Giới thiệu tác phẩm mới: Tập thơ "Đi qua mỗi ngày tôi" của Trương Minh Hiếu

Thứ ba - 05/08/2025 11:16

Chuyên mục Tác giả - tác phẩm xin hân hạnh được giới thiệu với các bạn đọc thân thương của Nhà Búp tác phẩm mới của Trương Minh Hiếu - tập thơ "Đi qua mỗi ngày tôi" qua bài viết Trương Minh Hiếu - thơ với năng lượng khai sáng "hiện thực hồn mình" của Nhà thơ KIM CHUÔNG Nguyên Phó Chủ tịch Hội Văn học Nghệ thuật Thái Bình, Tổng Biên tập Tạp chí Văn nghệ Thái Bình.

TRƯƠNG MINH HIẾU - THƠ VỚI NĂNG LƯỢNG KHAI SÁNG “HIỆN THỰC HỒN MÌNH”

           ĐỌC “ĐI QUA MỖI NGÀY TÔI” - THƠ TRƯƠNG MINH HIẾU -  NXB HỘI NHÀ VĂN, 2025

Mùa Thu năm 2024, sau hơn 40 năm lặng thầm ấp ủ, và ngóng trông “thế sự rộng dài,” Trương Minh Hiếu đã cho ra mắt tập thơ mang tên “Cội”.

Sở dĩ, găm sâu “ý thức thi ca” một cách mê say, bền bỉ trong “góc hồn thi nhân,” là vậy. Bởi, từ những năm 1979 của thế kỷ trước, Trương Minh Hiếu, một “môn sinh” của “Lớp năng khiếu sáng tác Văn học ở Thái Bình, (1976 – 1990)” đã được các Thầy Tô Hoài, Vũ Tú Nam, Phạm Hổ, Bút Ngữ, Kim Chuông, Lê Bính … khá tin yêu, khi “Nhà văn nhí” này, viết nhiều, in nhiều, lại sớm giành được Giải thưởng cao về Thơ, từ cuộc thi sáng tác của Báo Thiếu niên Tiền Phong từ những năm mới 13 tuổi. 

Buổi mới cầm bút, thơ Trương Minh Hiếu bộc lộ nét trội ở năng lực chấm phá và tạo dựng những bức tranh thiên nhiên, cảnh vật khá tươi non, ngộ nghĩnh trước “Thế giới kỳ diệu của Trẻ thơ”. 

Bám chặt ngoại giới. Đi từ trực giác để dẫn tới tư duy, thi pháp này đã làm nên thế mạnh, thế trội vượt của “Thơ Trương Minh Hiếu,” ở dạng “Thơ – Thi nhãn”. 

Có lẽ. Một lý do, thuở mới “mở mắt nhìn đời” trước mặt trẻ thơ, khi ngước lên là bắt gặp hàng trăm ngàn câu hỏi với những câu cần được trả lời trước thiên nhiên, trước bao nhiêu cảnh huống lạ lùng đang diễn ra nơi “nhỡn tiền chi sự.” Và, suốt dặm dài sau nữa, “Trương Minh Hiếu và Thơ” đã luôn đi theo “hướng mở” này. Luôn đem “cái Tôi” đằm mình vào hiện thực của “Cõi lớn Ta Bà.” Nhà thơ muốn lấy sự phong phú, sinh động của “Thế giới khói sương kỳ ảo” ấy, để đem về, và làm nên “Thế giới hồn mình”. Làm nên sự trường sức cho công cuộc hành trình trong lao động sáng tạo nghệ thuật ... 

“Cội,” tập thơ NXB – Hội Nhà văn Việt Nam, cho ra mắt năm 2024, là mảng đậm này của Thơ Trương Minh Hiếu trong “một hướng tìm,” hướng “tái tạo và sáng tạo” thơ anh. 

Từng nhiều năm làm “Thầy Chủ nhiệm” “Lớp năng khiếu sáng tác văn học,” tôi luôn gắn bó, theo dõi từng bước đi, bước chuyển tiếp và nối dài của “thơ Trương Minh Hiếu.” Tôi hiểu và “bắt mạch” khá trúng “Hồn thơ Hiếu.” “Giọng điệu thơ Hiếu, là gì?” Với sự quan tâm và ý thức “riêng biệt” của một người cầm bút. 

Trước những thành công đều đặn và mới mẻ của Hiếu, tôi thực sự hào hứng đọc, viết lời bình cho tập thơ “Cội” và khẳng định: “Trên chặng đường đầu “mình đi tìm chính mình,” thơ Trương Minh Hiếu được đắp dầy của “Cảm quan thiên nhiên với sức lay động và loang thấm” thật ấn tượng. 

