Tôi có một đồ dùng dạy học: “Tập sưu tầm ảnh các nhà văn Việt Nam và thế giới” được Bộ giáo dục thưởng Huy chương đồng (xếp hạng C1), thỉnh thoảng vẫn giới thiệu cho anh chị em sinh viên trường Cao đẳng Sư phạm xem. Một hôm, một nữ sinh nói với tôi:...

Mười lăm năm cuộc đời trầm luân chìm nổi của Nàng Kiều được bắt đầu trong bối cảnh gia đình và xã hội hết sức thanh bình. Rằng năm Gia Tĩnh Triều Minh Bốn phương phẳng lặng hai kinh vững vàng...

Một tia nắng nhỏ sớm nay Uốn cong một nét trên cây bạch đàn Tôi đang bận với mùa màng Biết đâu tia nắng đã làm ngày lên Biết đâu thơ mộng cánh chim Tha nhầm tia nắng mang lên tổ mình...

Ông ơi vì sao Giọt nước biển quê mình mặn chát Chẳng khác giọt mồ hôi và nước mắt Của bao người đổ ra? Ông trầm ngâm nhớ lại thuở xưa xa Nỗi buồn hiện lên mặt ông nếp nhăn nhiều như mắt lưới...

Một mùa xuân nữa lại sắp về. Những ngày cuối năm này, công việc bận mải hơn và lòng người cũng bồi hồi nao nức nhiều hơn. Với một người xa quê đã lâu như tôi, cứ mỗi độ cuối năm, lòng lại bâng khuâng nhớ quê, nhớ về ký ức xa xưa đầm ấm ngọt ngào bên cha mẹ, họ hàng thân thuộc dù khi ấy, cuộc sống......

Giống như một con cá, làng Mả Cá của tôi lọt thỏm giữa đồng chiêm trũng. Tháng bảy, tháng tám nước đã mênh mông bốn phía. Chỗ nào cũng chỉ thấy nước. Từ Mả Cá muốn xuống Vượt Mới, lên Rin hoặc sang Bến Đò, Chùa Cả phải đi trên những con đường bé tí tẹo, đầy cỏ may, không đủ lối cho hai con trâu......

Mẹ là con thứ hai trong gia đình, trên mẹ có bác trai dưới mẹ là dì út. Bác và dì được đi học sau này đều làm giáo viên, còn mẹ chỉ được học biết đọc biết viết rồi phải ở nhà giúp bà ngoại. Nhà ông bà ngoại là trung nông nhưng ông ngoại mất sớm....

Ru hời ru hỡi diêu bông Thương em, anh ngược gió đông đi tìm Tay cầm sợi nắng làm tin Cỏ may găm nát trái tim dại khờ....

Không chỉ là hai nhân vật nổi tiếng đều làm quan to, đều là nhà thơ, đều kính ngưỡng Thần Linh mà là tôi lựa chọn hai bài thơ xuân của họ bởi bất giác thấy lý thú với hai cái tên mà cha mẹ đã đặt cho các ông. An Thạch gợi về sự an nhiên không lay động, vững như đá ngàn năm không bị phong hóa. Cuộc......

Đang là mùa xuân, một mùa xuân căng mọng tràn đầy sức thanh tân, bất ngờ nhận được tập tản văn của Trần Huyền Tâm “Tản mạn miền sương khói”, tôi lập tức bị cuốn hút bởi tò mò muốn biết Trần Huyền Tâm viết gì qua tập tản văn này....

Chiều nhớ ấm vòng tay Chiều thương đằm mướt rét Thương cái gió chạy vòng Nhớ cái mưa mải miết Lo bước chiều mỏi mệt Nẻo về thành chênh vênh....

Tôi yêu khoảng trống giữa rừng thông Khi sương chiều buông màu xanh phủ, Giọt giọt trên cành rơi xuống đầu không mũ, Ướt đầm đìa lớp lá vàng rơi....

Nhắc đến hình tượng “gieo Thái Sơn”, những người từng đọc “Chinh phụ ngâm” hẳn còn nhớ bốn câu thơ này: Chí làm trai dặm nghìn da ngựa, Gieo Thái Sơn nhẹ tựa hồng mao. Giã nhà đeo bức chiến bào, Thét roi cầu Vị, ào ào gió thu....

Gió hun hút Những con đường lá rụng Lòng ta run Như giẽ lội ven đầm... Chỉ khói bếp Gió bấc giờ hiếm khói Chim ngói bay chấp chới Giữa chiều râm......

Tơ non đến thế là cùng Bên em núi đá xem chừng cũng non Bỗng dưng em ạ, tôi buồn Ngày mai còn đấy nhưng còn em đâu...

Không ít lần trong đời, tôi đã phải trải qua những ngày đói quay đói quắt. Lẻ gạo, bắp ngô, củ khoai, củ sắn, nắm rau xanh, ngọn cỏ lành lúc ấy quý ngang vàng. Bữa đói, chúng vỗ về, dằn cái cồn cào trong dạ xuống. Khi no, chúng xoa dịu, làm cho nỗi nhớ đồng quê phần nào được nguôi ngoai....

Ta lại về nơi thao thiết những vòm xanh Ký ức rêu phong, đền chùa cổ kính Nơi tĩnh lặng như chưa hề biết đến Những ồn ào phố xá ở ngoài kia....

Tôi đọc tập Tản văn “Tản mạn miền sương khói” của Trần Huyền Tâm vào những ngày đầu xuân, trong tâm trạng của một người vừa rời xa cái rét căm căm, mang theo bao nỗi nhung nhớ bâng khuâng về Hà Nội; mang theo những xao xuyến sắc hoa rực rỡ của triền bãi đá Sông Hồng về với phương Nam ngập tràn nắng......

Ai chưa từng hưởng thú dạo chợ hoa xuân, thật khó mà tưởng tượng được vẻ đẹp lộng lẫy và không khí Tết nhộn nhịp ở Thành phố Hồ Chí Minh. Riêng tôi, mỗi khi xuống phố ngắm người, thưởng hoa, tôi thường nghe trong gió thoảng những tiếng thầm thì của cây lá quê nhà gợi nhắc......

Có những câu thơ đi suốt cả một đời người. Nó như một thứ gen (gene) văn chương, gen tư tưởng đồng hành với chúng ta. Nó như nhắc lại những kỉ niệm bắt cá giữa đường khi con sông quê đục ngầu nước lũ tràn qua mảnh ruộng, ao làng....