Quá do bất cập

QUÁ DO BẤT CẬP

(Dương Chính Chức)

Quá do bất cập (Tiếng Hàn: 과유불급 Tiếng Hán: 過猶不及), ở đây quá - vượt mức (thái quá), do - đâm ra, lại là, bất - không, cập - đạt tới. Đây là câu mà Khổng Tử (공자 - 孔子) nói với Tử Cống (자공- 子貢) khi giảng về "trung dung".

Câu này có ý rằng mọi thứ thái quá đều bất không ổn, thái quá lại chẳng khác gì thiếu, mọi thứ cần vừa mức, vừa phải, như việc rót nước vào cốc, rót non thì chưa đủ đầy mà nhiều quá thì lại tràn, đều không tốt như nhau. Tốt quá cũng không tốt.

Tiếng Triều/Hàn có nghĩa là "지나친 것은 미치지 못한 것과 같다"; còn tiếng Việt có câu khá giống là: "Phàm cái gì quá cũng không tốt", hay cũng có câu nôm na hay ho chỉ về sự chừng mực là: "5 xu rượu tốt hơn 1 hào rượu", "già néo đứt dây".