Trí khôn Do Thái

TRÍ KHÔN DO THÁI 

"Những bộ óc lớn thảo luận về những ý tưởng, bộ óc trung bình bàn luận về 

những sự kiện còn những bộ óc non yếu chỉ nói chuyện về con người." (Socrates) 

Một chàng trai Do Thái 

Hỏi giáo sĩ uyên thâm 

Một cuốn sách trí tuệ 

Nổi tiếng dân tộc mình. 

Anh đã từng tốt nghiệp 

Một đại học lừng danh

Và đang làm Tiến sĩ 

Ở nước Mỹ văn minh.

Đề tài về triết học 

Của người con Athens

Triết gia Socrates

Luôn chủ trương hiểu mình 

Bởi con người trí huệ 

Là Thần Thánh ban sinh

Xóa bỏ mọi cố chấp 

Mình mới được gặp mình. 

Giáo sĩ hỏi chàng trai:

"Anh thông làu ngôn ngữ, 

Có biết tiếng quê xưa 

Ông  bà anh từng nói 

Thứ tiếng Hebrew?"

- "Tôi chưa từng biết nó 

Cổ quá, chẳng ai dùng!"

-"Thế ngôn ngữ Aram,

Của bốn mươi tên cướp ?

Rồi còn kinh Toran

Thời thiếu niên đã thuộc? "

Chàng trai mắt nhìn thẳng 

Mười ngón nắm chặt tay:

"Tôi sẽ đọc, sẽ hiểu 

Để làm luận án này"

Vị giáo sĩ hứa giúp 

Những điều chàng trai cần 

Nhưng phải qua khảo nghiệm 

Một chuyện xa mà gần :

"Có hai thợ ống khói

Vừa leo xuống mái nhà 

Một khuôn mặt sáng sủa 

Một người đen như ma

Ai là người rửa mặt? "

Chẳng đợi đến một giây

Chàng nói không cần nghĩ 

"Anh mặt đen rất dị

Tất nhiên phải rửa rồi!"

Giáo sĩ thủng thẳng cười :

"Anh mặt bẩn nhìn người 

Thấy mặt kia vẫn trắng 

Và ngược lại, anh kia

Nhìn bạn mình đen sì 

Dĩ nhiên, vào nhà tắm"

Chàng trai chờ giáo sĩ 

Ra bài tập thứ hai

Vẫn đề bài ban nãy 

Khiến chàng trai gãi tai. 

Anh trả lời theo cách 

Giáo sĩ đã trình bày 

Nhưng Thầy vội xua tay:

"Khi mặt sạch đi rửa 

Mặt bẩn cũng rửa theo

Mặt bẩn nghĩ mặt sạch 

Đã nhìn mình thế nào... "

"Mình đã sai lần nữa, 

Chàng trai tự thầm thì 

Xin thầy, đặt câu hỏi 

Lần này điểm phải ghi!"

Bài tập ba, như trước 

Chàng trai khẽ nhíu mày:

"Cả hai đều đã rửa 

Chẳng lẽ... điều này sai?"

"Anh sai thêm lần nữa 

Chẳng người nào động tay

Mặt bẩn nhìn Mặt Sạch 

Nghĩ mình cũng như vầy 

Sạch nhìn bẩn không rửa 

Mình cần gì rửa ngay!"

Chàng trai xin cơ hội 

Bài tập vẫn thế mà 

Chàng trai thuận đáp án

Mà thầy vừa đưa ra..

Giáo sĩ trầm ngâm nói:

"Anh lại sai nữa rồi.

Tại sao cả hai người 

Chui ra từ ống khói

Anh hãy trả lời tôi 

Một người bẩn người sạch? 

Nếu anh giành cuộc đời 

Tìm hiểu câu hỏi sai

Thì mọi bằng Tiến sĩ 

Sẽ giúp ích cho ai?

Cái cây gốc đã mục 

Cứ tìm sâu lá cành 

Cái xuất phát đã hỏng 

Ngàn Tiến sĩ thành danh

Chỉ bò mãi loanh quanh

Rồi cùng nhau xuống vực... "

La Vinh