Tản mạn về tuổi già

Thứ năm - 04/12/2025 09:59

TẢN MẠN VỀ TUỔI GIÀ

(Đào Thanh Bình)

Nhà thơ Dylan Thomas đã viết rằng “người ta không nên nhẹ nhàng chìm vào giấc ngủ ngon, và rằng tuổi già có thể bừng cháy và hoành hành vào lúc cuối ngày”. 

Khi là một người trẻ tuổi, đọc bài thơ đó, tôi thấy những lời ấy thật vô ích. Tôi từng thấy già đi chỉ là một điểm rơi: một điểm rơi của cơ thể, tâm trí, và thậm chí của cả tinh thần. 

Tôi đã thấy Ba tôi bị đau nhức: đau chân và teo cơ đến mức không co gối được; Mẹ tôi đau buốt ngón chân cái và cả cơ thể to bè nặng trĩu luôn tê tê dại dại vì không thể tự vận động. Từng nhanh nhẹn và tự hào có thể tự chăm sóc bản thân, ở tuổi 60, Ba tôi đã phải khó khăn khi di chuyển, Mẹ tôi cũng chậm chạp hơn vì béo… và không thể đọc nhãn trên hộp bánh kẹo hay thùng mì tôm mà không có kính. 

Tôi quan sát những người gần đến tuổi nghỉ hưu, sự lấp lánh trong ánh mắt, niềm hy vọng từ nụ cười của họ đều vụt tắt, họ đếm từng ngày cho đến khi có thể rời bỏ tất cả, nhưng chỉ với những kế hoạch mơ hồ nhất về những gì họ sẽ làm khi đã có rất nhiều thời gian rảnh, cả ngày, mọi ngày. 

Nhưng khi chính tôi già đi và dành nhiều thời gian hơn cho những người đang ở những năm tháng cuối cùng của cuộc đời, tôi đã thấy một khía cạnh khác của sự già đi. Cha tôi mất sớm 23 năm trước sau thời gian thu gọn cuộc sống quanh bàn nước với chiếc điếu cày. Mẹ tôi hơn Ba 1 tuổi, nhưng bà sống thêm 16 năm nữa mới dời đi. Mười sáu năm ấy bà vui với công việc của mình: đọc thơ ca, hát chầu, múa văn, tán quẻ thẻ khi xuân về, vui cùng các con nhang đệ tử và con cháu.

Tôi bước vào năm đầu tiên của tuổi hưu trí với lịch tập gym, yoga, zumba với xông hơi và bể sục mỗi ngày tuỳ lịch của Trung tâm gần nhà. Sau hơn năm, tôi có cảm giác như mình chưa vào tuổi 60 … tôi sinh hoạt như một thanh niên lập nghiệp, mở một page cá nhân với các chương trình viết truyện đọc sách khá dày. Và tôi vẫn đang vui với việc mình làm.

Có lẽ, những bộ não già nua có thể xử lý thông tin chậm hơn so với những bộ não trẻ, nhưng chúng có thể, bằng trực giác, tổng hợp thông tin trọn đời và đưa ra quyết định khôn ngoan hơn dựa trên nhiều thập kỷ rút kinh nghiệm từ những sai lầm. Một trong số rất nhiều ưu điểm của người già là tôi thấy mình ít sợ hãi về tai họa hơn bởi đã từng đối mặt và học cách vượt qua một vài điều trong quá khứ. Khả năng chống chịu là điều tôi (và bạn bè mình) biết rằng mình có thể tin tưởng. Đồng thời, chúng tôi cảm thấy thoải mái với ý nghĩ rằng mình có thể chết sớm. Điều đó không đồng nghĩa với việc tôi muốn chết, nhưng tôi không còn sợ hãi nó nữa. Tôi đã sống một cuộc đời trọn vẹn và đón nhận mỗi ngày mới như một cơ hội cho những trải nghiệm mới.

Các nhà nghiên cứu về não bộ cho rằng tuổi già mang lại những thay đổi hóa học trong não khiến chúng ta dễ dàng chấp nhận cái chết hơn - cảm thấy thoải mái với nó hơn là sợ hãi nó. Một nhà khoa học thần kinh khi già đi, ông đã tự hỏi tại sao một số người lại già đi một cách thuận lợi hơn những người khác. Đó là do di truyền, tính cách, tình trạng kinh tế xã hội, hay là sự may rủi đơn thuần? Điều gì đang xảy ra trong não dẫn đến những thay đổi này? Có thể làm gì để ngăn chặn sự suy giảm nhận thức và thể chất đi kèm với sự lão hóa? Nhiều người vẫn phát triển tốt ở độ tư 80 và 90, trong khi những người khác lại dường như đã rút lui khỏi cuộc sống, bị cầm tù vì bệnh tật, bị cô lập về mặt xã hội và không hạnh phúc? Mỗi người có bao nhiêu quyền kiểm soát đối với kết cục của đời mình và bao nhiêu phần trăm đã được định đoạt từ trước?

Ps. Và chúng tôi, 50+ và 60+ cùng nghĩ về điều đó. Chúng tôi muốn bản thân mình phát triển tốt ở độ tuổi 80, 90 và cao hơn nữa

Các bài viết liên quan:

• Những kỉ niệm đầu tiên ở Bộ (P4)
• Những kỉ niệm đầu tiên ở Bộ (3)
• Những kỉ niệm đầu tiên ở Bộ (5)
• Não cá vàng
• Nhà - nơi có ba, mẹ và người thân
• Tản mạn về học trò
• Tản mạn về tuổi già

Những tác phẩm cũ hơn:

• Hai ngôi nhà thân yêu của tôi
• Mổ lợn
• Than hoa
• Nhà - nơi có ba, mẹ và người thân
• Hà Nội đầu đông
• Ngọc vỡ
• Trên rừng sa mộc