Trở thành người lớn

Chủ nhật - 28/06/2020 13:43

Nếu (If) – là bài thơ nổi tiếng của Rudyard Kipling sáng tác năm 1895, được coi là sự thể hiện thành công về chủ nghĩa khắc kỷ (Stoicism, 스토아 학파), được đánh giá là bài thơ tiếng Anh hay nhất mọi thời đại (do BBC thăm dò dư luận năm 1995).

Nguyên gốc ở gần cuối bài viết này. Có nhiều bản dịch sang tiếng Việt (link ở dưới cùng bài này) có thể tham khảo.

Sang tiếng Hàn, nó có tên là "어른이 되는것", tức là "trở thành người lớn". Bản dịch tiếng Việt và Hàn có 1 điểm khác biệt quan trọng, đó là dịch từ "Man" trong câu cuối " you'll be a Man, my son!". Các phiên bản dịch tiếng Việt đều dịch "Man" là "Con người", "Người", còn tiếng Hàn dịch là "Người lớn" (người trưởng thành). Về logic thì dịch như Hàn Quốc hay và ổn hơn (là người cả, thêm nhận thức là thành người lớn), còn "con người" bên tiếng Việt lại như phân biệt giữa người và không phải người vậy. Bản dịch dưới đây chỉ là dịch nghĩa chứ không dịch và biên tập lại thành thơ.

***

Trở thành người lớn

Nếu người ta giận dữ đổ lỗi cho con mà con vẫn bình tâm,

Nếu mọi người không tin con mà con vẫn tự tin, bao dung mọi nghi kị,

Nếu con bị dối lừa nhưng không dối lừa trả đũa,

Nếu con không ghét những kẻ đang ghét con

Nếu con không tỏ ra quá lương thiện, hay quá khôn ngoan,

Nếu con ước mơ nhưng không trói mình vào giấc mơ đó,

Nếu con tính toán, nhưng không lấy đó làm mục tiêu,

Nếu con đối diện với "Chiến thắng" và "Nghịch cảnh" nhưng vẫn đối xử với 2 kẻ giả danh đó với cùng một tâm thế,

Nếu lời chân thật mà con nói bị kẻ xấu xuyên tạc và dùng nó làm bẫy để gạt người thiếu hiểu biết mà con vẫn chịu đựng được,

Nếu con thấy công sức một đời của mình đổ sông đổ biển mà vẫn không nản lòng và làm lại từ đầu,

Nếu con đặt cược tất cả những gì con gắng có trước nay 

vào một canh bạc rồi trắng tay mà vẫn không nản, lại bắt đầu mọi thứ,

Nếu con tim, trí óc và gân cốt của con đã rệu rã 

chỉ còn vận tinh thần để nhủ "cố lên" và con cố được,

Dù giao du với nhiều người mà không bị "mất nết",

Dù con có đang cạnh Vua nhưng vẫn không kiêu,

Nếu con đủ sức để kẻ thù và bạn bè đều không hại được Bạn, 

và nếu con biết trọng tất cả mà không thiên vị một ai,

Nếu con cố đủ 60 giây của một phút đầy gian nan,

Vậy thì cả thế giới này và mọi thứ trong nó đều thuộc về con 

và khi đó con mới là người khôn lớn.

Tác giả: J.Rudyard Kipling

Dịch giả: Dương Chính Chức

* Nguyên tác tiếng Hàn:

