Danh mục
- Tác giả - Tác phẩm
- Trang văn
- Trang thơ
- Văn học dân gian
- Lý luận - Phê bình
- Mỹ thuật - Âm nhạc
- Góc chia sẻ
- Giới thiệu
Video
Tin mới nhất
- Thầm
- Ngày Nhà giáo
- Ráng chiều
- Chùm thơ 4 câu: Cảm xúc tham quan bảo tàng
- Miệng nói ra hoa ra ngọc
- Đố là con gì (24)
- Dưới mái trường xưa
- Gió bay
- Trên đồng bãi hoang xưa
- Biểu lộ
- Khúc ân tình kể trong ngày Nhà giáo Việt Nam
- Anh là
- Con công
- Sự tích cá ông sư
- Người đến từ khoảng xanh miền nắng
Kết nối link
- Lý luận - Phê bình
Sự đồng điệu giữa hai tâm hồn
Thứ sáu - 05/05/2023 18:18
(Ảnh: Duong Bui)
SỰ ĐỒNG ĐIỆU GIỮA HAI TÂM HỒN
(Trần Thu Hường)
NS GIao Tiên - NS Trần Quế Sơn-Hai nhạc sĩ - hai thế hệ, cách nhau mấy chục năm nhưng ca khúc của họ lại có sự đồng điệu.
Đó là ca khúc Cô Thắm về làng của NS Giao Tiên và Anh chàng thôn quê của NS Trần Quế Sơn.
Nhạc sĩ Giao Tiên sinh ngày 16.11.1941 tại Tam Quan – Hoài nhơn – Bình Định. Ông học tập, sống và lập gia đình tại Sài Gòn từ 1958 – 1975. Ông đi xây dựng vùng kinh tế mới Bù Đăng – Sông Bé từ 1975 – 1985. Đến năm 1985 – 1990 ông về sống tại Đà Lạt và cuối cùng ông đang sống tại Cam Ranh – Khánh Hòa từ 1990 đến nay.
Nhạc sĩ Trần Quế Sơn chào đời ngày 01-01-1972 (tức là lúc NS Giao Tiên đã 29 tuổi). NS Trần Quế Sơn cũng sinh ra và lớn lên trên dải đất miền Trung (Quế Sơn – Quảng Nam). Miền quê nghèo, có ruộng đồng, có những cánh cò bay dập dờn chẳng khác mấy với Bình Định - Quê hương của NS Giao Tiên. Trần Quế Sơn học 9 năm ở nhạc viện TP HCM, tốt nghiệp khoa sáng tác lý luận năm 1999.
Tuy ở thành phố lâu như vậy nhưng NS Trần Quế Sơn đúng là một anh chàng nhà quê ra tỉnh. Đến bây giờ vẫn giữ được cái mộc mạc, quê mùa đó. Khi TQS thi đậu vào nhạc viện TP HCM, anh chàng này cũng …”lúa” hệt như anh chàng trong ca khúc. Chính vì vậy mà ca khúc… rất thật, rất chân tình. Chúng ta cùng tìm hiểu hai ca khúc này của hai NS khác nhau về tuổi tác, khác nhau về đề tài nhưng lại có một sự đồng điệu về quan niệm sáng tác, quan niệm sống và đặc biệt là tình cảm mà tác giả dành cho ca khúc của mình.
Từ lúc tôi còn bé xíu, đã nghe các anh chị ở làng tôi hát “Ô kìa ai như cô Thắm, con bác Năm ở xa mới về. Gớm! Người xinh sao xinh quá! Trông ngẩn ngơ đám trai làng ta. Mới ngày nao quay dây, nhảy tiên, mới ngày nào tung tăng khắp miền.Mà giờ đây cô Thắm xinh như nàng tiên.” Giai điệu bài này vừa ngộ nghĩnh dễ thương, vừa giản dị như miền quê nghèo ở bất cứ đâu trên dải đất miền Trung.
Hồi đó tôi chưa biết nhạc, cũng chưa có ti vi, chưa có internet như bây giờ. Việc tìm bài hát này thật khó vì không có ai thuộc bài hát này thật hoàn chỉnh. Tôi thích ca khúc này lúc còn là cô bé chăn trâu, suốt ngày tay nắm dây mũi trâu đứng trên bờ ruộng, mùa đông ở miền Trung lạnh thế mà vẫn …hiên ngang nghêu ngao hát Cô Thắm về làng.
