Thời thơ ấu tôi đã được biết tới những mái Đình trên đất quê nhà Thuận Vi và vì thế mới biết các bậc Tiền Nhân cha ông chúng ta thời xưa rất coi trọng lễ nghi văn hóa làng xã. Đình làng luôn là nơi thờ cúng các vị thượng đẳng thần, các vị nhân thần,...

Tôi kể cho Chị Hai nghe về một giấc mơ. Tôi thấy tôi ngẩn ngơ trước một ngã ba đường quê, không biết rẽ lối nào để đi đường tắt qua xã Đông Xá đến xã Đông Cường - nơi có Trại giống lợn mà Chị Hai đã làm việc 10 năm....

Trong cuộc sống có thời điểm mà chúng ta lâm vào ngưỡng thấp nhất của cuộc đời, có thể sẽ gặp phải một số sự khinh thường vô duyên vô cớ. Khi chúng ta ở vào giây phút khó khăn cùng cực nhất của cuộc đời, có thể gặp phải sự chà đạp nhân phẩm của người đời. Phản kháng lại một cách gay gắt là bản năng......

Sau bao ngày đắn đo, tôi quyết định thu xếp việc trường, việc lớp, việc gia đình để trở về Hà Nội theo học khóa bồi dưỡng viết Văn do hội Nhà văn Việt Nam tổ chức....

Có lẽ không có ai có thể biết chợ quê mình có từ bao giờ nhưng nó đã là một phần quan trọng không thể thiếu trong đời sống và văn hóa của đất Bách Thuận và sẽ mãi trường tồn để phục vụ bà con quê nhà. Tôi cũng chẳng cần phải tả chi tiết hay kể lể là trong chợ có gì bán gì...

Lại chuyện cái chợ! Nếu có ai đó thốt lên như vậy thì cũng chả ngạc nhiên vì chủ đề này đã được viết bởi nhiều người và ai cũng khoe kể những đặc sản quê nhà nào quà nào bánh, song thử nghĩ lại xem hình ảnh quê nhà để mọi người nhớ đến nhiều hơn cả là gì?...

Con gái đã ký họa bức tranh đó náo nức, vội vàng, lúc mẹ ngồi nâng chén trà ướp hương sen vào một buổi sáng trong lành. Mùa xuân non nớt ngoài cửa sổ. Lấm tấm những vệt xanh của đôi vạt cỏ, của những chiếc mầm mới nhú, những màu xanh còn chưa mang hình lá....

Ôi bầu trời Thuận Vy sao hôm nay lạ quá màu trời và màu lá ai đem hoà vào nhau Đất phù sa đỏ au mà sao màu lá biếc có phải tiếng chim hót đánh rơi hạt sương tròn...

… Nói về chuyện học hành của tôi và các anh chị em trong nhà thời thơ bé, mà không nói về bố tôi, thì đó là một thiếu sót lớn. Bởi hơn ai hết, ông là người ý thức rõ rệt, đầy đủ nhất về chuyện học hành của con cái....

Khuya. Trà nhích lại gần tôi vì đêm thu bỗng trở lạnh. Có tới hàng chục năm xa, tôi và Trà mới gặp nhau trên mảnh đất làng mình. Vui quá, chúng tôi nằm bên nhau trong căn lều của “ông Phác vó bè” nghe ông kể về làng Râu, về những chuyện đầu cua, tai nheo, trên trời dưới biển.- Ngủ đi - Lần thứ ba......

Những bông hoa dại bao giờ cũng là bông hoa dũng cảm nhất, thành thật nhất, nó rạo rực đợi mùa, chẳng phụ thuộc vào ai. Những bông hoa dại thậm chí chẳng cần có tên, nhưng lại luôn hồn nhiên đón nhận bất cứ cái tên nào mà người yêu nó gọi lên thành tiếng....

