Can mộc thủy sinh

CAN MỘC THỦY SINH 
(Dương Chính Chức)

Can mộc thủy sinh (Tiếng Hàn 건목수생 Tiếng Hán 乾木水生 - Can mộc thủy sinh). Ở đây, can - khô, mộc - gỗ, thủy - nước, sinh - sinh.

Nghĩa đen là nước trong cây khô. Đây là câu thành ngữ hay bị người Triều/Hàn dùng sai.

Nhiều người hiểu là "nước sinh ra trong cây khô", để nêu bật sự lạ lùng, kỳ tích, kết quả tốt đẹp trong nghịch cảnh trong khi nghĩa của câu này phải là "vắt nước từ cây khô" (마른 나무에서 물을 짜 낸다), ám chỉ một hành động phi tự nhiên, vô lý, tương tự như cách ví "rau diếp làm đình", "gỗ lim ăn ghém", "trạch đẻ ngọn đa"....

Tiếng Việt có câu hoàn toàn tương đương, đó là "vắt cổ chày ra nước". Ở Việt Nam, câu " vắt cổ chày ra nước" này cũng hay bị bà con ta dùng sai, đa phần dùng chỉ kẻ tham ích kỷ, muốn tận dụng đến mức vô lý, trong khi nghĩa nó để ám chỉ hành động ngu ngơ, điên rồ.

Ta nhớ là câu "건목수생" (Can mộc thủy sinh) này ý phê phán việc đòi hỏi quá đáng, vô lý, phi thực tế. Nhắc vậy bởi có câu gần giống, nhưng cách dùng lại khác (xin nói sau).