chuyện gần gũi về cuộc sống nông thôn, về tình yêu thiên nhiên, cùng các bài học sâu sắc về lòng nhân ái, đã góp phần làm phong phú thêm tâm hồn và giúp trẻ em phát triển một cách toàn diện.

Hồi ký "Những ngày tươi đẹp" là một bức tranh sống động về những kỷ niệm thời thơ ấu của tác giả, đặc biệt trong khoảng thời gian tham gia lớp bồi dưỡng văn học "Búp trên cành" do Hội Văn học Nghệ thuật Thái Bình tổ chức. Hồi ký không chỉ ghi lại những trải nghiệm đầy màu sắc của Thu Huê qua các mùa hè từ năm 1977 đến 1982, mà còn khắc họa sâu sắc tình cảm gắn bó giữa những thành viên của lớp và tình cảm trân quý dành cho những người thầy dìu dắt tác giả trên con đường sáng tác văn học.

Hồi ký là một cuộc hành trình từ những ngày đầu bỡ ngỡ của một cô bé yêu văn chương đến những mùa hè với biết bao kỷ niệm ở lớp học. Tác giả chia sẻ những cảm xúc, trải nghiệm từ những chuyến đi thực tế, những buổi học sáng tác và cả những kỷ niệm sâu sắc với những người thầy, người bạn. Qua đó, tác giả không chỉ kể lại hành trình trưởng thành về mặt nhận thức mà còn bày tỏ lòng biết ơn đối với các bác, các cô chú ở Hội văn nghệ Thái Bình - những người đã chăm sóc, dạy bảo, khai sáng và giúp đỡ mình trong những năm tháng ý nghĩa ấy. Hồi ký “Những ngày tươi đẹp” bộc lộ phong cách nổi bật và ổn định trong ngòi bút Thu Huê: giọng văn chân thực, giàu cảm xúc, ngôn ngữ mộc mạc, gần gũi, nhưng thấm đẫm tình cảm, những hoài niệm trong trẻo và thanh bình. Ngòi bút miêu tả không gian, thiên nhiên trong các chuyến đi thực tế thường rất tỉ mỉ, linh hoạt, giầu màu sắc và chứa chan cảm xúc góp phần làm nổi bật tình yêu đối với quê hương và đất nước. Hồi ký cũng mang đậm tính chất tự sự qua mạch truyện xâu chuỗi, ca ngợi những giá trị của tình bạn, tình thầy trò và bộc lộ niềm đam mê văn học sâu sắc của tác giả ngay từ khi còn nhỏ.

Với tố chất đam mê văn chương và hay suy tư, dù ở đâu, đi đâu, đối với Thu Huê cũng là những trải nghiệm quý giá để tích lũy vốn sống, lắng sâu vào tâm hồn mình những suy tư, xúc cảm trước vẻ đẹp độc đáo của thiên nhiên, con người và khi có điều kiện cầm bút, tất cả những chất liệu tinh túy ấy sẽ được tái hiện trong tác phẩm một cách sống động nhất. Đến với tản văn của Trần Thu Huê ta như được chiêm ngưỡng và thưởng thức bức tranh văn hóa đặc sắc của miền Tây Nam Bộ. Các tác phẩm không chỉ đơn thuần miêu tả thiên nhiên mà còn là những câu chuyện thấm đẫm tình yêu, niềm tự hào sâu sắc về mảnh đất mà cô từng gắn bó như quê hương thứ hai của mình và sự tôn vinh những giá trị truyền thống. Trước tiên phải kể đến tùy bút Hoa Sen Đồng Tháp Mười - một bức tranh thơ mộng, giàu chất trữ tình về loài hoa sen – biểu tượng đặc trưng của vùng Đồng Tháp Mười. Qua ngòi bút tinh tế, tác giả không chỉ miêu tả vẻ đẹp thuần khiết của hoa sen mà còn khắc họa mối quan hệ gắn bó giữa con người và loài hoa này, từ đó khơi gợi những giá trị văn hóa, tinh thần sâu sắc. Với lối miêu tả sinh động và giàu hình ảnh, sử dụng nhiều phép ẩn dụ và nhân hóa, tác giả đã làm nổi bật vẻ đẹp thuần khiết và sức sống mãnh liệt của hoa sen. Giọng văn nhẹ nhàng, uyển chuyển mang lại cảm giác thư thái, giúp người đọc hòa mình vào thiên nhiên. Đồng thời, những chi tiết về nét văn hóa và cuộc sống của người dân Nam Bộ được lồng ghép một cách tự nhiên, làm phong phú thêm bức tranh về sen và vùng đất Đồng Tháp Mười dẫn dắt người đọc vào khung cảnh thanh bình của những đồng sen mênh mông, nơi hoa sen nở rộ trong mùa nước nổi. Hoa sen được ví như “thiếu nữ” e ấp vào buổi sớm, nở rộ dưới ánh nắng vàng và lan tỏa hương thơm ngát. Tác giả không chỉ ngợi ca vẻ đẹp của hoa sen mà còn nhấn mạnh giá trị thực tiễn của cây sen trong đời sống hàng ngày, từ ẩm thực đến dược liệu. Hoa sen trở thành một phần không thể thiếu của người dân vùng sông nước, biểu trưng cho sự thanh cao và kiên cường vượt qua thử thách. Thông qua hình tượng hoa sen, tác giả còn gửi gắm thông điệp về nghị lực sống và sự vươn lên từ gian khó, tựa như loài hoa "gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn" của con người nơi đây;