Thời tuổi trẻ tôi đi lại nhiều nơi, ngược Bắc xuôi Nam miền ngược miền xuôi đủ cả nên cũng biết được nhiều địa danh, đi trên nhiều chuyến phà qua các con sông lắm. Tôi đã đi hết các bến phà trên quốc lộ 10 từ Thái Bình sang Hải Phòng tới tận phà Bính, rồi cả phà Rừng, phà Bãi Cháy ngoài Quảng Ninh....

Cuối thập niên 70 của thế kỷ trước tôi học trường Không quân trong Nha Trang, đơn vị tôi gồm người tứ xứ từ Bắc vô Nam nhưng quê Thái Bình chỉ có tôi và một anh người Hưng Hà....

Ừ nhỉ, chợ quê ta thì có gì đặc biệt? Ngày ngày vẫn họp, ngày nào cũng đông, hoạt động cả năm chẳng ngày nào ngưng nghỉ, hàng hóa bày bán thì phong phú vô cùng, kẻ bán người mua đông như trẩy hội… Có thể ai đó nói như thế, và nghĩ vậy thì cũng là điều bình thường, nhưng nếu họ có mặt ở chợ vào một......

Bà nội tôi 94 tuổi, móm mém chẳng còn cái răng nào nhưng vẫn ăn được bánh đa, mỗi ngày vẫn chăm mấy đứa chắt, đi bộ giữ sức khoẻ và đặc biệt rất minh mẫn. Mỗi mùa đông, Bà nội vẫn vận cái áo len và cái khăn nhung tôi mua tặng 15 năm về trước. Bà nội vẫn thích giản dị vậy thôi....

Giống như một con cá, làng Mả Cá của tôi lọt thỏm giữa đồng chiêm trũng. Tháng bảy, tháng tám nước đã mênh mông bốn phía. Chỗ nào cũng chỉ thấy nước. Từ Mả Cá muốn xuống Vượt Mới, lên Rin hoặc sang Bến Đò, Chùa Cả phải đi trên những con đường bé tí tẹo, đầy cỏ may, không đủ lối cho hai con trâu......

Trong phòng triển lãm, tôi bị cuốn hút vào bức tranh ấy đến nỗi mấy hôm sau đều quay lại ngắm nhìn. Một bếp củi, ngọn lửa hồng ấm áp. Chiếc nồi đang sôi, xì ra mấy luồng khói. Mọi thứ cạnh bếp đều lờ mờ trong ánh lửa bập bùng. Chiếc đèn dầu le lói đằng trước mấy cái chai cao thấp. Trên chiếc ghế......

Giờ thì mình đang ngồi trước biển. Hoàng hôn bao giờ cũng dịu dàng và tin cậy. Những vệt sáng cuối cùng chìm xuống nước, vẫn để lại ánh lưu luyến, lung linh. Hoàng hôn như người đã đi qua tuổi hoa niên, âu yếm ngoảnh nhìn lại thời gian, nơi đã để lại phần “ngày” của mình ở đó....

Tôi biết Hà Trí Dũng từ những năm 70 của thế kỷ trước anh là họa sĩ vẽ bìa, minh họa sách,tạp chí và làm công tác phong trào mỹ thuật ở Hội Văn học nghệ thuật Thái Bình. Sinh năm Giáp Ngọ (1954), cầm tinh con ngựa,anh hài hước: kiếp ngựa kéo xe, cho người cưỡi, cũng được thờ nhưng chỉ ở cổng đền......

Quê hương Hà Trí Dũng thuộc Phủ Thần Khê xưa nổi tiếng với câu ca: ”Đã là con mẹ con cha / thì sinh ở đất Diên Hà,Thần Khê”, nằm trong trấn Sơn Nam hạ là vùng đất cổ địa linh nhân kiệt - nơi đặt lăng mộ các Vua nhà Trần cùng nhiều đền chùa lăng tẩm cổ kính, bày đặt nhiều tượng cổ có cả voi đá ngựa......