Tôi có chuyến trở về thăm quê sau gần 40 năm xa cách. Cảm xúc dâng trào và bồi hồi khi chiếc máy bay hạ cánh xuống sân bay Cát Bi, thành phố Hải Phòng. Chân vừa chạm đất, tôi đứng lặng nhìn bầu trời quê hương và nghe không khí lành lạnh thân thương của một chiều cuối đông đang thấm vào da thịt....

Chiều 23/7/2016, từ Phước Long, Bình Phước, tôi tìm về Sài Gòn thăm chú Nguyễn Khoa Đăng, một nhà thơ, nhà văn, nhà biên kịch và còn là nhà luật gia nổi tiếng nữa. Ông là gười thầy ân cần, đặc biệt của tôi ngay từ thuở thiếu thời....

Người xưa có câu: “Nhất tự vi sư, bán tự vi sư”, có nghĩa là “Một chữ là thầy, nửa chữ (cũng) là thầy”. Câu này là có ý nhắc nhở về đạo thầy trò: sống ở đời là “phải biết ơn người dìu dắt, dạy dỗ mình, dù chỉ là điều nhỏ nhặt nhất”. Trong dân gian cũng truyền tụng câu rằng “không thầy đố mày làm......

Mỗi năm, cứ đến ngày 20-11, tôi lại nhớ về một kỷ niệm xưa mà không biết gọi đó là kỷ niệm buồn hay vui nữa. Ngày ấy, lớp 5 chuyên toán của chúng tôi là “con cưng” của cả huyện, được đặt tại một trường điểm cho nên chúng tôi cũng là “con cưng” của các thầy, cô của cả trường....

Hạnh phúc không đến từ tiền bạc, không đến từ ngoại hình hoàn hảo, cũng không đến từ những mối quan hệ đẹp đẽ. Nó đến từ những việc bạn làm một cách vô tư, bao dung, từ bi và hòa ái. Nó đến từ chính bên trong con người bạn....

Hơn nửa đời người với bao thăng trầm biến cố, nhưng trong kí ức của tôi về thời thơ ấu, về những tháng năm được Hội Văn học Nghệ thuật Thái Bình“tuyển” về làm “một trại viên” dự lớp đào tạo, bồi bưỡng các em thiếu nhi có năng khiếu sáng tác văn học trong tỉnh, tôi không bao giờ quên được hình ảnh......

Vùng sông nước miền Tây Nam bộ với hệ thống kinh rạch chằng chịt, hàng năm có mùa nước nổi về, tạo nên những cảnh vật đặc sắc, những sản vật độc đáo, phong phú mà không dễ nơi nào có được…...

Rồi cuộc sống bận mải cứ thế trôi đi trôi đi, chúng tôi không có điều kiện về thăm lại chốn cũ nơi xưa. Nhưng cứ mỗi dịp Tết đến xuân về, tôi lại nhớ về làng quê nhỏ bé của mình, nơi đã giúp tôi cất giữ những tháng ngày thơ ấu thật đẹp. Và hình ảnh ngày đầu tiên đi học, hình ảnh người thầy đầu tiên......

Và cứ thế, cứ thế, tôi lớn lên sau chiếc yên xe đạp của thầy tôi mỗi tháng ngày. Con ngựa già mang tên “thiếu nhi” cứ nhẫn nại, miệt mài tiến lên, đưa tôi gần hơn cái đích cần đến thì tấm lưng gầy của cha tôi càng cong xuống gần chiếc ghi đông xe đạp. Một Tuổi Thơ Văn ngọt ngào, lấp lánh niềm vui......

Bột, Đen, Mập, Còi, Lùn, Sếu . . . vân vân và vô số kể, đó là những biệt danh mà một thời chúng tôi đặt cho mấy đứa bạn trong lớp để sau này lại mỉm cười mỗi khi nhắc lại. Tuy nhiên, không phải ai cũng biết, cũng nhớ về gốc tích những biệt danh của bạn bè....

