SEN - loài hoa mang vẻ đẹp cứu thế

                                                          

Mình mạng thuỷ, hợp với cây hoa, thuỷ dưỡng mộc mà. Sau niềm đam mê văn chương thì cây trái, hoa lá khiến mình yêu thích vô cùng. Những lúc mệt mỏi, gặp khó khăn, có chuyện đau buồn, tâm trạng mệt mỏi  bức xúc là mình ra ngắm cây hoa, bắt sâu, nhổ cỏ tưới nước cho cây. Vừa làm mình vừa thầm thì như thể đang nói với người bạn. Hình như cây hiểu, những cành lá nhỏ xíu cứ rung rinh, lao xao như cảm thông an ủi .Còn những bông hoa thì cứ như hướng hết vào mình mà phô sắc,mà hớn hở kiêu sa. Hoa muốn mình vui lên đấy. Hiểu ý các em rồi. Dịu vợi hết cả mọi nỗi muộn phiền mệt mỏi.



Có lần đang chạy xe, thấy nhành hoa dại bên đường, vội dừng xe lại ngắm em và không thể ngỡ ngàng thốt lên: Đẹp quá!

“Nhành hoa dại bên đường
sao hôm nay mới thấy em
 E ấp khiêm nhường
em đốt lên trong ta niềm hi vọng”.
 
Thế nên mảnh sân nhỏ nhà mình lúc nào cũng có những chậu hoa đủ màu khoe sắc. Một lần, bác nghệ nhân cây cảnh mang đến tặng mình một chậu hoa sen. Mừng thôi là mừng, sen trồng trong chậu được sao? Loài hoa thanh cao, quý phái tưởng chỉ sống dưới đầm nước, có nhiều bùn làm dinh dưỡng cho cây lớn. Thì ra, quá yêu sen, bác đã cho bùn vào chậu, tạo một môi trường giống như đầm nước để sen sống được mà trổ hoa. Ngày ngày, mình ngắm bông sen nho nhỏ, sắc tím hồng dịu dàng mà mê đến quên cả chăm tưới cho các chậu cây mình vốn yêu quý. Một chậu thôi đã làm cả góc sân nhà sáng bừng lên. Cứ như vừa có một giai nhân xuất hiện. Một mùi thơm nhè nhẹ, khe khẽ từ đoá sen vừa nở.Thơm dịu dàng thanh khiết thật dễ chịu cũng thật quí phái. Những cánh sen phơn phớt hồng, ngả sang tim tím xếp đều đặn xoè từng lớp từng lớp mỏng khiến ta liên tưởng đến đài sen nơi Đức Phật ngự. Những chiếc lá xanh ngắt tròn trịa xoè ra hứng nắng vàng, nhìn lá sen thôi đã thấy một tác phẩm nghệ thuật hoàn chỉnh của tạo hoá.
Cứ miên man nghĩ đến đầm sen quê nhà. Mùa hè, sen tốt bời bời chen nhau vươn trên đầm nước làm mát rười rượi cả một cánh đồng làng. Thật kì lạ, cây sen thơm từ lá, thơm đến nụ đến hoa đến cả rễ cây. Bọn trẻ trâu chúng tôi thường ngắt lá sen về để mẹ gói muối, gói thức ăn mỗi khi đi chợ. Lại nhớ những lần giữa thủ đô Hà Nội, sà xuống bên đôi quang gánh của cô bán cốm làng Vòng. Thứ cốm có vị ngon bùi dẻo thơm của nếp non đồng làng, có vị thơm thơm từ lá sen gói cốm, sợi rơm nếp gói gọn gàng bên ngoài. Lại tưởng tượng ra một bức tranh tĩnh vật, đĩa cốm Vòng xanh xanh, nải chuối tiêu chín vàng trứng cuốc, những quả hồng đỏ mọng gọi mời. Nếu không gói bằng lá sen, có lẽ cốm làng Vòng chẳng tạo nên thương hiệu nổi tiếng đến thế!

