Hạnh phúc

Thứ bảy - 08/11/2025 08:07

(Ảnh: Pixabay)

Mộc Miên phu nhân: Hạnh phúc

Hạnh phúc là tấm khăn choàng trong suốt. Tấm khăn ấm áp và rực rỡ khiến chủ nhân của nó cũng rạng ngời theo từng ánh mắt, từng nụ cười. Nhưng cũng vì nó trong suốt mà có khi người không nhìn thấy khi có nó, không nhận thấy khi mất nó. Tấm khăn ấy vô cùng quý giá, vì không tiền bạc nào mua nổi, không sức mạnh nào đoạt nổi…

Em những muốn chia sẻ với chàng đề tài này lâu lắm rồi cơ. Nhưng liệu một người còn chưa đi hết cuộc đời, chưa hiểu thấu mọi nhẽ, và nhiều vụng về kém cỏi như em, liệu đã đủ tư cách để luận bàn?

Em không biết. Nhưng có một sự thật mười mươi, rằng bao đời nay, đâu phải người từng trải, hiểu biết và thành đạt nào cũng sở hữu được “tấm khăn trong suốt” đó?

Đâu phải người nghèo một chữ bẻ đôi không biết, hay anh nông dân “ngả mình trên liếp cỏ ngủ ngon lành” sau một ngày cày ruộng vất vả, là kém cạnh ai, bởi “thước đo” về cảm giác hạnh phúc dâng lên trong họ luôn khẳng định điều đáng ghen tị đó !           

GS Cao Huy Thuần, một trí thức người Việt nổi tiếng ở Pháp, tác giả nhiều cuốn sách uyên thâm có tính triết học sâu sắc, mới đây ra mắt cuốn “Khi tựa gối khi cúi đầu”, đã dành khá nhiều trang để bàn về “hạnh phúc” và cho biết cảm giác về sự “mông lung” của mình khi đi vào khái niệm này: “Thế nào là “hạnh”, thế nào là “phúc”? Tôi nghĩ rằng cái từ kép ấy chỉ mới xuất hiện gần đây thôi. Đọc thơ cổ, tôi không thấy. Hoặc là tôi dốt, chưa biết đến nơi đến chốn… Lẩn thẩn, tôi đi xa hơn chút nữa trong ý nghĩ. Nếu hạnh phúc là một từ mới ở ta, phải chăng đó cũng là một từ mới ở Tàu?”.

Một từ mới? Vậy ông bà ta xưa có hạnh phúc không ?

Cẩn thận để chàng khỏi bắt bẻ rằng em học đòi người ta “nói chữ”, em đã tham khảo định nghĩa Bách khoa toàn thư mở Wikipedia: “Hạnh phúc là một trạng thái cảm xúc của con người khi được thỏa mãn một nhu cầu nào đó mang tính trừu tượng”.  Với cách nhìn nhận này, Hạnh Phúc được đánh giá là một cảm xúc bậc cao chỉ có ở loài người và mang tính nhân bản sâu sắc. Sung sướng là từ gần nghĩa, chỉ cảm giác thoải mái khi đạt được một giá trị, một mục đích, một kết quả... nhưng điểm khác là ở “tính hữu hình hay vô hình của giá trị”, của mục đích, của kết quả đạt được. Theo đó, tình yêu, sự thành công, sự nổi tiếng, sự yêu mến... mang lại hạnh phúc. Còn tiện nghi sinh hoạt, sự giàu có, sự thỏa mãn các nhu cầu bản năng như ăn uống, vui chơi giải trí, sinh hoạt tình dục...sẽ mang lại cảm giác sung sướng. Hạnh phúc liên quan đến lý trí, còn sung sướng thì liên quan đến bản năng...

Nhà toán học Ngô Bảo Châu, trong bài phỏng vấn mới đây, khi được hỏi hạnh phúc là gì, câu trả lời hẳn đã có được từ những trăn trở, suy nghĩ rất lâu trước đó: “Đối với tôi, cái hạnh phúc lớn nhất là cảm giác mình đang sống. Cảm giác đó bao gồm cả vị ngọt và vị đắng. Nó xuất phát quan hệ với những người thân thiết, bạn bè, công việc và xã hội, từ miếng cơm ta ăn, từ miếng nước ta uống, từ không khí ta đang thở. Để có hạnh phúc, có lẽ không có cách nào khác là yêu cuộc sống như chính nó. Để bất hạnh, có lẽ không có cách nào tốt hơn là đi đuổi theo những ảo ảnh…”. Chao ơi Ngô Bảo Châu, câu trả lời chính xác như toán học vậy, thấm thía biết bao đối với những kẻ đi trong đời không với tư duy chính xác của anh (hình như là…nhiều không đếm xuể !).

