Trải lòng với “Phượng Thu”

Thứ tư - 04/11/2020 09:13

Tôi biết nhà thơ Ánh Tuyết trong một lần nhóm “Búp trên cành” chúng tôi tụ về quê sau bao năm bặt tin nhau. Lần họp “nhóm Văn Búp” năm ấy đã cho tôi cơ hội gặp gỡ, kết nối với nhiều nhà thơ, nhà văn nổi tiếng mà tôi chưa từng biết, hoặc có thể đã từng quên. Qua nhà thơ Kim Chuông, chúng tôi được biết nữ sĩ Ánh Tuyết là Phó chủ tịch Hội Văn học nghệ thuật Thái Bình; chị có một gia tài văn chương đồ sộ, với 8 tập thơ, 5 tập truyện của riêng mình và là chủ biên cho nhiều công trình văn học nghệ thuật. Nhìn gia tài đáng kể của chị, lũ “sửu nhi” chúng tôi rất ngưỡng mộ. 

Sau này, mỗi dịp về quê, tôi lại có cơ hội trực tiếp trao đổi đàm luận với chị, và còn được chị tặng cho mấy tập thơ. Trò chuyện và đọc thơ văn của chị, tôi thêm hiểu, thêm yêu tâm hồn thơ của nữ thi sĩ miền quê lúa ấy. Chị cũng là con liệt sĩ, và trước khi tôi nhập học ở trường cấp III Tiên Hưng, Thái Bình, chị đã từng dạy văn cho lớp con liệt sĩ mà hai chị gái tôi theo học. Thơ văn của chị giản dị mà đằm thắm, dịu dàng và đậm đầy yêu thương, hệt như con người chị vậy. Thì cũng có những nỗi buồn, những niềm đau, những ấm nồng hạnh phúc và sự trải nghiệm đó thôi, nhưng ở chị, sau hình ảnh của một người đàn bà đã đi qua những đêm dài nhọc nhằn buồn tủi, tôi luôn tìm thấy một tấm lòng nhẫn nhịn, bao dung đến dịu lành. Tôi yêu văn thơ của chị là vậy. Và tôi coi đó là một cái duyên. 

Biết chị mấy năm, và cũng đã được chị tặng cho mấy tập thơ rồi nhưng mãi đến khi đang bận bịu với những sắc hình thu chín của mình, tôi mới có duyên biết đến bài thơ “Phượng thu” của chị.

Tôi nhớ cảm giác lần đầu được đọc “Phượng thu”. Bài thơ thu hút tôi bởi có tiêu đề thật lạ và ấn tượng, ít nhiều liên quan đến một số loài hoa nở trái mùa trong bài thơ “Nắng từ thiên thượng” được tôi viết vào cuối mùa hè năm 2019.  Khi ấy, quanh tôi dường như có mặt đủ các sắc hoa của 4 mùa trong  năm. Tôi được chứng kiến cảnh hoa Sữa, hoa Đào nở giữa mùa hè. Cây Xoài trước cửa nhà thì nở hoa kết trái mấy vụ trong năm. Hoa lá bây giờ dường như không còn nở theo mùa nữa. Khi tôi đăng bài thơ “Nắng từ thiên thượng” lên mạng, Ánh Tuyết đã gửi cho tôi bài thơ “Phượng thu”, kèm lời nhắn là chị đã có cái cảm giác của tôi khi thấy những bông hoa phượng nở trái mùa. Tôi đọc bài thơ “Phượng thu” của chị với nỗi niềm chênh chao. Cũng có thể là do tôi đọc bài thơ này với cảm giác của một người trong tuổi thu chín rồi mà vẫn còn ngẩn ngơ trước phút giao mùa nửa buông nửa níu. Bởi lúc đó Hà Nội đã qua tiết ngâu. Mùa Hè đã thực sự rời đi về miền xa ngái. 

Lá mải xanh quên biết đã chuyển mùa

Heo may phiêu du trên từng con phố nhỏ

Bỗng dưng cháy! …. một chùm phượng đỏ

Chút lưu luyến cuối mùa gửi sang thu.

Thường thì người miền Bắc chỉ quen với sắc màu hoa Phượng nở rực khi trời đất mới bước sang Hè. Những màu hoa phượng đủ màu sắc đỏ trắng vàng hồng tím hừng hực cháy giữa những trảng nắng hè gay gắt, giữa tiếng ve ngân râm ran, báo hiệu đã tới một mùa thi, một mùa chia xa, rộn ràng và nực nội. Nên không chỉ riêng tôi mà có lẽ ai đọc bài thơ này cũng không khỏi ngỡ ngàng trước cảnh một sắc màu mùa hạ đang thắm đỏ giữa một ngày thu, đang bừng nở giữa những vòm xanh. Sắc màu của mùa Hạ rớt! Sắc màu của tháng ngày Hạ vẫn còn xanh. 

