- Văn học dân gian
Nợ như Chúa Chổm
Thứ năm - 30/01/2025 10:41
(Ảnh: Pexels)
SỰ TÍCH CÂU NỢ NHƯ CHÚA CHỔM
Chuyện một ông quan lớn
Tên là Mạc Đăng Dung
Ông này chí rất lớn
Nổi tiếng khắp mọi vùng.
Ngôi vua mà muốn cướp
Đăng Dung còn sợ ai
Vua Lê dẫu biết chuyện
Cũng chỉ biết thở dài.
Sau đó vua bỏ trốn
Đăng Dung sai bắt về
Đưa giam ngay vào ngục
Mặc thiên hạ cười chê.
Có một cô hàng rượu
Thường ngày vào nhà giam
Bán rượu cho lính ngục
Rượu này nhà cô làm.
Thấy một người sáng sủa
Được giam riêng một phòng
Lân la cô hàng rượu
Muốn gần gũi với ông.
Biết vua gặp hoạn nạn
Cô hàng rượu cảm thông
Bán rượu cho ngục tốt
Thường rót dâng biếu ông.
Một hôm cô hàng rượu
Cất được mẻ tuyệt vời
Cô ngầm pha mê dược
Vào cho lính ngục xơi.
Lính ngục nằm bất tỉnh
Cô hàng rượu gặp vua
Tự tình cả nửa buổi
Mặc thiên hạ ganh đua.
Thế là từ hôm đó
Cô hàng rượu mang thai
Vua biết chuyện mừng lắm
Chẳng chia sẻ với ai.
Cầm tay cô hàng rượu
Vua Lê thầm dặn dò
Ta trao nàng ấn ngọc
Mà sau này tự lo.
Không bao lâu sau đó
Vua bị xử cả nhà
Mẹ con cô hàng rượu
Thì nạn khỏi tai qua.
Vua Lê bị xử chết
Mạc Đang Dung chiếm ngôi
Làm vua nước Đại Việt
Âu cũng là mệnh trời.
Biết tin vua Lê chết
Cô hàng rượu rụng rời
Bế con trai bé bỏng
Đi làm mướn khắp nơi.
Cậu bé tên là Chổm
Ở với sư trong chùa
Cậu thông minh nhanh nhẹn
Nghịch ngợm ai cũng thua.
Một hôm Chổm đang đói
Thấy Mụ Thiện chùa ta
Bày đầy mâm oản chuối
Thì nảy ý gian tà.
Chổm tự nhiên bẻ chuối
Bốc oản nhồm nhoàm ăn
Sư trụ trì nhìn thấy
Nọc cổ đánh roi lằn.
“Có mười tay mười mắt
Chẳng giúp gì được ta
Nhà ngươi thật vô ích
Phải đày đi phương xa”.
Thế là đêm hôm đó
Thấy như lửa đốt lòng
Rồi sư được báo mộng
Mình vừa đánh vua xong.
Vì nhà vua đang đói
Mới ăn chuối ăn xôi
Mau mau mà xin lỗi
Kẻo mà sư toi đời.
Sư gọi Chổm lên hỏi
Cha con người ở đâu
Chổm gãi tai rồi bảo
Không biết. Hỏi mẹ sau.
Chổm về nhà hỏi mẹ
Cha con người thế nào?
Cha bị hổ ăn thịt
Con hỏi vậy là sao?
Thấy con hổ đang ngủ
Chổm lấy đá đập đầu
Hổ chết Chổm mừng lắm
Định lôi về thịt sau.
Bỗng lại thêm con hổ
Rượt Chổm chạy vòng vòng
Có ông cầm côn sắt
Đập hổ máu ròng ròng.
Trao cho Chổm côn sắt
Học võ mà hộ thân
Tôn ông làm sư phụ
Chổm luyện tập chuyên cần.
Một thời gian sau đó
Mẹ con Chổm thấy yên
Bảo nhau về chốn cũ
Làm thuê kiếm cơm, tiền.
Những khi Chổm quá đói
Thường vào quán xin ăn
Cũng nhiều khi mua chịu
Mà chẳng ai cằn nhằn.
Nhà nào được cậu Chổm
Mở hàng ngày đó hên
Hàng đắt như tôm rảo
Và thu về bộn tiền.
Người bảo Chổm “nhẹ vía”
Ai cũng mời mở hàng
Chổm mua chịu cũng bán
Món nợ to Chổm mang.
