Danh mục
- Tác giả - Tác phẩm
- Trang văn
- Trang thơ
- Văn học dân gian
- Lý luận - Phê bình
- Mỹ thuật - Âm nhạc
- Góc chia sẻ
- Giới thiệu
Video
Tin mới nhất
- Kệ
- Nghĩ vụn trên tàu
- Em có đợi anh?
- Tìm
- Về quê
- Vô đề
- Đa đoan
- Nếu
- Chiều trung du
- Tinh khôi họa mi hoa
- Nhớ mẹ
- Tự tình khúc
- Giấc mộng nào em cũng ở bên anh
- Đá cuội
- Tháng Mười, nhớ Mẹ
Kết nối link
- Trang văn
Tháng Mười, nhớ Mẹ
Thứ năm - 11/12/2025 08:59
(Ảnh: Pixabay)
THÁNG MƯỜI, NHỚ MẸ
(Thanh Bình)
Mỗi năm, tháng 10, giỗ Ba xong, 15 ngày sau lại giỗ Mẹ. Thành ra, suốt 15 ngày ấy, mỗi ngày, đều nhớ mẹ, lúc man mác, lúc cuồn cuộn, lúc xiết quặn ruột.
Mẹ nó bảo, tính bảng “chi trực tuổi” thì những người nữ sinh năm Ất Tỵ như nó là Trực Nguy: “Đa mệnh, đa tài, đa hệ luỵ,
Phong lưu âu cũng số trời sanh”.
Mỗi lần năm hết, tết đến, mua quyển lịch vạn sự, mấy mẹ con, bà cháu lại có cái thú mở xem năm mới vận hạn của mình sẽ như thế nào, có hạn gì không, sao gì chiếu mạng.
Và mỗi năm một lần, nó lại được mẹ đọc cho nghe đoạn thơ bình giải về Trực Nguy.
Cuối năm Kỷ Dậu, sau khi đọc 4 câu thơ trên, mẹ nó trầm ngâm một lúc, rồi mắt rớm lệ dặn dò “Năm sau là năm Bính Tuất, cô phải cẩn thận, cái hạn La Hầu, lại còn cả sao Diêm Vương chiếu mạng nữa, tháng Bảy, tháng Mười Một phải đề phòng kẻo “lâm khổ nàn”, có khi mất mạng.
Và từ những ngày cuối năm Kỷ Dậu, Mẹ đã lo lắng cúng giải hạn, tiễn sao cho nó với đủ lễ mặn, lễ ngọt, hình nhân thế mạng.v.v. Mặc dù không phải là người dễ tin, nhưng trước tấm lòng của Mẹ, nó không thể không nghĩ ngợi, và cũng như nhiều người phụ nữ thời nay, những ngày đầu Xuân, nó đi đến các chùa ở Hà Nội, nơi nó sống và ở Thái Bình nơi nó sinh ra. Đến đâu cũng đặt lễ nhờ nhà chùa cúng sao, giải hạn hoặc làm sớ kêu cầu trực tiếp.
Rồi, nó bị cuộc sống với đầy rẫy công việc bận rộn, lo toan hút lấy như thanh sắt bị hút vào cục nam châm khổng lồ. Mỗi ngày, từ 6 giờ sáng đến 7, 8 giờ tối nó mới về đến nhà.
Ở cơ quan, nó vùi đầu trong mớ văn bản đủ loại khẩn và hoả tốc; đối mặt với hàng chục, có khi hàng trăm cuộc điện thoại, trò chuyện, giao tiếp…
Trở về nhà, hồi sức bằng bữa ăn nhanh, lại ngập đầu vào đống sách vở mà chủ yếu là sách lý luận văn học và các trường ca hiện đại, cố gắng để kịp bảo vệ luận án tiến sĩ trong năm 2006.
Nó sắp xếp việc học tập cho 3 đứa trẻ. Đứa lớn hằng ngày đi cùng mẹ, ăn cùng mẹ, sinh hoạt và học tập theo nhịp sống của mẹ. Hai đứa nhỏ học bán trú ở trường cấp 2 gần trường cấp 3 của anh nó và cũng gần chỗ nó làm việc. Không được ở cùng hai con nhỏ, nó cố gắng để bốn mẹ con có thể đoàn tụ vào những ngày nghỉ, những giờ nghỉ ít ỏi, và không bỏ sót các dịp quan trọng như ngày sinh nhật, ngày khai giảng, ngày nghỉ lễ, ngày tết...