Hồi đó tôi thích bài này đơn giản là thích cái giai điệu ngồ ngộ, hồn nhiên, dễ hát. Có khi lời ca tôi hát lộn tùm phèo nhưng cảm thấy hay. Lời 1 sang lời 2, hoặc đang hát lời 1 nhảy sang lời 2 là chuyện thường. Mấy anh trai làng tôi càng thích bài này, hay mượn ca từ của Cô Thắm về làng để bày tỏ lòng mình với mấy chị.
Bây giờ tôi có chút vốn liếng âm nhạc, sưu tầm được ca khúc này từ chính tay tác giả gửi cho tôi qua email thì thật là thú vị. Tác giả rất thân thiện và gửi cho tôi cái tiểu sử dài có những chiến công của ông. Tôi thực sự ngưỡng mộ ông và cảm thấy ông rất gần gũi. Tuy chưa gặp ông trực tiếp ngoài đời mà thân nhau như ông cháu. Về tuổi tác là vậy, nhưng thực ra ông rất trẻ trung, trẻ đến nỗi tôi không thể gọi ông bằng chú, bác… Quả thực, nghệ sĩ làm gì có tuổi. Có khi họ không còn trên đời này nữa mà mọi người vẫn gọi là … anh, là chị.
Bài Cô Thắm về làng được viết bởi giọng La thứ, chủ đề của bài này thật đơn giản. NS Giao Tiên chỉ sử dụng hình nốt đen, nốt móc đơn thôi nhưng lại có một giai điệu đẹp. Bài hát gồm 2 đoạn, gọn gàng cân đối. Ca từ trong bài này như một bài thơ hoàn chỉnh:
Ô kìa ai như cô Thắm
Con bác Năm ở xa mới về.
Gớm! Người xinh sao xinh quá!
Trông ngẩn ngơ đám trai làng ta.
Mới ngày nao quay dây, nhảy tiên
Mới ngày nào tung tăng khắp miền.
Mà giờ đây cô Thắm xinh như nàng tiên.
Mặt hoa da phấn thêm chút đa tình
Mày cong môi thắm nhung gấm quanh mình
Tay dù xoay, chân giày tây
Nhìn cô tha thướt như liễu buông mành
Bà con cô bác ai nấy khen thầm.
Ước mong cô gái ngoan nhà mình.
Ô kìa ai như cô Thắm
Trông sáng qua gấm hoa trang đài.
Thế mà hôm nay cô Thắm
Không khác chi các cô làng ta
Nón bài thơ nghiêng nghiêng nắng tà
Áo bà ba duyên quê ấy mà.
Cùng chị e chân guốc cô đi chợ xa.
Thì ra cô Thắm đáng mến hơn người
Vì cô ăn ở theo thưở theo thời.
Bao người thương, bao chàng mê.
Bà con cô bác ai nấy khen thầm.
Ước mong cô gái ngoan nhà mình.
Ô kài ai như cô Thắm
Đi với ai giống như nhân tình
Ấy nào ai hay ai biết
Trông xứng đôi xứng đôi làm sao
Lúa đồng trên xanh xanh có nàng
Luống cày sâu bên nay có chàng
Chờ mùa lên đôi lứa xây nên tình duyên.
Bài hát là lời ca ngợi cái đẹp của một cô thiếu nữ, biết làm đẹp mình ở bất hoàn cảnh nào. Chính vì thế mà cô được yêu thương, ngưỡng mộ. Bài hát như một bức tranh vẽ chân dung thiếu nữ nổi bật giữa cảnh làng quê lãng mạn, yên bình, hạnh phúc. Đó cũng là mơ ước của bao gia đình.
