Bất sỉ hạ vấn

Thứ ba - 07/05/2024 15:58

BẤT SỈ HẠ VẤN 

(Dương Chính Chức)

Bất sỉ hạ vấn (tiếng Hàn 불치하문; tiếng Hán 不恥下問 - bất sỉ hạ vấn). Ở đây, bất - không, sỉ- xấu hổ/nhục, hạ - dưới, vấn - hỏi.

Câu này có nghĩa đen là không thấy xấu hổ khi học hỏi kẻ dưới mình, nhỏ hơn mình, kém hơn mình về điều mình không biết (손아랫사람이나 지위나 학식이 자기만 못한 사람에게 모르는 것을 묻는 일을 부끄러워하지 아니한다).

Câu này vốn từ truyện về một người tên Khổng Ngữ, người nước Vệ, rất ham học nên được dân thêm chữ "Văn", gọi là Khổng Văn Tử. Sau này, Tử Cống hỏi Khổng Tử về nghĩa của việc thêm chữ "Văn". Khổng Tử nói: ông ấy hiếu học, không ngại hỏi cả kẻ dưới, vậy nên được thêm chữ Văn (Mẫn nhi hiếu học, bất sỉ hạ vấn - 敏而好學, 不恥下問).

Hay cũng có chuyện rằng một hôm Khổng Tử đi chơi, gặp cậu bé Hạng Thát thông minh, không những được hỏi gì đáp nấy, lại còn giỏi biện luận, lại rất có lý có tình. Kết thúc cuộc trò chuyện, Khổng Tử bảo các học trò " quả là hậu sinh khả úy, hôm nay ta đã học nhiều điều từ cậu bé này".

Sau này, Khổng Tử đưa những chuyện này vào sách Luận Ngữ với tên "Bất sỉ hạ vấn".

Câu chuyện quả dễ hiểu, dễ thuộc nhưng lại khó hành bậc nhất bởi con người ta vốn rất khó vượt qua thể diện, tự trọng để học hỏi người khác, nhất lại là học hỏi kẻ dưới mình.

Các bài viết liên quan:

• Bất toàn
• Giải Nobel
• Chân tâm
• Quên
• Bạn đời không phải là người tùy tùng
• Danh xưng và vai trò của sư ở chùa ở Hàn Quốc
• Biểu lộ

Những tác phẩm cũ hơn:

• Huyền tẫn
• Khát nhi xuyên tỉnh
• Thủy chi thất thiện
• Thủy hữu thất đức
• Phần thư khanh nho
• Thủy ngư chi giao kim thạch chi giao
• Độc thư tam đáo

Những tác phẩm mới hơn:

• Hồ giả hổ uy
• Chỉ lộc vi mã
• Bằng trình vạn lý
• Kình chiến hà tử
• Dĩ noãn đầu thạch dĩ chỉ nhiễu phí
• Giác giả vô xỉ
• Điểu túc chi huyết