Thơ Huyền Tâm và nẻo về

Thứ bảy - 22/11/2025 21:24

THƠ HUYỀN TÂM VÀ NẺO VỀ 

(Bùi Lan Anh)

Huyền Tâm học ngoại giao, chị làm ở Bộ Ngoại giao, nên trong cuộc sống, chị minh triết và mạch lạc, giao tiếp chừng mực và “Phải phép”, nhưng trong thơ dường như lại là người khác.

Người thơ Trần Huyền Tâm say, bung biêng, và đôi lúc chênh vênh, nhất là khi trên nẻo đường về quê nhà, nơi chôn rau cắt rốn của chị: 

Yêu như là chẳng dứt nổi cơn say

Thắm rồi liệng giữa trời không cả gió
(Hoa gạo)

Cái người mà bước chân năm châu bốn biển, gần gũi nhiều bậc tri thức, chính khách, bỗng hoá kẻ ngu ngơ khi về lại nơi chôn rau cắt rốn, cái chốn quê luôn làm người thơ khờ khạo. Con người thơ phân thân giữa ảo và thực:

Hồn quê… bóng mẹ… song thưa… gió lùa

Mơ ngân vọng tiếng chuông chùa

Một miền tịnh độ chuyển mùa say hương.

Thấy mình tọa giữa đại dương

Tịnh thân làm một tấm gương soi trời

(Giấc mơ quê)

Con người “lưng gió túi trăng” về tới quê hương bỗng hóa trẻ thơ, sống trọn vẹn với những giây phút thật lòng mình:

Gió quên mình đã quá độ phong lưu

Cứ hớn hở bồng phiêu trên cỏ

Mây chưa chiều mà nhuộm mình tía đỏ

Phải lòng ngời một cánh nắng hạc tiên!

(Khung trời bình yên)

Nhưng say đến đâu, đôi mắt thơ tinh tế vẫn nhìn ra hồn vía quê hương qua những cảnh sắc rờ rỡ quanh mình, rất thật và rất đắm đuối:

Bên sông thân Gạo mốc nhàu

Vẫn chiu chắt lá đợi màu nắng thưa.

(Nói cùng sắc xuân)

Hoặc:

Con đê cõng gió chạy vòng

Dòng sông chải nắng thong dong mây chiều

Giấc mơ nóng giãy cánh diều

Phiêu diêu ngọn khói lam chiều vấn vương.

(Giấc mơ quê)

Quê là tuổi thơ nghèo khó lam lũ, bóng mẹ tần tảo trên cánh đồng, quê là lũ trẻ nghèo chăn trâu cắt cỏ…người thơ phủ những yêu thương và sang trọng trên cảnh quê bình dị:

Nhà mình mái rạ thơm sương

Liếp tranh tiếu ngạo bốn phương gió trời

Võng đay chao tiếng ạ ời

Thềm trăng chiếu cói dệt lời yêu thương.

(Giấc mơ quê)

Tan biến hồn mình giữa hồn quê, để cảm nhận trọn vẹn hương và sắc, cảnh hôm nay nhớ cảnh ngày xưa, bức tranh quê hiện ra đầy thương mến, vấn vít:

Gió như tan giữa chùng chình

Mưa như không

giữa lặng thinh sắc màu.

(Nói cùng sắc xuân)

Không chỉ khoác những sắc hương lộng lẫy lên cái bình dị của quê mình, Trần Huyền Tâm còn nâng quê lên cái vẻ đẹp lấp lánh hào quang của thiền, của thần tiên:

Con đường về quê ngập tràn ánh dương

Phật quang chiếu những tầng không minh triết

Nắng xanh tươi, nắng dịu dàng, biêng biếc,

Một trời xanh, trong vắt, gió xanh

(Đường về quê)

Trên con đường về với quê, với cái bản ngã cất giấu kỹ càng, có một nỗi niềm như tỉnh giấc:

Này người đã tỉnh thức chưa

Để ta nín gió giải bùa Giêng Hai

Để cho năm rộng tháng dài

Thêm viên mãn, với an bài… Tháng Ba

(Nói cùng sắc xuân)

Và rồi người thơ ngộ ra, đi mãi con đường đời, nẻo về vẫn là nơi quê nhà yêu dấu:

Tâm trí tôi như đóa hoa bừng nở

Tôi thấy quê tôi

ở cuối một con đường…

(Đường về quê)

Với Trần Huyền Tâm, nẻo về thực và mơ, quấn quýt giữa đời thường và cảnh thần tiên phi phàm nơi người giác ngộ đang mơ tưởng. Có đạo có đời, có quê nơi trần thế và cảnh tiên giới nơi cao xanh vời vợi, âu đó cũng là hạnh phúc. Hạnh phúc nữa là khi tác giả trải lòng rất thật với quê: 

Bận lòng chi một cái tên

Hồn Quê phách đạo lạc tiên cõi người.

Ấm lòng khẽ gọi: “Quê ơi!”

Đã nghe yêu dấu “Dạ” nơi tim mình.

(Quê ơi)

Đọc thơ Trần Huyền Tâm, ta thấy có cái tình quê rất thật rất êm đềm trong thơ Anh Thơ (Trời lơ cao vút không buông gió/ đồng cỏ cào phô cánh lượt hồng/ êm đềm cánh lụa trôi trên lúa/ nhạc ngựa từ xa rắc tiếng đồng), lại có cái thật thà của Nguyễn Bính (Thong thả nhân gian nghỉ việc đồng/ lúa thì con gái mượt như nhung/ đầy vườn hoa bưởi hoa cam rụng/ ngào ngạt hương bay bướm vẽ vòng)  cái ảo ảnh khá là kiêu hùng của Huy Thông (Đờn suối vẫn lên cung và chan chứa/ những câu ca tươi sáng ánh u uyên/ nụ trúc đào quên thu đua thắm nở/ gió trên trần ngào ngạt ngát hương tiên) những nhà thơ của Thi nhân Việt Nam đầu Thế kỷ 20.

Vì Trần Huyền Tâm có cái hồn thơ ấy trong Đường về!

Các bài viết liên quan:

• Đêm hè quê biển
• Gửi mẹ thiên nhiên
• Đá Nhảy
• Đêm ở Đồng văn
• Ký ức
• Thu
• Thơ Huyền Tâm và nẻo về

Những tác phẩm cũ hơn:

• Triết lý từ những điều giản dị
• Đôi dòng cảm nhận về Lục bát Trần Huyền Tâm: Tiếng vọng của truyền thống và dòng chảy hiện đại
• Nơi tâm mình gõ cửa bình yên
• "Đi qua mỗi ngày tôi" - Nét mới trong thơ Trương Minh Hiếu
• Ru mình - một khúc ru thấm đẫm nỗi niềm
• Tìm lại bài thơ "Khi tuổi thơ qua đi"
• Ta từ lời thệ mà xanh