Đặc sản Cà Mau

ĐẶC SẢN CÀ MAU

(Bùi Thanh Huyền)

1- Nước và Đước

Xe chạy cả buổi không gặp một bóng người trên lộ. Nước nhiều hơn đất. Càng ngày càng thấy biển xâm thực. Chỉ một loài cây bá chủ: cây Đước ! Ngắm kỹ thấy nó đẹp lắm. Vẻ đẹp của cường tráng và gan lì. Rễ của nó từng chùm cắm sâu vào lòng đất, gân guốc và mạnh mẽ, như những khối cơ bắp của người đàn ông khổ luyện. 

Thỉnh thoảng gặp một ngôi nhà, kế ngay bên là những ngôi mộ. Những ngôi mộ xây cất ngăn nắp, trang trí bằng những nét vẽ hoa văn và màu sơn tươi tắn, trong khi những ngôi nhà thì mộc mạc với những gam màu xám. Những ngôi mộ đứng trên nền cao hơn những ngôi nhà. Người ở vùng nước ngập này sẵn sàng đón nhận cảnh vào mùa nước lớn, một tối ngủ dậy, thả chân khỏi giường quờ quạng tìm đôi dép thì thấy dép trôi lềnh bềnh trong nhà. Họ biết đêm qua nước rong. Ngó bằng đôi mắt kèm nhèm ngái ngủ ra ngoài, thấy những ngôi mộ vẫn khô ráo trên nền đất cao, vậy là yên lòng. Ở đây, người sống chăm lo chỗ ở của người chết nhiều hơn cho bản thân mình. Người ta có thể chẳng nhắc gì tới ngày sinh, nhưng ngày giỗ thì cỗ tiệc linh đình, bà con ruột thịt xuôi ngược kéo về…

Người vùng này đi lại bằng ghe, luồn lách quanh những gốc Đước. Mông lung nước, quanh quẩn nước, chẳng biết có bến bờ nào… Nghe da diết trong lòng câu ca: “ Má ơi đừng gả con xa, Chim kêu vượn hót biết nhà má đâu….”

2- Cua Cà Mau

Mình thích cua, và cũng đã từng nếm thử nhiều loại cua nổi tiếng trên thế giới. Và nhận thấy cua xanh, cua bùn, King crab, hay cua tuyết, cua lông Thượng Hải… đều ẩn chút gì trong cua Cà Mau. Cái vùng nước sông biển giao hòa làm cho cua Cà Mau ngon khác lạ, chẳng đâu ở Việt Nam có được. Xe đang chạy băng băng trên đường bỗng đâu phanh kít kịt. Một cô em Búp bước xuống, chạy theo 2 người đàn ông đang đeo cái giỏ tòng teng đi trên vệ đường. Mở ra thì thấy ngổn ngang cua: già, trẻ, to, nhỏ, cái, đực… đều có. Cua bắt bằng tay, người đi theo vết chân cua, gặp con nào túm con nấy, tự nhiên hết mức. Cô Búp em mua luôn cả mớ, bảo đãi chị Mơ cua này mới đáng! ( Búp Mơ là tên mình, được đặt theo Nhà Búp). 

Món ngon nhiều khi cũng tại cái miệng người ăn. Hình như mình đang ăn cả miền đất ấy: cái mộc mạc của bùn đất, cái mênh mang vừa hiền lành vừa bí hiểm của những con nước, màu cây xanh kiên cường, dáng hình lầm lũi, nhẫn nại của những người sống nơi tận cùng của dải đất hình chữ S- Đất Mũi! 

3- Đặc sản không thể thiếu của Cà Mau: Nguyễn Ngọc Tư! 

Cô Tư chắc không giận mình vì mấy chữ đó, vì mình đang trộn cô ấy với nước và đước và cua Cà Mau. Không giận đâu! Vì cô ấy từng bầu bạn với cây Tra trổ bông vàng, hàng Dừa nước, bông Lang, bông Bụp, đám Lục bình lang thang… Không giận đâu! Vì cô ấy từng lặng câm trên những cánh đồng bất tận nghe tiếng con vịt bầu có tên là Cộ tâm tình, nghe tiếng cây lúa trổ đòng, tiếng con tôm con cá quẫy nước dưới trăng… Không giận đâu, khi xe mình chạy qua thôn Đầm Dơi, mình cứ bâng khuâng nhớ, như đã gặp đã quen từ lâu, như nhìn thấy nụ cười tươi như nắng tỏa của cô ấy. 

Tư đợi tụi mình ở một cái cafe, nhưng cô ấy mang theo bình trà tự pha từ nhà. Cô ấy ít lời, đôi khi lơ đãng, làm đôi khi mình không chắc cô ấy có nghe chúng mình nói gì không. Nhưng mình biết cô ấy có kiểu nghe riêng, kiểu nói riêng, nói trong im lặng, kiểu của hai đứa trẻ ngồi tựa lưng bên nhau giữa cánh đồng bất tận mà đọc ý nghĩ của nhau, nói với nhau không lời.

Ai mà tính đi phỏng vấn Tư để viết bài chắc “ bị khớp” lắm. Khi hỏi Tư: em thường viết vào những khoảnh khắc nào? (trong lòng mình rưng rưng hình ảnh ngọn đèn nhỏ như hạt đỗ, đỏ như con mắt mất ngủ, đăm đắm ngó từ dòng trôi mải miết, ngó vào bờ, nơi có bóng dáng người thương năm xưa…). Thì Tư trả lời gọn lỏn: Em viết vào giờ hành chính! 


 

Lại hỏi: Công việc hàng ngày của em là gì? (với phỏng đoán chắc cô ấy luôn phải tạo cảm hứng sáng tác, như những nghệ sĩ, lãng mạn vuốt ve cảm xúc), thì đây, tiếng Tư: Em chở con cái đi học rồi về đi chợ nấu cơm! Nhưng cũng lâu lâu em xách ba lô lên và đi, bất định, chỗ nào cũng được, miễn là đi! 

Mình biết trong em luôn là những dòng trôi mải miết, dòng nhớ, dòng đợi…trong biển đời mông mênh. 

Có ai đó bày tỏ quan ngại rằng những truyện ngắn của Nguyễn Ngọc Tư khi chuyển thành phim, thành kịch thì không còn hồn cốt hấp dẫn như truyện nữa. Tư cười: Em chỉ quan tâm đến truyện của em. Nó là em. Còn khi đã là người khác em đâu có liên quan nữa. À, mà có chút liên quan: em nhận được tiền bản quyền. Lại cười, cái cười thực sự không liên quan đến những phim, kịch kia. Tư là vậy, Tư Đất Mũi! 

Chia tay Tư, mình rời Đất Mũi. Thấy thỏa mãn và đủ đầy. Mình đã nếm tất cả, những đặc sản Cà Mau.