Tuổi thơ của tôi không có nhiều may mắn và hạnh phúc được ở bên bà nội, bà ngoại. Tôi mất bà nội khi hai tuổi, mất bà ngoại khi bốn tuổi. Ký ức về những người bà thân yêu của tôi mỏng và xa mờ....

Nhìn sâu vào nhân thế, thời thế, nhưng Văn Giá không đưa người đọc đến với những cảm xúc bi lụy mà ngòi bút của anh luôn hướng về sự sống. Ý thức về thời gian gắn với cái đẹp, khát vọng hướng tới cái đẹp đã đem đến cho anh một cái nhìn thật nhân văn về thân phận con người: Từ Sơn sen, Hạt gạo, Bé......

Tập thơ gợi nhớ những kỉ niệm thời ấu thơ nghe mẹ hát: “Trong đầm gì đẹp bằng sen/Lá xanh bông trắng lại chen nhụy vàng…”. Sen mọc trong bùn, sống trong nước, vươn lên dưới ánh mặt trời để nở hoa, kết hạt. Sen là biểu tượng của sự tự thích nghi và vươn lên trong mọi hoàn cảnh. “Diệu khúc Sen” cũng......

Cha tôi đã rời xa cõi tạm 7 năm. Biết bao biến cố cuộc đời trong gia đình tôi đã xảy ra trong thời gian đó. Vui và buồn! Được và mất! Thất bại và thành công! Tất cả đều đã qua để tôi nhận một điều giản dị: Tôi là người con hạnh phúc vì luôn được yêu thương, che chở bởi những Người Cha, Người Mẹ -......

... Tôi từ Vô Minh, đọc thơ Trần Huyền Tâm để tìm Minh Triết, Trí Huệ cho bản thân mình. Tôi đã đọc thơ của nàng một cách có chủ đích và với một ý chí rõ ràng như thế, cứ ngỡ sẽ rạch ròi, minh bạch được, nhưng đọc rồi, tôi bị rơi vào bẫy tình của nàng ấy....

Tôi cứ lần lữa... lần lữa mãi, không biết bắt đầu như thế nào. Có cái gì đó xa xăm, xa xăm. Có cái gì găm găm trên mắt mỗi khi trở về Nhà Của Búp, nhìn vào bức ảnh chung, ngắm nghía những gương mặt bạn bè - Những gương mặt đến 40 năm sau, 50 năm sau hay là lâu hơn nữa... vẫn không thể phai mờ....

Nushu là một hệ chữ viết tượng thanh âm tiết, do phái nữ sáng tạo ra, được bảo mật và chỉ dành riêng cho họ. Với những nét chữ uốn lượn lịch lãm và độc đáo, ngôn ngữ bí mật Nushu này đã giúp cho không biết bao nhiêu thế hệ người Dao ở Trung Quốc và các nước lân cận có thể trao đổi thông tin với nhau......

Tôi may mắn và hạnh phúc khi được tham gia lớp học bồi dưỡng năng khiếu sáng tác thơ văn Thiếu nhi của Hội Văn học Nghệ thuật Tỉnh Thái Bình. Tôi học trong 4 năm từ 1977 đến 1980. Đó là những ngày hè vô cùng bổ ích và thực là lí thú với tôi cũng như với một hội lít nhít, lau nhau hơn kém nhau vài ba......

Với tôi, suốt những ngày ấu thơ, nhà văn Tô Hoài mãi còn in đậm những kỷ niệm khó quên, khi tôi vừa chập chững bước vào cái “ngưỡng cửa” của thế giới văn chương. Đến bây giờ, đã qua bốn mươi năm, đã trở thành cô giáo với gần ba chục năm trên bục giảng. Với hai ba tập sách đứng tên riêng và rải rác......

Bây giờ đang là tháng Sáu, hoa phượng nở đỏ rực những góc phố và trải thảm hồng trên các con đường thân quen. Bất chợt tôi nhớ về mùa hè năm ấy…Ngày ấy, hơn 40 năm trước, chúng tôi tuổi còn rất trẻ, khăn quàng đỏ thắm trên vai đã tụ lại bên nhau trong Trại sáng tác hè của Hội Văn học nghệ thuật Thái......