Đằm thắm sắc hoa chẳng rực rỡ ồn ào

Như người đàn bà đã qua thời tuổi trẻ

Vẫn đốt lên những khát khao mạnh mẽ

Hoa cuối mùa... bất ngờ đến nôn nao…

Nhắc nhớ và luyến tiếc. Là “chút lưu luyến cuối mùa gửi sang thu”. Là nôn nao một sắc hoa trái mùa, không ồn ào, không rực rỡ. Sắc màu đỏ ấy đang lặng lẽ cháy giữa trảng màu miên man xanh lá. Nó giống như một vết son nhẹ nhàng mà một ngọn gió tinh nghịch nào đó, khi chạy qua đường thu, đã cố ý cài lên. Để rồi, dưới con mắt của nhà thơ, sắc hoa trái mùa đó như là một cái chạm nhẹ thuần khiết, tinh khôi của mùa Hè bỏng cháy để lại trong Thu một nốt nhạc giao mùa. 

Đong nắng đầy cành mắt lá xôn xao

Nồng ấm dịu dàng... Ôi! màu hoa lửa

Chút duyên cho mùa … the thắt nở

Chạm vào Thu thuần khiết tinh khôi.

Đọc đến đây, tôi cố tìm hiểu nguyên cớ gì mà nhà thơ lại viết là “chút duyên cho mùa… the thắt nở”. Có lẽ cái từ “the thắt nở” của những bông hoa kiêu hãnh một thời kia ám ảnh tôi. Phải chăng tâm tôi đang bị dẫn động bởi cái sắc hoa của chị lại ngập ngừng nở chứ không đốt đỏ trời như những bông hoa phượng mà tôi từng gặp. Có phải là khi đang cháy lên sắc màu kiêu hãnh ấy, hoa phượng trái mùa kia đã bị ngợp giữa những mảng màu đang mải miết xanh quên biết đã chuyển mùa? Liệu có thể coi đó là vô tình, ngẫu nhiên? Hay là một cơ duyên, một an bài, một nhắc nhớ điều gì đó? 

Tôi đã tò mò hỏi chị về cái duyên mùa “the thắt nở” mà chị đã đối cảnh mà sinh tình trong bài thơ ấy. Và sau câu trả lời của chị, tôi đã thấy cảnh nàng thơ cùng cô bạn thân đang đi giữa màu xanh miên man của một mùa “hạ khứ thu lai”, chợt ngỡ ngàng thấy một sắc Hè se sẽ cháy bên trời Thu, bên bờ sông lặng gió ấy. Dòng sông đa đoan, cả nể của những người đàn bà lụy tình, cả một đời chỉ biết yêu thương, chia sẻ, thiện lương, nhẫn nhịn, bao dung, giữ gìn, ôm mang những khúc vui buồn, những kí ức của một thời tuổi trẻ. Và dòng sông ấy, ngàn xanh ấy, dù biết mình đã bước vào Thu rồi, vẫn cố níu giữ một sắc màu lửa cháy, để một “chút duyên mùa” nặng lòng trao gửi cho Thu trong lúc tuế nguyệt hao gầy. 

Ngỡ ngàng! rất nhiều ngỡ ngàng đấy Thu ơi! 

Ô kìa! Chùm hoa hồng lên sắc mới

Trời ngăn ngắt xanh, mắt người biết nói.

Hoa cuối mùa... bừng dậy cả hồn thu.

Chỉ có thể nói đó là duyên. Phải có duyên lắm, phải đa mang, mắc nợ với khúc giao mùa nhiều lắm thì mới có cơ hội được chứng kiến cảnh nhắn nhủ, gửi gắm của một sắc Hè sang trời Thu như thế. Một mối duyên được an bài cho những người đa đoan, sống hết mình trong hiện tại mà vẫn đau đáu nhớ về quá khứ, mà vẫn một lòng lo lắng tới tương lai... Chùm hoa của mùa Hạ như chờ người có duyên đến đây, để trao gửi lời thương đang bừng lên, thắp lên một sắc màu tươi mới. Để đất trời đã vào Thu ấy thêm một lần lại ngăn ngắt xanh! Để một sắc màu trái tim yêu thương roi rói đỏ kia thêm một lần đằm thắm hơn trong cái nhìn của “mắt người biết nói”!

