Độc thư tam đáo

ĐỘC THƯ TAM ĐÁO

(Dương Chính Chức)

Độc thư tam đáo tiếng Hàn 독서삼도 tiếng Hán 讀書三到 - độc thư tam đáo). Ở đây, độc - đọc, thư - sách, tam - ba, đáo - đến/đạt.

Câu này có ý rằng đọc sách phải tập trung, đạt được 3 điều, hoặc 3 cảnh giới. Câu này khuyên khi đọc sách thì phải chuyên tâm, không để tâm trí bị xao nhãng bởi sự việc xung quanh, cần phải đạt tam đáo là "tâm đáo" (心到-심도), "nhãn đáo" (眼到 - 안도) và "khẩu đáo" (口到 - 구도), tức là tâm đừng nghĩ việc khác, mắt đừng nhìn việc khác, miệng đừng nói chuyện khác, tất cả phải tập trung cho việc đọc.

"Độc thư tam đáo" còn được gọi là "độc thư tam muội" (讀書三昧 - 독서삼매), trong đó "tam muội" là thuật ngữ của nhà Phật nói về sự tập trung, tinh tấn trong tu hành để đạt thành tựu (đừng hiểu tam muội là em gái thứ ba, hay mấy em tuesday nhé)

Khi khuyên răn ai học thì người ta hay nói: nào, học đi, đọc đi, như độc thư tam đáo/tam muội xem nào.

****

Độc thư tức là học. Học là cái tất yếu nếu muốn nên người, thành tài. Thời Nam Tống có Chu Hi (朱 熹) làm bài thơ khuyến học có tên là Ngẫu Thành ( 偶 成 - 우성), tiện đây giới thiệu mọi người tham khảo.

少年易老學難成

一寸光陰不可輕

未覺池塘春草夢

階前梧葉已秋聲

소년이로학난성

일촌광음불가경

미각지당춘초몽

계전오엽이추성

Thiếu niên dị lão học nan thành

Nhất thốn quang âm bất khả khinh

Vị giác trì đường xuân thảo mộng

Giai tiền ngô diệp dĩ thu thanh

Giải nghĩa:

Trẻ thì nhanh già, học thì khó thành

Chớ khinh thường khắc giây ngắn ngủi

Bởi chưa kịp tỉnh mộng hoa xuân bên hồ

Thì lá ngô đồng đã rụng trước thềm báo thu về.

Cụ nào rành thì biến nó thành thơ giúp, nếu được kiểu thất ngôn tứ tuyệt giống nguyên tác thì tốt.