어른이 되는것

------

만약 뭇사람이 이성을 잃고 너를 탓할 때 냉정을 유지할 수 있다면

만약 모두가 너를 믿지 않을 때 자신을 믿고 그들의 의심을 감싸안을 수 있다면

속임들 당하고도 속임으로 답하지 않는다면

미움을 받고도 미워하지 않는다면

그리고 너무 선량한 체 너무 현명한 체 않는다면

만약 꿈을 꾸면서도 꿈의 노예가 되지 않을수 있다면

만약 생각하면서도 생각을 목표로 삼지 않을 수 있다면

만약 ´승리´와 ´재앙´을 만나고도 이 두 협잡꾼을

똑같이 대할 수 있다면 

만약 네가 말한 진실이 악인들에 의해 왜곡되어 어리석은 자들을 얽어매는 덫이 되는 것을 참을

수 있다면

네 일생을 바친 것들이 무너지는 것을 보고도 낡은 연장을 집어들고 다시 세울수 있다면

만약 힘써 얻은 모든 것을 단 한번의 도박에 걸

수 있다면 그것들을 다 잃고 다시 시작하여도 한마디 불평도 하지 않을 수 있다면

만약 심장과 신경과 힘줄이 모두 다 닳아버리고

남은 것이라곤 ´버티라´고 말하는 의지뿐일때도

여전히 버틸수 있다면

만약 여러사람과 이야기하면서도 "덕성"을 잃지 않는다면

왕들과 함께 거닐면서도 오만하지 않을 수 있다면

만약 적도 사랑하는 친구도 너를 해칠수 없게 된다면 만약 모두를 중히 여기되 그 누구도 지나치게 중히 여기지 않는다면

만약 용서할 수 없는 1분을 60초동안의 달리기도 채울수 있다면

그러면 이 세상과 그 안의 모든 것이 네것이 되리라 그리고 그때 너는 비로소 어른이 되리라

-러디어프키플링-

* Nguyên tác tiếng Anh:

IF

If you can keep your head when all about you

Are losing theirs and blaming it on you,

If you can trust yourself when all men doubt you,

But make allowance for their doubting too;

If you can wait and not be tired by waiting,

Or being lied about, don't deal in lies,

Or being hated don't give way to hating,

And yet don't look too good, nor talk too wise:

If you can dream - and not make dreams your master;

If you can think - and not make thoughts your aim,

If you can meet with Triumph and Disaster

And treat those two impostors just the same;

If you can bear to hear the truth you've spoken

Twisted by knaves to make a trap for fools,

Or watch the things you gave your life to, broken,

And stoop and build 'em up with worn-out tools:

If you can make one heap of all your winnings

And risk it on one turn of pitch-and-toss,

And lose, and start again at your beginnings

And never breathe a word about your loss;

If you can force your heart and nerve and sinew

To serve your turn long after they are gone,

And so hold on when there is nothing in you

Except the Will which says to them: 'Hold on!'

If you can talk with crowds and keep your virtue,

Or walk with Kings - nor lose the common touch,

If neither foes nor loving friends can hurt you,

If all men count with you, but none too much;

If you can fill the unforgiving minute

With sixty seconds' worth of distance run,

Yours is the Earth and everything that's in it,

And--which is more - you'll be a Man, my son!

* Các phiên bản dịch tiếng Việt tại link: https://www.chungta.com/nd/tu-lieu-tra-cuu/bai-tho-neu-cua-rudyard-kipling.html

Các bài viết liên quan:

• Chân tâm
• Bất toàn
• Quên
• Danh xưng và vai trò của sư ở chùa ở Hàn Quốc
• Biểu lộ
• Bạn đời không phải là người tùy tùng
• 3 bước để thắng ở mọi cuộc tranh cãi

Những tác phẩm cũ hơn:

• Hạnh phúc ở đâu?
• Lắng nghe
• Điều quan trọng của cuộc sống
• Khi một cánh cửa đóng lại
• Thói quen nói
• Câu chuyện về cái ví rách
• Cảm ngộ về hạnh phúc

Những tác phẩm mới hơn:

• Hụt hẫng
• Làm chủ cảm xúc
• Lấy thiện đãi người
• Thêm và bớt
• Chuyện Sư tử đỏ mắt
• Hãy sống như ta cần sống thế!
• Gieo Thái Sơn nhẹ tựa hồng mao