Năm nay là “năm Covid” nên dường như tháng ngày trôi qua thật nhanh. Vừa mới nghỉ Tết xong đã thấy đất trời lỡ chân bước quá sang thu rồi. Người người còn chưa kịp thảnh thơi với khúc hoan ca ngày hạ thì đã thấy mùa thu sắp sửa vội rời đi, nhường chỗ cho những khoảng trời đông mây xám nhạt nhòa, nắng không ra nắng. Hoa lá cỏ cây nắng gió, dù vẫn đậm đầy hay đã hanh hao, thì cũng chẳng đủ để cho những tâm hồn lãng đãng được thảnh thơi phiêu du với những khúc giao mùa mà “đối cảnh sinh tình sinh sự” như trước. Đó đây, hồn Thu không chỉ mới bừng dậy mà đã đậm đầy ngay sau khi mùa hạ vừa rời đi trong khúc ly tao luyến nhớ. Thưa thớt quanh tôi còn có cả những khoảnh khắc sắc hình “thu đã thật thu” rồi. 

Và một buổi chiều cuối thu, đắm ánh nhìn hun hút giữa những đường cây đang chớm ngả màu trong cánh gió heo may, tôi đã hữu duyên gặp lại sắc hoa tháng Năm đang cháy giữa những mảng lá màu xanh thẫm của Tháng Mười. Là “Phượng thu” của chị! Một chút duyên cuối mùa của chị đang nở, rực đỏ một sắc màu “hoa cuối mùa… bừng dậy cả hồn thu”. Nhưng lần này nó không “the thắt nở” như trước. Sắc đỏ ấy đang bừng cháy giữa ngàn xanh. Tôi ngắm hoa và bất chợt nhìn xung quanh. Ôi chao, không phải chỉ riêng sắc đỏ của hoa Phượng mà nãy giờ tôi cứ bị đắm vào, mà còn có cả sắc tím của Chiều Tím, sắc vàng của Hoàng Anh. Những sắc màu đỏ vàng tím của tháng Năm tinh khôi lại bừng cháy. Thêm một lần, mùa Hạ, mùa thi, mùa Giác lại về đây, giữa tháng Mười đa đoan, giữa mùa Thu nhọc nhằn, giữa nỗi đau thương mất mát của miền Trung bão lũ. Thêm một lần những sắc màu thân thương luyến nhớ ấy lại cho tôi thấy một diệu khúc Phượng thu đang bừng cháy. Ôi chao, tôi nhớ mùa Hạ của tôi đến thế! Bởi giờ đây tôi đã hiểu, rằng ba màu sắc rực rỡ của mùa Hạ, của tháng Năm tinh khôi, của mùa Giác ấy, vẫn luôn dõi theo tôi, luôn bên tôi, chỉ để nhắc nhớ tôi một điều. Rằng, mọi chuyện chẳng có gì là ngẫu nhiên cả. Rằng, đó thực sự là một cơ duyên, một an bài dành cho những người trong cuộc, những người đã thấm, đã thấu, đã ngộ. Rằng, thời gian bây giờ thật là trân quý! Rằng, hãy cháy lên tôi ơi, sắc thân ơi, tâm tình ơi! Cháy lên nhé khúc Phượng Thu rực rỡ giữa một ngày đông đang chớm trên đất Hà thành!… Những sắc màu an lành!

31/10/2020

Trần Huyền Tâm

Các bài viết liên quan:

• Thu lạnh
• Chiều trên những đồi thơm
• Giấc mơ cuối cùng
• Thu cốm
• Đi biển mùa xuân
• Hạnh phúc!
• Nắng Tháng Tư

Những tác phẩm cũ hơn:

• Ấm áp khi đọc tác phẩm “Sống vì người đã chết” của nhà văn Hoàng Dự
• "Hỏi nắng đi mô" - một ca khúc nặng tình Miền Trung
• Linh hồn đất Việt
• Tiếng nấc trái tim thức trong đêm đàn bà
• Những vần thơ đẹp
• “Ở Tâm có cái gì lạ lắm!”…
• Chu hành tức sự

Những tác phẩm mới hơn:

• Chuyện về người “Cất nắng” trên sông
• Vở kịch “Hồn Trương Ba, da hàng thịt” của Lưu Quang Vũ
• Nơi “Cánh hạc bay về”
• Câu chuyện tiếng vỗ một bàn tay
• Một ngày xuân muộn của Ức Trai
• Hát cùng Diệu khúc thời gian của Trần Huyền Tâm
• Gieo Thái Sơn nhẹ tựa hồng mao