Cùng với Hoa Sen Đồng Tháp Mười,  Hoa điên điển cũng là một tác phẩm mang đậm hơi thở của vùng đất Đồng Tháp Mười – một miền quê sông nước yên bình thuộc Nam Bộ, nơi mà hoa điên điển trở thành biểu tượng của mùa nước nổi và gắn liền với đời sống của người dân nơi đây. Tác giả đã khéo léo tái hiện lại bức tranh thiên nhiên tuyệt đẹp, bình dị mà tràn đầy sức sống của vùng đất này qua ngòi bút miêu tả sinh động và ngôn từ giàu hình ảnh. Những cảnh sắc thiên nhiên như dòng sông hiền hòa, những bông hoa điên điển vàng rực rỡ và các món ăn dân dã được phác họa một cách chân thực, khiến người đọc không chỉ cảm nhận được vẻ đẹp mà còn đắm mình trong sự thanh bình của vùng đất.

Tác phẩm sử dụng chất liệu dân gian một cách khéo léo, lồng ghép những câu ca dao, bài hát đặc trưng của Nam Bộ, tạo nên nét thân thuộc, gần gũi và gợi lên những cảm xúc bồi hồi, nhớ nhung cho những ai xa quê. Bằng giọng văn nhẹ nhàng mà sâu lắng, tác giả không chỉ kể lại những ký ức cá nhân, mà còn chia sẻ những tình cảm chân thành, lòng biết ơn đối với thiên nhiên và con người miền quê. Cảnh sắc mùa nước nổi, những bông hoa điên điển vàng rực giữa vùng nước mênh mông, cùng với các món ăn dân dã không chỉ được miêu tả tỉ mỉ mà còn đan xen vào đó là những kỷ niệm, tình cảm thương mến đối với quê hương, bạn bè. Qua đó, tác giả tôn vinh tinh thần kiên cường, chất phác của người dân miền Tây, những con người luôn sống hài hòa với thiên nhiên, vượt qua khó khăn để xây dựng và phát triển quê hương. Bài viết này còn là nơi giãi bày nỗi niềm sâu thẳm của người con gái lấy chồng xa xứ, luôn da diết nhớ về làng quê nhỏ bên sông Hồng, với bao kỷ niệm của một thời thơ ấu bên người thân, bè bạn…

Cũng như hoa sen, hoa điên điển, cây cà na là một loài cây quen thuộc của vùng sông nước miền Tây Nam Bộ. Với tản văn Cây Cà na, bằng ngòi bút tinh tế, tác giả đã tái hiện vòng đời của cây từ khi nảy mầm, lớn lên, cho đến lúc đơm hoa kết trái, gắn bó mật thiết với cuộc sống của người dân vùng lũ. Đặc biệt, cà na còn là loài cây đặc trưng cho mùa nước nổi vùng Đồng Tháp Mười và đã trở thành một phần ký ức tuổi thơ của bao thế hệ người dân nơi đây. Cây cà na tượng trưng cho sức sống mãnh liệt, kiên cường trước thiên nhiên khắc nghiệt, biết tìm cách “chung sống” hài hòa với những khó khăn của mùa nước nổi của người dân Nam bộ. Hình ảnh những dòng kênh đầy ắp nước và hai bên bờ xanh ngắt những bụi cà na trĩu quả đã tạo nên bức tranh thiên nhiên đầy sức sống và gần gũi, quen thuộc của miền Tây Nam bộ.

