Thiên lự nhất thất

Thành ngữ tiếng Hàn, Hán: 천려일실(千慮一失 - thiên lự nhất thất). Ở đây, thiên - nghìn, lự - lo lắng, nhất - một, thất - mất, hỏng.

Câu này có nghĩa là lo cả nghìn thứ vẫn có MỘT thứ hỏng. Câu này ám chỉ là người tài giỏi đến mấy, chu toàn, cẩn trọng đến mấy thì vẫn có thể sơ suất, mắc lỗi (지혜롭고 신중하며 조심스러운 사람이라도 일을 하다 보면 하나쯤은 실수가 있을 수 있다).

Câu này có từ một tích truyện.

Trong một lần đánh nước Triệu(趙 -조), Hàn Tín (韓信 - 한신) lệnh cho quân sỹ không được giết, phải bắt sống tướng Triệu là Lý Tả Xa (李左車 - 이좌거) do mến tính khiêm nhường và phục tài của vị tướng này, Lý Tả Xa trở thành tù binh và biết điều đó.

Sau, thi thoảng Hàn Tín có hỏi Lý Tả Xa kế sách đánh trận nhưng Lý Tả Xa một mực từ chối, cho rằng "bại tướng không bàn binh pháp" (패한 장수(將帥)는 병법(兵法)을 논하지 않는다). Mãi sau, Lý Tả Xa mới thuận theo Hàn Tín mà bộc bạch rằng: bại tướng nghe nói có câu rằng kẻ trí nghĩ nhiều thì cũng có một lần sai, kẻ ngu nghĩ nhiều cũng có lần đúng. Bại tướng mong một lần hiến được đắc sách, thế là mãn nguyện (패장이 듣기로는 '지혜로운 사람이라도 많은 생각을 하다 보면 반드시 하나쯤은 실책이 있고 '어리석은 사람이라도 많은 생각을 하다 보면 반드시 하나쯤은 득책이 있다' 고 했습니다. 패장의 생각 가운데 하나라도 득책이 있으면 이만 다행이 없을까 합니다).

Để nói về sự "sơ sẩy", người Triều/Hàn cũng có câu "원숭이도 나무에서 떨어진 때도 있다" (Khỉ cũng có lúc bị rơi từ trên cây xuống).

Phàm là người, dù giỏi đến mấy thì cũng khó tính được thiên cơ, nắm được ý trời, đo được lòng người, chu toàn mọi lẽ. Vậy nên, ai cũng có thể mắc lỗi, tính sai. Vậy nên, với bản thân, biết thế để cẩn trọng hơn; với người, hiểu thế để mà bao dung hơn.

Dương Chính Chức