“Trương Minh Hiếu và Thơ” là nguồn chảy mát lành, da diết. “Thơ của con tim Thi sĩ.” Thơ luôn bám chặt tầng không gian vũ trụ. Thơ luôn lấy khả năng ôm trùm ba cõi: “Thiên - Địa - Nhân” làm sức cứu cánh. Lấy “Hiện thực” của “đại giác” làm “thế giới nội tâm”. Lấy lợi thế của người có dịp bôn ba trên nhiều xứ sở, châu lục. Người lãnh đạo một công ty với nhiều va đập, trải nghiệm từ thực tại của đời sống thường nhật. Vị thế ấy, tâm thế ấy, đã đem lại cho Trương Minh Hiếu “cái Nhìn, cái Cảm”. Từ những gì là hướng ngoại… Để rồi, Nhà thơ đã nhờ vào “cái có được ở sức rung của tâm hồn, của ngôn ngữ, ảnh hình, mà tìm được “cái Động”. Tìm được vệt loang, với “cái Ảo”, “cái Biến hóa” mang nguồn chảy với sức mở nào đó. 

Như vậy, ở tập thơ đầu, cái “Ngoài Ta” là “Hiện thực” của “thế giới Khách thể” đã được Trương Minh Hiếu làm nên một “tầng khai sáng” trong ý thức sáng tạo của thi sĩ.

Khác hẳn với mạch chảy ở “Cội,” ở tập thơ đầu. Thơ ngỡ như đã định hình, “trụ lại” ở chân dung một “gương mặt thơ” như thế. 

Nhưng, “Đi qua mỗi ngày tôi”, tập thơ thứ hai của Trương Minh Hiếu lại khác hẳn. Thơ đã là một “lối rẽ”, một bước ngoặt, “Là anh, nhưng nó đã khác anh”.

Khi, một bên, là Trương Minh Hiếu với cách bám chặt “Hiện thực”, bám chặt “Thế giới Ngoại giới”, thì “Đi qua mỗi ngày tôi” Trương Minh Hiếu đã lặn ngụp, đã thu mình vào “chính hồn mình”. Vào “tầng chìm” mà người viết phải tựa vào “nội lực” để tiếp tục đánh thức và khơi sâu nội lực. 

“Cội” là “Hiện thực của cõi khói sương, cõi “vô biên độ”, thì “Đi qua mỗi ngày tôi” là “Hiện thực” của “Hoài nghi,” Hiện thực của “hồn nhà thơ” tự đẻ ra, trong năng lực cảm nhận, trong suy tư, liên tưởng … Và, ở đây, người viết đã “mang hồn mình ra làm một thế giới”. Thế giới thuộc về vai trò chủ thể, thuộc về tầng sâu của những gì có từ: “Độc thoại”.

Trước tiên, cái quý. Cái đáng khích lệ ở “Đi qua mỗi ngày tôi”, là Trương Minh Hiếu đã không chịu đứng im, không chịu lặp lại chính mình. Mà, không ngừng đổi mới, sáng tạo, đã trở thành tiếng gọi, thành nhu cầu sống còn của “Cái Tôi Đi tìm”. Của giá trị thi ca trước dòng trôi và ý nghĩa tồn tại. 

Quả tình, trên những trang viết, Trương Minh Hiếu đã thực sự day trở, quăng quật, trong tìm tòi, đổi khác. Trong khao khát phá vỡ, khát khao thoát ra một “Thể cách” để đến được “Cái Đích” trong “Phẩm cách” của “Thơ Hay, đích thực”.  

Như vậy, “Cội” và “Đi qua mỗi ngày tôi,” là hai vế “Trong – Ngoài.” “Ta - với một phía Ngoài Ta” của cặp phạm trù trong hài hòa, đối xứng.

Đi theo thi pháp, bằng lối thơ “Độc đạo - Hồn mình”, khi “Trực giác” chỉ còn là trực giác trong tích lũy, nhà thơ đã tựa vào chính mình, lấy “cõi hồn mình” ra làm cả một không gian, làm “cái mỏ” mà khoan sâu, cày xới. Để rồi, tất cả cái bên ngoài được hiện diện, đều chỉ còn là “cái Cớ”. Đều ra đời, đều được gọi về từ nhu cầu nơi sâu khuất: của cái bên trong.

Ví như:  Trong bài “Tự ngẫm”:    

Gió không mang đến từ xa

Làm sao có bóng la đà với cây

Cánh diều lên chín tầng mây

Chiều cao ở sức vóc dây mang về …

Hoặc: 

Đắn đo trước chuyến đò đầy

Dòng sông bỏ lại sóng lay lắt buồn

Mùa về nắng đổ mưa tuôn

Người như mỏng mảnh cánh chuồn bay đi 

                                 (Mùa cũ)

Rõ ràng, “cái gió” với bóng “cây la đà.” Rồi, “cánh diều” với “Chuyến đò đầy,” với “Nắng đổ, mưa tuôn, hay cánh chuồn bay đi”… kia… Là cái bên ngoài đấy chứ. Nhưng, “cái bên ngoài” lại hiện về từ góc hồn thi sĩ. Hiện về trong dấu tích của cái đã diễn ra trong kết đọng, chứ không phải cái hình ảnh đang trong “thì hiện tại”.

