Những ngày đầu giải phóng, đơn vị Hoan được giao công tác quân quản. Lúc này tình hình rất lộn xộn. Cướp nổi lên. Đời sống của nhiều khu vực bất an. Phải nhanh chóng ổn định tình hình để người dân sớm yên ổn làm ăn....

Sau những ngày hạnh phúc ngắn ngủi ở vùng giải phóng, Hoan lại lên đường thực hiện nhiệm vụ mới. Bù Đốp Lộc Ninh giải phóng nhưng Phước Bình, Phước Long và những khu vực lân cận vẫn còn là vùng chiến sự....

Hoan nhớ như in sáng ngày 10/2/1960, anh lên đường nhập ngũ. Đêm mẹ không ngủ. Hoan nghe tiếng mẹ ho và trở mình liên tục. Dù tự tay viết đơn tình nguyện nhưng Hoan vẫn không khỏi bồi hồi. Anh không chợp mắt được, lòng bộn...

Gió tháng bẩy lạnh nghĩa trang liệt sĩ Những đoàn binh mặc áo trắng mây trời Đất không nói chỉ khói hương đang nói Đỏ ngàn năm máu đổ mỗi phận người Lính công binh khi mở đường qua suối...

Tình hình ở Phước Long có nhiều chuyển biến lớn. Ở vùng tranh chấp, quân địch thường càn quét lấn chiếm. Những nơi chúng càn qua, buôn sóc xác xơ. Những vườn điều đang sai bông bị đốt trụi, những ngôi nhà dài là nơi tụ họp của cả buôn cả sóc, nơi đặt những cồng chiêng, những ché, xà Nung quý giá......

Trong chuyến hành trình khám phá phương nam, chúng tôi dừng chân trên đảo Phú Quốc vào một ngày đầu hè, nắng vàng rực rỡ. Cảng hàng không Phú Quốc đón chúng tôi bằng không khí tấp nập, nhộn nhịp của một thành phố du lịch biển đảo đang trên đà phát triển....

Theo lịch, tối nay toàn thị xã bị cúp điện. Loay hoay một lúc, mấy cây nến cũng tạo nên thứ ánh sáng nhờ nhờ. Căn nhà hai tầng bỗng trở nên tối tăm, ngột ngạt vì không có điện. Con gái liền đề xuất đi dạo....

Đấy là buổi lạc vào rừng Lan đẹp Hoa Lan như sao nở tím khung trời Người lính bỗng ngẩn ngơ nhìn ngắm Lan như nghìn điệu váy xòe trong đêm Hội Xòe vui Cánh Lan hồng như những nụ cười tươi...

Trong tuyển tập Giải nhất văn chương (NXB Hội Nhà văn, 1998) ở trang ghi danh sách những người được giải cuộc “Thi ca dao 1961 tuần báo Văn học” có tên Bút Ngữ. Bài ca dao được giải của Bút Ngữ được tuyển vào sách Tiếng Việt 2 (tập 2, NXB Giáo dục, 1996)....

Cha tôi tuổi Ất Hợi Nay đã gần 90 Da vẫn hồng hào lắm Chỉ chân là đau thôi Tuy khó khăn đi lại Cha vẫn chăm tưới cây Bàn tay cha vui xới Hoa nở tươi mỗi ngày...

Còn nằm trong bụng mẹ Phụ thân đã qua đời Mười một tuổi nội mất Mẹ tôi thành mồ côi... Mẹ tham gia kháng chiến Đội Thiếu niên Tiền phong Rồi Bình dân học vụ Chữ đẹp và tinh thông....

Mạc quê ở làng Thự. Làng cách bốt Cổ Gia hai cây số. Trước khi Nhật vào, bốt chỉ có một tiểu đội lính Tây đen và hai tiểu đội lính dõng trú đóng. Lúc Nhật đảo chính Pháp, bốt bị bỏ hoang. Năm bốn lăm, Việt Minh cắm cờ đỏ sao vàng trên nóc bốt....

… Trên đời này, dù là thánh nhân hay kẻ bất cơ, không ai có thể chọn được tổ quốc, quê hương, dòng họ, cha mẹ và ngày sinh tháng đẻ của mình. Đêm nay, nằm thao thức miên man không ngủ được. Trên đất khách quê người nơi xứ tuyết, ta bồi hồi nhớ về quê hương, về những kỷ niệm ấu thơ nơi làng quê thôn......

Vẫn biết, có cái Thời làm nên Đời. Và, cái Đời chứa đựng cái Thời trước bao nhiêu biến thiên dài dặc. Nhưng với ông, Nhà văn Bút Ngữ, một con người mang cái đẹp thời ấy, trên đời này, rồi sẽ còn mấy ai, gặp nữa?...

Chuyện xa lắm. Ngày ấy, thuở còn mồ ma giặc Pháp, dân Tẩm Thượng bảo nhau. Thằng Hỳ sinh ra, được thả về sống ở Gò Bơn này là do ông trời đã bày nên trò ấy. Hỳ họ Vũ, tên thật là Tiếu. Tiếu là cười. Hỳ là âm thanh của cái cười. Cũng là cười! Sự ăn khớp của Hỳ từ vẻ mặt, nét nhìn, giọng nói, tất......

Mấy người biết xem tướng bảo rằng cha tôi có tướng tốt, mũi sư tử, tai to, nếu được học hành có thể làm quan. Mẹ kể ông tham gia du kích rất mưu trí, dũng cảm. Hòa bình lập lại ông được cử đi tiếp quản Hải Phòng nhưng rồi do trình độ thấp, ông ở lại làng làm cán bộ xã. Những năm máy bay Mỹ bắn phá......