Hạnh phúc là bằng lòng. Cái câu cửa miệng ấy có ai là không nhớ? Có bao nhiêu đời sống là có bấy nhiêu định nghĩa về hạnh phúc. Chẳng có một khuôn mẫu chung, một đáp số chung cho tất cả. Nhiều, rất nhiều người, những học giả, những triết gia, những nhà thơ, những người tóc bạc uyên thâm, những kẻ đầu xanh nồng nhiệt, đều đã từng vất vả, tốn kém giấy mực… trong hành trình tìm kiếm một định nghĩa hoàn hảo nhất. Nhưng không. Dường như hạnh phúc lại chính là một trạng thái… không hoàn hảo. Thật là mâu thuẫn. Thật là rối trí. Có mà không, không mà có. Hạnh phúc mà thế ư!

Chàng ơi, những lúc chúng ta giận nhau, muốn quên đi cái ngày “định mệnh” đã ràng rịt hai ta, thì cái gọi là hạnh phúc - tấm khăn trong suốt ấy ở đâu, hiện diện với hình bóng nào, thoắt ẩn thoắt hiện, hay như “bóng câu cuối trời”, nào ai biết?

Biết bao nhiêu người, đã lạc lối trong chính ngôi nhà hạnh phúc? Đã lạc lối trên chính con đường dẫn về hạnh phúc? Đã thất bạc ngay chính trong căn vườn hạnh phúc? Đã chết đi trong chính bầu trời của hạnh phúc? Đã phản bội ngay chính hạnh phúc mà mình phải đánh đổi cả tuổi trẻ và sự nghiệp để có được ?

Tại sao ngày chúng mình còn trẻ, cả chàng lẫn em đều có thể dễ dàng cảm nhận được những cảm giác tuyệt vời nhất, thường trực nhất, và dường như đó chính là hạnh phúc, về sự “có nhau”: chỉ cần mắt chạm mắt nhìn thấy nhau, hoặc khi bước ra khỏi nhà mà biết chắc có một điều  tốt đẹp đang đợi, khi bước chân trở về mà tin chắc có một người đang chờ…

Còn bây giờ, bước chân mệt mỏi của ta, sự cô đơn của ta, những áp lực phía trước của ta, những giây phút xung khắc ngoài ý muốn của ta, những trận “sấm rung chớp nổ” trong “túp lều tranh” của chúng ta, dường như đã “chia rẽ” rất nhiều lứa đôi với hai chữ “hạnh phúc” hư hư thực thực đó. Đến nỗi, rất nhiều bận, em đã tin chắc, hạnh phúc là thứ không dành cho mình, đó là ngôn ngữ của giấc mơ, như “nàng tiên” trong cổ tích; chỉ cần vui là tốt rồi, bình an bên nhau là tốt rồi.

Ai đó nói rằng, bình an là hình thái đẹp nhất của hạnh phúc. Chàng đã bình an thực sự chưa? Em đã bình an thực sự chưa?

Cầu trời đừng xảy ra chuyện gì, mọi việc cứ thế cứ thế, đến một ngày đầu bạc răng long và ta sẽ nắm tay nhau để trăng trối với hậu duệ của mình rằng: “ Cả đời này, cha mẹ của các con, ông bà của các cháu, chỉ có duy nhất một thứ để lại, không phải nhà lầu xe hơi, cổ phiếu hay bất động sản này nọ, không phải tiếng tăm hay danh vị, mà chỉ là một thứ không cầm tay được, không sờ nắm được, không hình hài, màu sắc: Hạnh phúc!”. Và con cháu chúng ta sẽ tiếp nhận thứ “tài sản thừa kế” đó ra sao?

Phải chăng hạnh phúc, suy cho cùng, là thứ của cải ta có thể tự làm ra, chia sẻ cho ai đó, và có thể tự “ban phát” cho chính mình? 

Như thế, mỗi chúng ta đều có thể đang nắm giữ một “kho báu” mang tên: Hạnh phúc ?

Nếu vậy em sẽ không ngại ngần làm kẻ dốt toán nhất thế giới bằng cách “chia cho chàng một nửa để được nhân đôi”: Hạnh phúc !

Hỡi những đức lang quân “keo kiệt nhất thế giới”, hằng tiết kiệm từng nụ cười, từng lời khen cho vợ, các chàng có sẵn lòng mở tung cánh cửa kho báu của mình và quàng lên đôi vai bé nhỏ của chúng em tấm khăn trong suốt mang “mật danh” HẠNH PHÚC đó không?     

9.2011

Trần Kim hoa

Các bài viết liên quan:

• Mảnh da… báo!
• Mùa thu thứ nhất
• Món nợ
• Trên mái nhà ta xưa
• Hạnh phúc
• Sông
• Yêu như số phận

Những tác phẩm cũ hơn:

• Lá phong đỏ
• Tiếng tràm
• Giấc mơ xanh dịu ngọt
• Chiếc ghế
• Chuyện về những người bạn
• Nghiện
• Nhu cầu - mưu cầu - phúc phận

Những tác phẩm mới hơn:

• Những kỉ niệm đầu tiên ở Bộ (5)