Đẹp nhất là khi sen trổ hoa, các cô, các chị thường lựa những nụ hoa đẹp nhất mang về cắm vào chiếc độc bình xinh xinh, hệt những thiếu nữ khuê các làm sang trọng cho gian nhà cổ. Sen hồng, sen trắng mỗi màu hoa cho vẻ đẹp riêng thật khó loài nào sánh nổi. Một vẻ đẹp hài hoà, một sự phối màu tinh tế, hoàn hảo không thể bắt chước của người hoạ sỹ thiên nhiên:

 “Trong đầm gì đẹp bằng sen
Lá xanh, bông trắng lại chen nhuỵ vàng”
 
Sen như người con gái đẹp người, đẹp nết, sắc sen đã hấp dẫn bởi mầu thật dễ thương, hương lại thanh tao dịu dàng khiến bao người yêu thích. Từ bao đời hoa sen đã gắn với những biểu tượng thiêng liêng cao quí. Toà sen, đài sen là sự cách điệu từ sen để các đấng linh thiêng như  Đức Phật ngự hay được trang trí tại những nơi linh thiêng như đền chùa, miếu mạo. Không chỉ một số nước  châu Á trân quí tôn thờ hoa sen, người Việt  bầu sen là quốc hoa bởi vì hoa sen đẹp và cao quý nhất trong tất cả các loài hoa.



Mình yêu nhất hình ảnh những thiếu nữ, thiếu phụ bên đoá sen, không thể bức tranh nào đẹp hơn thế. Vẻ đẹp của con người,của sen tạo nên những cảm xúc rất tinh khôi, thánh thiện, những rung cảm  đẹp đẽ diệu kì hạnh phúc an nhiên vô cùng. Chẳng thế một lần khi thấy người em gái mình rất yêu quý mặc tà áo dài màu cánh sen, tay em ôm bó hoa sen cũng rạng rỡ như màu áo em. Mình ngỡ ngàng thốt lên:
 
“Tay hồng nâng búp sen hồng
Không gian một khoảng sáng bừng vì em”
( Tặng thi sỹ TT)

Đẹp, thơm chưa hết, sen cũng là loài cây đem lại lợi ích nhiều nhất cho con người. Những hạt sen trong các đài sen còn non chính là món khoái khẩu của bọn trẻ trâu. Chúng tranh nhau lội xuống đầm hái những chiếc gương sen đầy ắp những hạt sen đã bánh tẻ. Bóc lớp vở ngoài, là có thể chén ngon lành những hạt sen dòn thơm, vị ngòn ngọt ngầy ngậy lưu đến mấy ngày.

Mùa hè, các mẹ, các chị bóc hạt sen già phơi khô để nấu chè sen. Chè hạt sen nấu với bột sắn dây nhà trồng (loãng thôi), đường phèn, nếu có vài hạt long nhãn thả vào bát chè thì tuyệt vời. Chầm chậm mức từng thìa chè hạt sen đưa lên miệng, thấm vị ngọt ngào thơm mát của sen, của long nhãn, đường phèn, bột sắn. ôi chao! Cảm giác sung sướng thư thái cạm đến đầu lưỡi đã thấy mát ruột mát gan. Hạt sen là nhân tố chính làm nên ngon ngọt của món chè sen.

Người Việt có thú chơi tao nhã là thưởng trà sen một cách cầu kỳ tinh tế,  (nhưng cũng chỉ hạn hẹp ở những người sành uống, có gu thưởng thức và có điều kiện). Trà móc câu chính hiệu được gói từng gói nhỏ, chiều chiều khi đoá sen sắp cụp vào mới bơi thuyền ra đầm thả nhẹ gói chè vào giữa nhuỵ sen. Cánh sen vô tình ôm trọn gói chè, cả đêm mùi thơm từ sen thấm sang chè, thành ra chè vừa thơm mùi của chè, lại thơm mùi của hương sen, mùi hương hoà quyện rất riêng biệt. Sáng ra, cánh sen mở bung chào đón nắng mai, người ta bơi thuyền thu lại những gói chè được ủ trong cánh sen. Thứ trà đó được pha với nước giếng đất, múc lên khi trời còn tinh sương, đun thật sôi trong siêu đất, pha trà sen trong chiếc ấm chuyên bé xíu như trái hồng. Chiếc chén tống xinh xinh vừa đủ chiêu một ngụm. Mấy tao nhân ngồi trên sập gụ đen bóng rót trà sen mời nhau. Nâng chén trà bé xíu bằng cả hai tay, mời nhau bằng cả tấm lòng, cung kính trân trọng biết bao. Trước hết thưởng thức mùi thơm của trà, hoà quyện trong hương của sen, đã thấy trong tâm hồn lâng lâng. Chiêu ngụm trà,   cặp mắt lim dim thích thú, miệng chẹp chẹp sảng khoái vô cùng. Vậy nên các cụ gọi là thưởng trà “Rượu khà trà chép” là vậy. Hương sen đóng vai trò chủ đạo làm nên vị đặc biệt của trà sen.