Đọc tập truyện, ký của Trần Thu Huê tôi vô cùng ấn tượng với Nơi yêu thương gọi về - một bút ký sâu sắc, phản ánh tình cảm chân thành và gắn bó của tác giả với vùng đất Đồng Tháp Mười - nơi tác giả đã sinh sống và làm việc trong hơn 40 năm qua. Bút ký cho người đọc cái nhìn rõ nét về sự chuyển mình mạnh mẽ của vùng đất này qua thời gian, từ những khó khăn, gian khổ ban đầu cho đến khi trở thành một địa phương phát triển thịnh vượng và cũng là hành trình của tác giả từ lúc đặt chân đến Đồng Tháp Mười - một vùng đất xa xôi, heo hút, nhưng đậm tình người - những trải nghiệm về thiên nhiên, cuộc sống người dân vùng sông nước và công việc hàng ngày đã dần dần khiến tác giả gắn bó, trở thành là "quê hương thứ hai". Bút ký được viết bằng giọng văn giản dị, chân thực nhưng lại rất giàu cảm xúc. Qua câu chuyện kể của cô học trò vừa rời mái trường nơi quê hương đồng bằng Bắc bộ, khi vào với miền sông nước Cửu long đã gặp bao điều mới lạ như: nấu cơm bằng bếp trấu hay cách làm cá, bắt chuột, những sinh hoạt đời thường cùng người dân… bỡ ngỡ, cả những lúng túng, khó khăn, nhưng cũng nhiều điều thú vị và cảm động. Có thể nói "Nơi Yêu Thương Gọi Về" là một bút ký giàu tính nhân văn, không chỉ ghi lại ký ức cá nhân mà còn là bức chân dung về sự phát triển bền bỉ của vùng quê ở Đồng Tháp Mười. Sự kết hợp hài hòa giữa nội dung giàu cảm xúc và nghệ thuật miêu tả sinh động khiến tác phẩm trở thành một bức thư tình yêu dành cho mảnh đất nơi tác giả đã gắn bó phần lớn cuộc đời mình, như lời cám ơn chân thành với những Tình đất – và Tình người giúp cho tác giả đứng vững và trưởng thành qua bao khó khăn, thử thách.

Mùa hè năm 2023, nhóm bạn văn chương từ thuở “Búp trên cành” chúng tôi có dịp được cùng nhau du lịch miền tây Nam bộ. Chuyến đi thú vị đó đã là nguồn cảm hứng dạt dào để Thu Huê cho ra đời tản văn Cồn Sơn – mênh mang nỗi nhớ - một tác phẩm đong đầy cảm xúc đã được đọc trong chương trình “Quê hương và người lính” của Đài Tiếng nói Việt Nam. Qua từng dòng miêu tả, người đọc được chiêm ngưỡng bức tranh tuyệt đẹp của vùng đất Cồn Sơn nổi lên giữa dòng sông Hậu, với những con kênh nhỏ xanh mát len lỏi giữa những vườn cây trái sum suê, những trải nghiệm văn hóa đặc trưng của miền Tây như xem cá lóc bay, cá bú bình hay những món ăn dân dã như bánh khọt, cá lóc nướng… được tái hiện sinh động, hấp dẫn... Tác giả cũng gởi gắm trong đó nỗi nhớ quê hương miền Bắc - nơi chôn rau cắt rốn, cùng tình cảm chân thành dành cho những con người miền Tây hiền hòa, mộc mạc. Đặc biệt, “Cồn Sơn – Mênh Mang Nỗi Nhớ” không chỉ miêu tả thiên nhiên mà còn khắc họa sâu sắc về giá trị của du lịch cộng đồng, nơi mà người dân phát triển kinh tế dựa trên bản sắc văn hóa và điều kiện tự nhiên của địa phương. Những hoạt động du lịch đặc sắc được giới thiệu trong tác phẩm như một cách để bảo tồn và phát triển những di sản văn hóa truyền thống, đồng thời tôn vinh sự sáng tạo và tình yêu quê hương của người dân nơi đây. 