Nó sống với những công việc đòi hỏi phải giải quyết tức thì. Và nó cũng sống trong những lo toan như vậy để có thể nuôi dưỡng tình mẫu tử trong điều kiện nghiệt ngã của riêng mình. Việc này rồi việc khác, nó sống với trọn vẹn tình yêu dành cho các con và cho công việc. Và thời gian cứ thế trôi qua, nó quên bài bình giải “Trực Nguy”, quên ánh mắt lo âu và lời dặn của mẹ về hạn La Hầu và sao Diêm Vương…
Năm Bính Tuất 2006, có hai tháng bảy. Hôm nó gặp nạn, mẹ bảo may mà rơi vào tháng bảy “đủ” chứ vào tháng “thiếu” thì chỉ có nước mất mạng.
Gặp nạn, hàm oan, nó tự nguyện một mình gánh chịu nỗi đau và sự buồn tủi, bởi nó biết không cần nhìn thấy nước mắt của nó thì những người thân yêu cũng đã quá đau khổ và chịu nhiều tai tiếng mà lẽ ra họ không đáng phải chịu.
Lúc mới nghe tin, Mẹ nó, choáng váng, cấm cửa nó với lời nguyền “Cô không giải được nỗi oan này thì đừng về nhà”.
Em trai nó, một thiếu tá quân đội, khi biết nó có ý định về thăm mẹ đã nhắn tin qua điện thoại “Chị về lúc này không có lợi đâu”.
Em gái giáp nó cùng chồng, chẳng nói chẳng rằng, tối nào cũng lên cắm trại ở nhà nó, vì sợ nó quẫn trí làm liều.
Cô em gái út, hoảng loạn, cứ vài ngày lại thay số sim điện thoại vì luôn bị ám ảnh có người theo dõi nghe trộm điện thoại…; em bỏ con ở nhà bà ngoại, suốt ngày lên mạng đọc và in các bài viết về vụ việc. Nó thương xót em, chỉ biết tự bảo mình phải đứng vững.
Con trai nó là một trường hợp đặc biệt. Người đầu tiên báo tin buồn cho con là cô bạn gái cùng lớp. Rồi sau đó chính con tự lên mạng tìm đọc. Buổi tối 15/9, rất muộn, khoảng 11 giờ đêm, con xuống phòng hỏi: - Mẹ, có thật là như báo chí viết không? sao mẹ lại giấu con chuyện lớn như vậy?(vì chính tối 13/9, nó còn tổ chức liên hoan gia đình mừng con vào đại học vì không muốn cướp đi niềm vui đầu đời của cháu).
Nó nhìn nét mặt con trai căng thẳng, môi bậm chặt, các thớ thịt run rẩy và giọng nói như chực khóc. Nó đã nói với cháu rất thẳng thắn:
- Mẹ chẳng làm gì cả, chỉ là chuyện hiểu lầm, con thử nghĩ xem, mẹ có cần phải làm như vậy không, cô H không có lỗi, cô ấy cũng đang rất đau khổ, con đừng trách cô ấy
Và lần đầu tiên kể từ ngày gặp nạn, nó được nghe những lời quý giá nhất:
- Con tin mẹ, và dù có chuyện gì xảy ra, con vẫn luôn ở bên mẹ. H bạn con, nó cũng bảo “em nghĩ một người mẹ suốt 12 năm cho anh tự bơi không thể làm việc ấy”.
Ít ngày sau khi nó gặp nạn, mẹ nó, đòi lên ở cùng. Đó là điều an ủi lớn nhất của nó. Kể từ ngày lên Hà Nội, đã 10 năm, mẹ nó chưa một lần chịu rời xa ngôi nhà của mình để lên ở với con cháu dù chỉ một vài ngày. Mẹ là người theo đạo Phật, lại có căn số, tại nhà có một điện thờ thiêng liêng cần mẹ chăm sóc. Thế mà bây giờ, mẹ tự nguyện làm lễ khất trời phật, các bậc thánh nhân, tổ tiên...đóng cửa điện lên ở với nó.
