Về lòng tốt, tài năng và sự khen chê

Phiếm luận: 

VỀ LÒNG TỐT - TÀI NĂNG VÀ SỰ KHEN CHÊ...
(Lê Quang Tuệ)

     Với lòng tốt: quỳ gối cảm ơn

     Với tài năng: nghiêng mình kính cẩn.

     Người khen ta đúng: là Bạn của ta!

     Người chê ta đúng: là Thầy của ta!

Trong cuộc sống, ai giúp cho ta điều gì tốt, dù nhỏ, cũng cần phải biết tri ân, hàm ân và báo ân. Đó là thái độ cần có của con người chân chính, sống có nghĩa, có tình.

Kính cẩn tôn trọng các bậc tài đức, không hợm hĩnh, kiêu căng, đố kỵ, đó là thái độ đúng mực của bậc thức giả: 

          莫效小人.惡人勝己

          可效君子.成人之美

*Phiên âm:
 

     Mạc hiệu tiểu nhân. Ố nhân thắng kỷ.

     Khả hiệu quân tử. Thành nhân chi mỹ.

*Dịch nghĩa: 
 

     Đừng học thói tiểu nhân, ghét người tài giỏi hơn mình. 

     Hãy làm theo người quân tử, giúp người trở nên tốt đẹp.

                       *

Người khen ta điều đúng đắn, chính đáng, xuất phát từ lòng tin yêu thành thật, cầu mong ta tiến bộ hơn, không hề vụ lợi, động viên khuyến khích điều tốt ở ta: đó là bạn của ta! 

Ngược lại, kẻ khen những điều không đúng đắn, chính đáng, đó là kẻ phỉnh nịnh, vụ lợi. Lời khen của hắn bao giờ cũng đi liền với một âm mưu đen tối, đê hèn nào đó, tai hại khôn lường. Cần hết sức tỉnh táo, cảnh giác, đề phòng để tránh hậu họa.

Người chê đúng đắn những điều sai dở của ta, chỉ cho ta thấy chỗ yếu kém của mình, với thái độ nghiêm túc, đầy lòng vị tha, nhân ái: đó là bậc chính nhân quân tử, đáng trọng làm thầy. Đừng bao giờ vì tự ái vặt, sĩ diện hão, mà bỏ mất cơ hội học tập. 

Ngược lại, kẻ luôn tìm cách làm mờ đi những điều tốt có được ở ta, nhưng lại cố tình xét nét, bắt bẻ lỗi không đáng có, hoặc làm cho lỗi nhỏ thành lớn, đẩy ta vào tình thế khó xử: đó là kẻ tiểu nhân, ganh ghét, đố kỵ. Đừng bao giờ kết giao với nó. Đó là quân phản phúc bất lương !

Luôn nhớ câu: 
 

          良藥苦口,利於病

          忠言逆耳,利於行

*Phiên âm:
 

     Lương dược khổ khẩu lợi ư bệnh

      Trung ngôn nghịch nhĩ lợi ư hành”

*Dịch nghĩa:
 

     Thuốc hay đắng miệng, mau lành bệnh.

     Lời thẳng khó nghe, lợi việc làm.

                         *

Trong cuộc sống, kẻ nào có được thầy giỏi, bạn tốt, dù chưa làm được đại nghiệp, cũng có thể sống yên ổn, thanh thản một đời...!

LQT

Hà My - Ngày nhàn 5.2019

Trích "Phiếm luận: Đôi điều suy ngẫm"

(*) Những câu chữ Hán trích trong "Minh Tâm Bảo Giám".