Nhìn chung các tác phẩm của Trần Thu Huê không chỉ mang đến cho người đọc những bức tranh thiên nhiên tuyệt đẹp mà còn là những bài học sâu sắc về tình yêu quê hương, con người và cuộc sống. Qua những trang viết ấy, Trần Thu Huê đã khéo léo vẽ lên một bức tranh tổng thể về miền Tây, đồng thời khơi dậy tình yêu quê hương trong mỗi người đọc, khuyến khích người đọc sống chậm lại, suy ngẫm về những giá trị của cuộc sống xung quanh. Điều này đặc biệt ý nghĩa trong bối cảnh hiện đại, khi nhiều người trẻ đang sống xa quê hương và thiếu đi những giá trị cốt lõi. Đặc sắc nghệ thuật kết hợp với giá trị nội dung, ý nghĩa nhân văn đã làm cho tác phẩm của Thu Huê trở thành tác phẩm đáng đọc và suy ngẫm. 

Bên cạnh thế mạnh ở lĩnh vực truyện đồng thoại, hồi ký, tản văn và bút ký, Thu Huê còn rất thành công ở thể loại ký sự qua tác phẩm Lần đầu đến với Cánh đồng Chum ghi lại hành trình của tác giả từ Việt Nam sang Lào, đặc biệt là đến với Cánh đồng Chum – một di tích lịch sử và văn hóa nổi tiếng. Tác giả trải qua nhiều cảm xúc khi tiếp cận nơi này, từ sự tò mò về lịch sử cổ xưa của những chiếc chum đá, đến sự xúc động sâu sắc khi nhớ về quá khứ chiến tranh, nơi nhiều chiến sĩ quân tình nguyện Việt Nam đã hy sinh trong kháng chiến chống Mỹ.

Với năng lực quan sát và bút pháp tả cảnh sinh động, tác giả đã sử dụng ngôn từ giàu hình ảnh để miêu tả cảnh sắc thiên nhiên hai bên đường, cảnh những chiếc chum đá giữa cao nguyên Xiêng Khoảng, tạo nên một không gian mênh mông, hoang sơ nhưng đầy bí ẩn và thiêng liêng. Cảm xúc của tác giả được truyền tải rõ ràng qua từng chi tiết, từ sự háo hức khi khám phá cảnh vật đến nỗi niềm xúc động trước những kỷ vật chiến tranh. Qua những mô tả về Cánh đồng Chum, tác giả kết hợp khéo léo các chi tiết về cuộc kháng chiến chống Mỹ, bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đối với các chiến sĩ đã ngã xuống vì cuộc sống thanh bình hôm nay. Ký sự là sự kết hợp hài hòa giữa tả thực và suy tư, không chỉ là mô tả về một chuyến du lịch, mà còn mang giá trị sâu sắc về lịch sử và tâm linh. Cánh đồng Chum, đã gợi lên trong tác giả nỗi xúc động về những mất mát đau thương của chiến tranh, nhất là sự hy sinh của những người lính Việt Nam ở nước bạn Lào. Cánh đồng Chum trở thành biểu tượng cho sự gắn kết giữa hai dân tộc và là nơi tưởng nhớ, tri ân những người chiến sỹ đã hy sinh vì hòa bình. Thật ý nghĩa khi tác giả dành ký sự này để tặng cho một người bạn thân thiết của chúng tôi từ thuở “Búp trên cành” có cha đã chiến đấu và mãi mãi nằm lại ở mặt trận nam Lào trong cuộc kháng chiến chống Mỹ oanh liệt.

Đến với đứa con tinh thần Những ngày tươi đẹp của Trần Thu Huê, ta không thể không nhắc đến tác phẩm mang cái tên thật lãng mạn: Quỳnh hương. Đây là một truyện ngắn mang dáng dấp tự truyện của tác giả, câu chuyện tình yêu nhẹ nhàng, sâu lắng, mang đậm chất trữ tình giữa người kể chuyện và một chàng sĩ quan biên phòng. Câu chuyện bắt đầu từ ước mơ giản dị của nhân vật chính – là một cô gái về việc trồng một cây hoa quỳnh – loài hoa nở trong đêm với hương thơm dịu nhẹ, tinh khiết. Từ đó, tác phẩm dắt người đọc vào hành trình nâng niu, chăm sóc cây quỳnh từ khi chỉ là một nhành lá đến lúc nở hoa, như âm thầm nuôi dưỡng, chăm chút tình yêu với người lính trẻ trong xa cách, đợi chờ… Tác phẩm không chỉ là một câu chuyện về tình yêu mà còn gửi gắm thông điệp về sự cống hiến và hy sinh âm thầm của những người lính luôn đặt nhiệm vụ lên hàng đầu, nhưng trong tim vẫn đầy ắp ngọn lửa yêu thương và không kém lãng mạn. Vẻ đẹp tinh khôi của bông hoa hoa chỉ nở trong khoảnh khắc ngắn ngủi, giống như những giây phút hiếm hoi mà hai nhân vật chính được gặp gỡ nhau. Dù ngắn ngủi, nhưng những khoảnh khắc đó lại vô cùng quý giá và đáng trân trọng…

