Cây hoa gạo nhà tôi

Cây hoa gạo nhà tôi bị đổ mất rồi. Nó được chính tay ông nội trồng từ khi còn nhỏ. Đến lúc cuối đời mà ông vẫn còn quan tâm chăm sóc nó. Thế mà trời đang hanh khô, không có mưa to gió lớn, cái cây tuổi gần thế kỷ đổ rầm xuống đường. May mà giữa trưa vắng người nên không ai bị nạn. Bố tôi tức tốc ở thị xã về. Gắn bó nhiều nên bố tiếc cây gạo lắm, cứ đứng xuýt xoa bên gốc cây, săm soi tìm nguyên nhân. Có lẽ cái ổ mối to ăn ruỗng cả thân lẫn gốc đã làm nó đổ. Chú tôi ngồi chồm hỗm trên đoạn thân cây đã cưa thành khúc, nét mặt hồ hởi: "Anh à, tiếc làm gì. Mấy năm trước, em đã định chặt đi cho rộng vườn. May mà không ai bị nạn chứ nói dại… mình đền thế nào được”.

Cây gạo ấy gắn bó biết bao với tuổi thơ tôi. Khi tôi bắt đầu đi học thì nó đã là cái cây to lớn lắm. Mùa hoa, đứng từ sân trường nhìn về, đã thấy ngọn cây đỏ rực như một cái tháp vươn cao trên biển lá xanh rậm rì của bọn mít, nhãn. Đến mùa quả khô tách ra, từng chùm tơ gạo rải rác bay theo gió. Tụi trẻ con đuổi theo chộp bắt, hò reo inh ỏi. Có cụ già đi qua, dừng gậy, gỡ bông gạo mắc vào râu rồi ngóng về chân trời xa tít. Với tôi, gạo là thứ cây lạ lùng. Thân cành vạm vỡ của nó dường như thừa thãi sức lực để chống chọi với bão gió. Lớp vỏ của nó bao giờ cũng dày và căng nhựa mà không bong tróc, rạn nứt. Chỉ tiếc rằng gỗ của nó không chắc như gỗ ổi, gỗ nhãn để đẽo cù hay làm nạng súng cao su.

Tối đến, cả nhà rôm rả bàn chuyện nhà, chuyện cho tôi đi học nghề trên tỉnh. Mẹ tôi loay hoay đếm mấy chục đồng tiền bán đống gỗ cây gạo, miệng lẩm bẩm: "Chả đáng tiền. Người ta bảo gỗ này không đóng được gì, chỉ nhóm lò gạch thôi”. Chú tôi cười hề hề: "Mối ăn rỗng hết, người ta dọn cho là tốt rồi”. Tôi đi ngủ để sáng mai cùng bố lên tỉnh sớm. Mọi người vẫn nói chuyện lầm rầm ở nhà ngoài, khó ngủ quá. Ai đó nói: "Đến quý như cà phê mà người ta còn đang chặt đi kia kìa, một cân cà pháo bằng năm cân cà phê”. Tiếng chú tôi khề khà: "Thế thì trồng mẹ nó mấy bụi riềng vào chỗ gốc gạo”. Đêm mùa thu mà trời không tối hẳn. Phía cây gạo đổ, bầu trời cứ sáng lên nhàn nhạt.

Bùi Đại Dũng