Sinh ra, lớn lên từ bùn đất, những sen lại là đặc sản cho những bữa tiệc cao sang. Ngó sen được chế biến thành những món ăn ngon trên bàn tiệc từng làm nức nở bao khách nước ngoài khó tính. Ai đã thưởng thức nộm ngó sen một lần hẳn sẽ nhớ suốt đời. Món gà tần thuốc bắc hạt sen bổ dưỡng vô cùng, bao đời nay đã nằm trong những món ăn đồng thời là vị thuốc quí bồi bổ sức khoẻ cho con người.

Những người mất ngủ đều tín nhiệm vị thuốc an thần từ tâm sen, Những nõn sen xanh ngắt lấy từ giữa hạt sen sẽ được chế biến thành thuốc an thần,đem đến giấc ngủ ngon lành thư thái. Mà đó là thứ thuốc an thần an toàn nhất rẻ và dễ làm nhất.Lá sen già phơi khô làm thuốc lợi tiểu, hiệu quả đáo để.
 Tơ sen, thứ tơ mong manh mà bền dai đã đi vào văn học như những mối tình thuỷ chung lãng mạn:

“Dẫu lìa ngó ý còn vương tơ lòng
… Những từ sen ngó đào tơ”
(Truyện Kiều).

Gần đây, một nghệ nhân chuyên dệt lụa đã nghiên cứu tơ sen và dệt thành công một loại vải đặc biệt từ tơ sen. Bẻ cọng sen những sợi tơ  mềm mại như sợi nắng mai, nhỏ hơn cả sợi tơ tằm vương lại như cố níu lấy cọng sen như  tình yêu thuỷ chung của con người. Những sợi tơ mong manh huyền ảo như sương khói ấy đem dệt thành khăn, kì công lắm. Tơ sen đã mang mùi thơm thanh tao của sen vào trong những chiếc khăn lụa sen, choàng lên người, ấm mà nhẹ, phảng phất hương của loài hoa dung dị mà cao sang. Lụa tơ sen cũng mới chỉ có ở Việt Nam, do bàn tay tài hoa của con người Việt Nam dệt lên để phục vụ con người. Không biết bao nhiêu  tình yêu, công sức, bao nhiêu cống hiến của sen của người mới làm ra được tấm khăn đặc biệt đó.

Khi viết những dòng này, trước mắt mình là mùa hè đang đến, là những đầm sen xanh ngút ngát, nước trong veo, từng đàn cá tung tăng bơi lội tạo nên bức tranh sinh thái đồng quê thật thanh bình. Những đoá sen hồng, sen trắng đang phô vẻ đẹp như ta đang ở tiên giới.


(Nhà thơ Ánh Tuyết cùng con gái tại buổi lễ ra mắt các tác phẩm văn học tại Vườn Vua (Phú Thọ) ngày 14/7/2019)


Cứ miên man nghĩ rằng phải sen là loài hoa trời phái xuống để cứu rỗi cho con người. Tận hiến hết mình cho loài người thì chỉ có sen thôi. Hưởng sự dâng hiến của sen, con người đã vô cùng biết ơn sen. Thế nên, sen được ở những chốn cao sang, thiêng liêng, sen được tôn vinh đúng với phẩm hạnh của sen.

“Nhuỵ vàng bông trắng lá xanh
Gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn.
 
Không dễ gì sen có được tất cả sự cao quý để cứu rỗi cuộc đời, cứu rỗi con người. Nếu không sống trong bùn, từ những khó nhọc và tanh hôi ấy mà vượt lên, làm sao sen có được phẩm chất cao sang ấy. Cho hay, càng nhiều thử thách gian truân, càng sống trong những điều kiện khắc nghiệt giá trị của sen càng cao quý.

Cánh đồng sen xanh và những đoá sen hồng, sen trắng, sen vàng đang ngào ngạt hương chào đón mùa hè và con người. Sen đang an nhiên làm phận sự dâng hiến cứu đời cứu mình một cách thanh thản. Ta yêu sen lắm! Ôi loài hoa thánh khiết thiện lành!

Thái Bình, ngày 13/5/2019
Nhà thơ Ánh Tuyết