Tìm hiểu thành ngữ: Tam nhật thiên hạ

Là thành ngữ tiếng Hán, Hàn

(삼일천하 - 三日天下 tam nhật thiên hạ). Ở đây, tam - ba, nhật - ngày, thiên - trời, hạ dưới.

Ở câu này có 2 chỗ phải hiểu rõ. Thứ nhất là tam (三) chỉ là ước lệ sự ít ỏi chứ không hẳn là "ba", giống như "dăm", "vài" bên tiếng Việt vậy. Thứ 2 thiên hạ không phải nói rõ về vị trí cái gì dưới bầu trời mà là ám chỉ về cơ đồ. Tức câu này ám chỉ một cơ đồ tồn tại ngắn ngủi dăm ba ngày .

Khi ai đó chỉ tồn tại ngắn ngủi trong 1 vị thế, hay vị trí (tự gây dựng, hoặc được bổ nhiệm) thì người ta hay lấy câu này để ví von (정권을 잡았다가 짧은 기간 내에 밀려나게 되거나 어떤 지위에 발탁-기용되었다가 며칠 못 가서 떨어지는것을 비유적으로 이르는 말). 

Tiếng Việt có một số cách thể hiện cái sự "ngắn ngủi" này như "dăm bữa nửa tháng", "chẳng tày gang", "ba bảy hai mốt ngày"...nhưng lại chỉ nêu phần thời gian chứ đủ ý cả thời gian và sự nghiệp, cơ đồ như "tam nhật thiên hạ" thì chưa thấy câu nào.

Có người nói câu này giống "quan nhất thời...", nhưng nghĩ thế là hiểu sai hàm ý. 

Dương Chính Chức