Nó được ngủ chung với mẹ một giường, ăn chung với mẹ một mâm. Sau mỗi bữa tối, nó trò chuyện cho qua hết chương trình thời sự trên tivi rồi cùng xem phim. Nó không muốn mẹ xem thời sự, giấu tất cả báo chí vì sợ mẹ phải nghe, phải thấy những điều không nên thấy. Cả nhà ngầm hiểu, không ai được nói gì về điều ấy trước mặt mẹ.
Và mỗi đêm, đợi mẹ ngủ say, nó trở dạy xem mạng và khóc. Song dù đã lớn, nó vẫn thật sự chưa thấu hết tấm lòng của mẹ. Thực ra, hằng đêm mẹ không ngủ mà luôn dõi theo mọi cử chỉ của nó. Nó biết được điều đó, vì một đêm, sợ mẹ thức giấc, nó xuống phòng khách ngồi một mình. Trong khi đang ấm ức, nức nở, nó giật mình thấy mẹ đã xuống tự lúc nào, lọ mọ tìm cái cơi trầu, lấy cái cối, lặng lẽ giã trầu. Mẹ cứ ngồi thế, cùng nó, lặng lẽ giã trầu, rồi ăn trầu; hết một cơi, lại thêm cơi nữa. Lâu lâu lại với tay lấy tờ giấy mềm quẹt cái quít trầu vương khóe mép, rồi, như tiện tay, rút thêm vài tờ, gấp vuông vắn, đưa nó, chẳng nói chẳng rằng. Rồi mẹ tự tay têm một miếng trầu cánh phượng, đặt gọn vào lòng tay nó:
- Tôi say quá rồi, cô ăn cho tôi miếng này
Nó nhìn miếng trầu, gượng cười rồi cho vào miệng. Vị cau tươi chát, đắng nhẹ, ngay lập tức làm se se miệng; lõi cau thanh nhẹ. Vị trầu không cay nồng, tê nóng, hăng hăng đầu lưỡi và vòm miệng, và mùi thơm hăng nồng rất đặc trưng. Rễ chay như chất xúc tác làm dịu và tạo màu; vị đậm hơn lá trầu. Vôi nồng, hơi mặn, nhai lẫn lá trầu, vở chay và cau tươi, càng nhai, càng nóng, nóng bừng lên hai má, biêng biêng say. Mẹ thủ thỉ:
- Ăn trầu tốt lắm, thơm miệng, chặt răng. Các cô bây giờ động tí là thuốc, toàn chất hóa học, hại lợi. Mỗi tối, cứ nhai miếng trầu, xong, sợ vàng răng thì lấy bàn chải đánh kĩ, súc miệng, đừng dùng thuốc.
Nó nhai trầu, chừng đã kĩ, đã mềm thành nước mẹ nhắc:
- Cô mà nuốt nước trầu là say đấy. Nhưng say tí cũng hay. Hay lắm. Cô cứ thử xem.
Rồi đợi thêm một xíu:
- Cô nuốt nước rồi à? Đây, cho bã vào đây.
Mẹ đưa nó cái ống nhổ, tay kia đưa thêm miếng giấy gấp tư:
- Má hồng, miệng tươi còn đẹp hơn đánh son. Lau cái mép đi!
Hai mẹ con kết thúc bằng chén nước lọc, rồi lên tầng. Mẹ tỏ ra nhanh nhẹn lên trước, nhắc nó:
- Cô tắt điện đi, lên nhà cho khỏi muỗi.
Có lần, nó mò dậy, khẽ khàng vào phòng, vờ như đi vệ sinh, thấy lâu, mẹ gõ cửa, kiếm cớ:
- Cô làm gì lâu thế, mở cho tôi vào
Rồi mẹ như vô tình, để nó lên giường trước, nằm phía trong, mẹ mới vào sau, nằm chặn mép ngoài, hệt như ngày bé khi còn ngủ chung Ba Mẹ, bao giờ Ba cũng bọc mép ngoài, còn Mẹ bọc mép trong, nó và em gái nằm giữa.