Bài Cô Thắm về làng của NS Giao Tiên viết năm 1974, lúc đó NS Trần Quế Sơn mới được hai tuổi. Hai nhạc sĩ cách nhau bao thế hệ, thế nhưng tôi lại thấy hai ca khúc này như anh em họ hàng. Mặc dù NS Giao Tiên viết Cô Thắm về làng là viết về một cô gái ở phố thị về làng, cô đẹp như tiên, ăn mặc gấm hoa, trang đài khuê cát. Còn NS Trần Quế Sơn lại viết về một anh chàng ở quê, quê mùa, ngây thơ ra phố thị. Choáng ngợp trước phố thị nhưng “anh chàng” vẫn giữ được cái đẹp thật thà chất phác của mình. Chính vì thế anh chàng nhà quê vẫn tìm được hạnh phúc của mình. Anh làm cho người phố thị yêu người dân quê, yêu ruộng đồng, yêu dòng sông. Ca từ của Trần Quế Sơn cũng rất hay, mộc mạc:
Tôi! Anh chàng thôn quê
Lên phố rất là ngây thơ
Em xinh đẹp như hoa
Dân phố khó gần…ghê ta
Tôi ! Anh chàng thôn quê
Lên phố rất là nai tơ
Nên đem lòng yêu em
Vẫn không nói được lời tình
Ơi…à ơi…Anh hát anh hò
Cho em yêu ruộng đồng
Cho em yêu dòng sông
Cho e yêu lũy tre làng xanh thắm
Ơi…à ơi anh hát anh hò
Cho em yêu cha mẹ già
Cho em yêu đàn em thơ
Cho em yêu mến anh rồi theo anh về.
Ơi…à ơi..anh hát anh hò
Cho em yêu đàn cò
Cho em yêu ngọn rau
Cho em yêu bữa dưa cà đầm ấm
Ơi..à ơi…anh hát anh hò
Cho em yêu loài hoa dại
Cho em yêu người dân quê
Cho em yêu mến anh rồi theo anh về.
Nói thật, bây giờ các anh chàng ở quê ra phố tỏ tình theo cách của Trần Quế Sơn ở trên chưa chắc có cô nào…theo anh về đâu. Thời @ sống thực dụng hơn, yêu tiền hơn chứ cuộc sống quê mùa chỉ có dưa cà thế này thì… chào anh nhé. Anh chân quê thật thà thì tốt nhưng anh… lúa vậy thì những ngày lễ tết, ai mua quà cho em. Hihi..
Thế nhưng cuộc sống quanh ta rất muôn màu muôn vẻ. Cũng có không ít những cô gái không mê tiền mà chỉ trọng tình yêu thật thà chất phác. Không ngại cuộc sống khó khăn ở những vùng quê. Họ yêu và biết thông cảm, chia sẻ với người mình yêu một cách chân tình và lãng mạn. Anh chàng thôn quê ca ngợi một tình yêu đẹp như thế. Bài hát có tính giáo dục cao, ngộ nghĩnh, lãng mạn pha chút tí tửng, ngồ ngộ của tác giả. Vì thế ca khúc này được nhiều ca sĩ hát.
Ca khúc anh chàng thôn quê của Trần Quế Sơn cũng có giai điệu ngộ nghĩnh, dễ thương giống như Cô Thắm về làng, nhưng mỗi ca khúc có cái hồn nhiên dễ thương khác nhau. Khúc thức mỗi bài hoàn toàn khác. Cách tiến hành và phát triển cao trào cũng khác. Cái khác nhau đó làm nên sự phong phú cho ca khúc Việt Nam. Tuy hai NS cách nhau mấy thế hệ nhưng cái nhìn về cái đẹp con người giống nhau: Đó là cái đẹp trong tâm hồn, cái đẹp dung dị, chân quê. Cái đẹp đó không bị phai mờ theo năm tháng, không lẫn giữa thành thị tấp nập hay ở vùng quê nghèo êm ả.
Có thể khán giả nghe nhạc, cũng ít người liên tưởng đến cái khác cái giống nhau giữa hai ca khúc. Riêng tôi, tôi muốn đề cập đến sự đồng điệu của hai tác giả này, họ sống ở hai thế hệ khác nhau, chịu tác động của xã hội, quan điểm về cuộc sống, về sáng tác khác nhau thế nhưng cái nhìn về vẻ đẹp của con người Việt Nam thì không khác. Người dân quê hay người thành thị đều biết trân trọng tình yêu của mình. Sống thật thà, chất phát, trân trọng cái đẹp trong tâm hồn. Chúc hai nhạc sĩ của hai thế hệ khác nhau một cuộc sống yên bình và tràn ngập hạnh phúc.
Mời quý vị nghe hai ca khúc này tại:
Bài hát Anh chàng thôn quê https://www.youtube.com/watch?v=ulzicjACfQ0
Bài hát Cô Thắm về làng https://www.youtube.com/watch?v=GH6E_S0S7iQ