Tôi xin trả chu tất
Lúc ăn nên làm ra
Ông bà ghi lại đó
Tôi không quỵt đâu mà.
Mưu đồ diệt nhà Mạc
Nguyễn Kim trốn sang Lào
Vua Lào cho mượn đất
Mà khởi nghiệp binh đao.
Suốt mấy năm gầy dựng
Khi có lực lượng rồi
Mong tìm được hậu duệ
Cáo thiên hạ nữa thôi.
Rồi đến một đêm nọ
Nguyễn Kim đang lơ mơ
Thần hiện lên mách bảo
Có vua sao còn chờ?
Đúng ngày Thìn giờ Ngọ
Ở quán cơm phía Tây
Thấy rồng đen quấn cột
Thiên tử đích vị này.
Đúng giữa trưa hôm đó
Chổm đang ngồi quán cơm
Ôm cột chờ chủ quán
Cho khăn, nước lau mồm.
Thấy bộ dạng người đó
Gày gò da đen sì
Thì sao là Thiên tử
Nên Nguyễn Kim bỏ đi.
Đêm ấy Thần lại bảo
Ta đã chỉ đúng người
Mà cớ sao không đón
Thôi thì mặc xác ngươi.
Ngày mai đúng giờ Ngọ
Nhà ngươi ra bờ sông
Thấy ai đội mũ sắt
Lại ngồi trên thuyền rồng.
Thì đúng là Thiên tử
Ngươi phải đón ngài ngay
Còn không nghe ta mách
Thì đừng trách Thần này.
Hàng trăm thuyền qua lại
Chẳng thấy ai như lời
Nguyễn Kim đã thấy nản
Hay là bỏ cuộc chơi.
Mãi lúc trời gần tối
Mới có chuyến đò ngang
Trên đò chỉ có Chổm
Và người bán chảo gang.
Trời đổ mưa đột ngột
Chổm không nón mũ gì
Mượn chảo gang mà đội
Đò từ từ trôi đi.
Đêm. Thần làm mặt giận
Ta nói ngươi không nghe
Ngày mai quán cơm cũ
Người thế này… Đón về.
Ai lúc đi chữ “Đại”
Lúc trở lại chữ “Vương”
Người đó là Thiên tử
Nghe không. Đồ ẩm ương.
Lúc đi Kim thấy Chổm
Gối cây côn trên đầu
Xoạc hai chân nằm ngủ
Chữ “Đại” đây chứ đâu!
Lúc lại Kim thấy Chổm
Bỏ cây côn gác đầu
Hai chân xếp tròn lại
Đúng chữ “Vương” sai đâu.
Thấy một người quyền quý
Đứng sát chỗ mình nằm
Chổm co giò định chạy
Chẳng cho kịp hỏi thăm.
Xin Điện hạ đừng sợ
Điện hạ điện hạ nào
Tôi chỉ là thằng Chổm
Các ngài không biết sao?
Khi thấy người quyền quý
Ân cần hỏi mẹ cha
Chổm ta thấy bớt sợ
An tâm kể chuyện nhà.
Cha bị hổ ăn thịt
Là người mang họ Lê
Mẹ làm nghề nấu rượu
Muốn tìm Chổm đưa về.
Nguyễn Kim nghe Chổm kể
Đã chắc tám, chín phần
Liền theo về nhà Chổm
Mà hỏi chuyện mẫu thân.
Trước những người khách lạ
Mẹ Chổm mừng và lo
Rồi đem ra ấn ngọc
Giấu kỹ xưa đến giờ.
Rồi mẹ con nhà Chổm
Lên đường đến Sầm Châu
Thù giết cha, nợ nước
Luôn canh cánh trong đầu.
Quân nhà Lê đại thắng
Quân Mạc thua chạy dài
Đường đường một vị chúa
Chổm xứng vua đại tài.
Ngày khải hoàn đã đến
Lúc quân gia tiến vào
Biết bao ông chủ nợ
Cứ thấy vua là gào.
Vua lệnh xúc bạc thúng
Đổ xuống mà chia nhau
Rồi những ngày sau nữa
Lại chia lại từ đầu.
Câu nợ như chúa Chổm
Cũng từ đấy mà ra
Ai nợ như chúa Chổm
Thì có khi mất nhà.
TỐNG TRUNG