Sinh ra và lớn lên trên quê lúa Thái Bình nhưng Trần Thu Huê lại gắn bó cả tuổi trẻ, sự nghiệp cuộc đời mình với Đồng Tháp Mười và để lại nhiều trang viết đậm chất Nam Bộ mộc mạc, chân chất. Trong các tác phẩm của mình, Trần Thu Huê không chỉ truyền tải vẻ đẹp mênh mang của vùng đất miền Tây sông nước mà còn khắc họa sâu sắc cuộc sống thường nhật của người dân nơi đây. Qua từng trang viết, Trần Thu Huê như đang vẽ lên bức tranh sống động của miền Tây Nam Bộ, nơi thiên nhiên và con người hòa quyện, nơi cuộc sống dẫu có khó khăn nhưng vẫn luôn tràn đầy sức sống và lòng nhân ái. Những hình ảnh dân dã, bình dị nhưng đầy ý nghĩa đó không chỉ là tình yêu quê hương của người miền Tây mà còn chạm vào trái tim của những người chưa từng đặt chân tới vùng đất này. Chất văn mộc mạc, chân thực nhưng cũng không kém phần sâu lắng, giàu cảm xúc của Trần Thu Huê đã để lại dấu ấn đậm nét trong lòng độc giả, làm sống dậy tình yêu thiên nhiên, con người và lịch sử của Đồng Tháp Mười.

Thực ra, muốn bộc lộ được mình, muốn đi hết mình trong sáng tạo văn chương cũng không phải là chuyện dễ. Ngoài trái tim nhạy cảm và năng khiếu bẩm sinh còn là sự xả thân trong cách sống và trong lao lực văn học, sự nghiền ngẫm, suy tư sâu sắc về con người và cuộc sống. Tuyển tập truyện, ký Những ngày tươi đẹp có thể xem là thành quả kết tinh và tổng hòa đẹp đẽ của một tình yêu say đắm đối với thiên nhiên, cây cỏ, con người, sông nước miền Tây, biển cả, quê hương xứ sở và tài năng của một cây bút giàu trí tuệ, ham tìm hiểu về văn hóa, lịch sử, địa lý và văn chương cùng một sức liên tưởng, tưởng tượng phong phú, độc đáo của một cây bút trưởng thành từ “lò luyện văn chương” của Hội VHNT Thái Bình khi còn rất nhỏ. Tác giả viết cho riêng mình nhưng lại đem đến cho người đọc những xúc cảm về cuộc sống, mang thông điệp về sự cần thiết phải bảo tồn những giá trị của văn hoá truyền thống và vẻ đẹp tự nhiên, đặc trưng của vùng, miền, quê hương, đất nước …

Nhà thơ Ra-xun Gam-za-tốp đã từng nói: “Nếu nhà thơ không tham gia vào việc hoàn thành thế giới thì thế giới đã không được đẹp đẽ như thế này”. Dù Trần Thu Huê không phải là nhà thơ nhưng với những tản văn, bút ký, ký sự… bình dị mà đặc sắc này, tác giả đã góp phần quảng bá cho một Việt Nam Đẹp và Thơ. Đó chính là biểu hiện sâu sắc tình yêu quê hương, đất nước mang màu sắc riêng của ngòi bút cần mẫn và tài hoa này. 

Mong sẽ được đọc thêm nhiều sáng tác mới của Trần Thu Huê, và Những ngày tươi đẹp không chỉ là những ngày đã qua, những ngày đang hiện hữu mà còn luôn chờ đợi chúng ta ở phía trước! 

TP Hồ Chí Minh, tháng 10 năm 2024