Bốn nguyên tắc của Duyên khởi

Thứ tư - 12/10/2022 14:57

(Ảnh: Trần Bảo Toàn)

BỐN NGUYÊN TẮC CỦA DUYÊN KHỞI
(Dương Chính Chức)

1. Đạo Phật là khoa học biện chứng, dung hòa duy vật và duy tâm, coi  Vật và Tâm là 2 mặt của 1 vấn đề chứ không tách nó ra. 

Pháp Duyên khởi của Đạo Phật là một phép suy luận biện chứng, giúp tạo ra suy luận lý giải về nguồn gốc sự tồn tại và mất đi của sự việc. Có nhiều cách để thực hành suy luận. Ngay như Thiền định cũng là 1 cách, đó đơn giản là việc ta đưa đầu óc vào tĩnh lặng, giải phóng tạp niệm để tập trung làm rõ "đây là cái gì" (이 뭣고). 

2. Để suy luận bất kỳ cái gì đó, ta cần nắm 4 nguyên tắc căn bản của Duyên Khởi, đó là: 

- 此有故彼有 (thử hữu cố bỉ hữu, 차유고피유)

- 此無故披無 (thử vô cố bỉ vô, 차무고피무)

- 此生故皮生 (thử sinh cố bỉ sinh, 차생고피생)

- 此滅故彼滅 (thử diệt cố bỉ diệt, 차멸고피멸) 

Ý rằng, do có cái này nên có cái kia, do không có cái này sinh nên không có cái kia. Do cái này sinh nên cái kia sinh, do cái này diệt nên cái kia diệt 

(이것이 있음으로 해서 저것이 있고 이것이 없음으로 해서 저것이 없다. 이것이 생김으로 해서 저것이 생기고 이것이 사라짐으로 해서 저것이 멸한다).* 

Và với thực tế là sự Hữu, Vô, Sinh, Diệt của cái này chính là Quả của cái trước nó, đồng thời lại là Nhân của cái sau nó, vạn vật cứ thế thay đổi không ngừng. Đó gọi là trùng trùng duyên khởi (이것의 유무생멸이 바로 앞의 것의 결과이자 바로 그 뒤의 것의 원인이라는 사실로 만물이 그렇게 끊임없이 변화한다. 그것은 중중연기라고 한다*). 

Ví dụ, đối với sự thật "Ta đang ế" của hiện tại, nếu ta coi hiện tại này là Quả thì cái gì khiến cho ta ế chính là Nhân. Nếu hiện tại này là Nhân thì hậu quả có từ việc ta đang ế như hiện nay chính là Quả. 

3. Lưu ý là 4 nguyên tắc này là phương pháp luận, tức nó giúp ta suy luận để tìm kết quả chứ không chìa ngay kết quả cho ta. 

Trong thực hành suy luận, người ta hay vẽ một sơ đồ gọi là Sơ đồ Duyên khởi, tiếng Hàn gọi là 연기맵. Đây chính là Sơ đồ Tư duy mà chúng ta đang dùng hiện nay. 

Ví dụ tư duy về bánh Pizza của Hàn Quốc.

Trung tâm là Pizza, quanh nó là các yếu tố tạo ra piza như pho mai, bột mì, người làm, xúc xích...ta gọi đấy là Điều kiện 1. Mỗi yếu tố của Điều kiện 1 lại là thành phẩm của các yếu tố khác gọi là Điều kiện 2, ví dụ như xúc xích thì do thịt heo, muối, nhiệt...tạo thành. Ta nhìn cái bánh pizza, nếu không tách thì ta chỉ nghĩ nó là cái bánh pizza. Thậm chí ta nghĩ có bớt 1 thứ nào đó thì vẫn là bánh pizza. Nhưng, chưa cần nói thành tố Điều kiện 1, chỉ cần thiếu thịt heo, hay, muối, hay lửa ở Điều kiện 2 là sẽ không có xúc xích. Pizza thiếu xúc xích thì không còn là pizza thực sự nữa. Không có muối thì không có pizza. 

Các bạn thử lại suy nghĩ về mấy thứ dưới xem tìm ra câu trả lời không? 

- Cái gì khiến cuộc tình này tan vỡ?

- Tại sao đối tác quay lưng với ta?

- Cho tiền ăn mày là đúng hay sai?

- Tại sao có nhan sắc lại hay bị khổ?

- Tại sao tích đức thì hưởng phúc?

- Tại sao việc đang làm lại hỏng? 

Với mọi việc, cứ suy đi, xét lại như thế sẽ ra được câu trả lời. Tất nhiên là suy xét trong khi tâm bình thân an.

Các bài viết liên quan:

• Khắc chu cầu kiếm
• Ngụy kinh, chân kinh
• Thiền định
• Độc tiếu
• Thủy ngư chi giao kim thạch chi giao
• Độc thư tam đáo
• Phần thư khanh nho

Những tác phẩm cũ hơn:

• Để yêu thương mãi tròn đầy
• Tâm thế đàn ông
• Háo sắc
• Sắc tướng vô thường
• Tâm tư thế giới và Bất khả tư nghị
• ĐẠO HẠNH CỦA NGƯỜI TU LUYỆN
• Bài học chia sẻ từ cuộc sống

Những tác phẩm mới hơn:

• Mọi sự tại Tâm
• 5 loại tâm cần phải bỏ
• Phép tu tập
• Cộng và trừ
• Tự chữa lành
• Nhân duyên
• Việc quan trọng nhất cần làm