Nó thường về nhà vào khoảng 6, 7 giờ tối, có một hôm, vì có việc phải vào Khoa Văn, Đại học Sư phạm, nó về nhà sớm hơn thường lệ, tự mở cổng và lên nhà. Thật bất ngờ, nó thấy mẹ ngồi giữa đống báo chí, đúng hơn là giữa đống các bài viết về vụ việc liên quan đến nó, được cắt ra từ các báo Dân trí, Tuổi trẻ, Thanh niên...có nhiều bài in ra từ mạng. Nhìn thấy nó, mẹ lúng túng xếp chúng lại, buông mấy câu trống trải:
- Phải giữ tất cả lại, câu chuyện này sau phải kể cho con cháu rút kinh nghiệm. Nếu cái con H nó khôn ngoan, chín chắn thì đã không tềnh tệch vào phòng cô như vậy, mà nếu cô cẩn thận “ra đóng vào khoá” thì đâu đến nỗi. Chọn bạn phải chọn người tốt, người khôn mà chơi, chơi với người dại có ngày chết oan cô ạ. Thôi thì, con dại, cái mang, nó là em cô!
Nó giấu những giọt nước mắt mặn mòi, ngồi xuống, giúp mẹ sắp lại các bài báo theo thứ tự ngày tháng. Điều nó muốn nói, cuối cùng mẹ đã hiểu. Mẹ tin các con của mẹ nên đã không trách mắng em H một lời. Nó cảm ơn ông trời đã cho chúng nó được làm con của mẹ. Và nó biết nó có một trách nhiệm nặng nề hơn tất cả, đó là phải sống, không phải cho bản thân hay cho các con của mình, mà chính là cho những ngày ít ỏi còn lại của mẹ. Nhờ mẹ, nó có được sự bình tĩnh, lòng quyết tâm và khả năng chịu đựng. Và mỗi sáng, nó lại tắm gội, trang điểm, ăn mặc thật đẹp để đi làm.
Rồi nó tiếp tục hoàn thành Luận án Tiến sĩ. Ngày nó bảo vệ luận án, Mẹ vui lắm. Mẹ báo tin cho các bác, các cô chú hai bên nội ngoại. Hai họ lên một xe 24 chỗ. Phần lớn là các bác, các chú, các anh họ Đào. Nó bảo vệ luận án xong, nhằm dịp giỗ Tổ, Mẹ chuẩn bị mâm lễ lớn, dắt nó cùng các con và cả gia đình lớn về báo cáo Tổ Tiên. Mẹ tự hào con gái Vinh Quy Bái Tổ. Họ Đào rộng vòng tay yêu thương đón cháu và tổ chức tiệc mừng. Năm đó mẹ 78 tuổi. Chưa bao giờ nó quên dáng Mẹ cầm nắm hương cháy đỏ, đi bên mâm lễ, đặt vào gian chính, thành kính và hân hoan như thế.
Trong cái rủi, có cái may. Khi rời Bộ, về Viện Khoa học giáo dục Việt Nam, nó có nhiều sản phẩm hơn, thu nhập cao hơn và có nhiều thời gian hơn. Quãng thời gian 6 năm cuối cùng của Mẹ cũng là khoảng thời gian nó an yên, hạnh phúc trở lại sau 20 năm, kể từ ngày nó lên Hà Nội. Có lẽ, đó là điều cuối cùng nó làm được cho Mẹ. Mỗi lần nó thăng trầm, tóc Mẹ bạc hơn, da Mẹ héo hơn…tim Mẹ đau hơn. Thật may… nó được là người cuối cùng, cùng các bác sĩ, điều dưỡng bệnh viện, giúp mẹ thanh lọc cơ thể, gội mái tóc tơ mềm mại, gột sạch tế bào chết trên cơ thể còn ấm nóng, mịn màng, mặc lại cho Mẹ bộ quần áo, với chiếc khăn, Mẹ yêu thích nhất, lúc nào cũng được Mẹ ướp lá hương, thơm dịu. Đến bát cơm quả trứng cuối cùng tiễn Mẹ, Mẹ cũng không nỡ mang đi tất cả, Mẹ cho ươm vàng, chín đỏ, tặng lại cho nó và các anh chị em. Nhớ lắm, Mẹ bao dung và nhân hậu của chúng con. Biết ơn Mẹ.
Mời cả nhà cùng nghe ca khúc THƯƠNG NHỚ THÁNG MƯỜI, bài thơ mở đầu cho chuỗi bài tháng Mười Ất Tỵ, được AI Suno phổ nhạc và hát nhé
https://youtu.be/eJC3EjW6pSQ?si=Sv1FgpjEhNVElFPQ