Bởi, lấy “cái Gốc” đi từ “Độc đạo – Hồn mình,” bây giờ, với Trương Minh Hiếu, mọi diện kiến, đối thoại đều ở chính hồn mình mà có, mà “Sinh sự, để … Sự sinh.”  Và, đây là “Hồn mình” trong sức rung, sức cảm nhận, trong những câu thơ kết tinh từ thi liệu với yếu tố của “tâm thi” tỏa rạng:

Nắng nghiêng tràn nửa bãi ngoài

Mây đen đổ bóng xõng xoài đồng trong

Bất ngờ trời nổi cơn dông

Lối lơ ngơ lối, chiều chông chênh chiều

                               (Bất chợt chiều mưa)

Hoặc: 

Trăng vàng gửi lại triền đê

Mỏng manh áo bạc, nón mê, lưng còng

Mạ xanh phơ phất giữa đồng

Gió ngày xưa ấy vẫn nồng nàn bay

                                (Gió đồng xa)

Hoặc: 

Đã nhạt hương bưởi chín

Cúc vắng vườn nhà ai

Thu cứ đi mê mải

Heo may sang ngỡ ngàng

Chiếc lá chưa kịp vàng

Đã lao xao mặt đất

Cành cây khô hiu hắt

Thả bâng quơ lên trời

                     (Ấm cùng mùa đông)       

Vâng. Cảm nhận, suy tư, liên tưởng rồi phẩm bình, rồi “ngộ ra” điều gì qua mạch chảy, qua va đập “mình với chính hồn mình” ... Thơ Trương Minh Hiếu luôn coi trọng và đề cao chất trữ tình. Đề cao “vía hồn” thi sĩ.  Đề cao cái Đẹp. Đề cao chất nhân văn sáng trong, nồng đượm. 

Ở “Đi qua mỗi ngày tôi,” với 59 bài thơ, chỉ ít bài như: “Hạ Long, Chợ nổi Cái Răng, Gặp mưa trên đảo, Bến Cảng sớm mai này, Người gánh hoa” … là “thơ hướng ngoại” mà Trương Minh Hiếu chọn lựa, đưa vào trong tập. 

Còn, riêng vệt được tô đậm, là thơ dội lên từ tiếng lòng thi sĩ. Khi nhìn vào các tiêu đề bài viết, mà người đọc dễ thấy, như: “Phải lòng Lục bát, Tự ngẫm, Đi qua mỗi ngày tôi, Dặn mình trong gương, Tìm về ngày không” … Hay, “Còn ta với chiều, Cảm thán cho mình, Ảo giác” … v.v…      

Ở “Đi qua mỗi ngày tôi,” Trương Minh Hiếu viết và tập hợp khá nhiều “Thơ Lục bát.” Lục bát của Trương Minh Hiếu mang dáng vẻ của một tâm hồn đẹp. Những câu thơ khá ngọt ngào, nhuần nhuyễn với cách tự sự có duyên. Lục bát với thi ảnh, với ngôn thi dễ làm nên chất men say và thật giàu sức gợi:

Ví như: 

Sông thôi nước lũ bờ tràn

Triền đê nở tím bạt ngàn cỏ may

Mắt na đã mở căng đầy

Thơm hương ổi chín chim bầy tìm đôi

                                 (Cuối hạ)   

Hoặc: 

Ta đi tìm cỏ làm đôi

Bước chân khe khẽ sợ rơi lời thề

Ngát xanh trên nẻo thu về

Nắng thê thiết gọi, cỏ mê miết lời

Hoặc: 

Có trời và có nắng mưa

Có em nên cỏ bao mùa vẫn xanh 

                      (Những mùa cỏ xanh) 

Điều “kết tụ” mà cũng khá hệ trọng ở thơ Trương Minh Hiếu, ở lối mở “Độc đạo – Hồn mình”, đấy là, những gì có được trong sức tung hoành ở cảm rung, phát hiện, đều cần tới khả năng ở người viết nơi đốt cháy cảm xúc con tim. Nơi sức đẩy, sức “văng xa” của liên tưởng, của ngẫm suy, của chiêm nghiệm, của chiều sâu phát kiến và triết thuyết … Và, “Đi qua mỗi ngày tôi”, Thơ Trương Minh Hiếu đã “thăng hoa”, đã có được những ý tưởng gửi gắm, là “thông điệp” nơi câu thơ “mở khép”. Nơi “cái Kết” đã làm nên “cái Đế” trong hiệu quả, hiệu ứng, trong ấn tượng thâm sâu được người viết gửi về.

Hãy đọc: 

Cánh diều lên chín tầng mây

Chiều cao ở sức vóc dây mang về

Hoặc:

Bông hoa thơm bởi tự mình

Hoang vu đi mãi cũng thành đường quen

Cuộc đời có được bao phen 

Tự ta trên lối lạ quen… tìm mình

                              (Tự ngẫm)

Hoặc: 

Quá nửa đời người 

Mới biết 

Sông bên bồi có từ bên lở xiết 

Gặp vàng thau lẫn lộn

Lẫn lộn giữa ngày thường 

                         (Đi qua mỗi ngày tôi)

Hoặc:

Mải mê đãi cát tìm vàng

Nhọc nhằn đổi lại ngỡ ngàng đồng thau

                            (Tìm lại lời yêu)

Hoặc:

Phận đời, một phận trời sinh

Ngược xuôi chịu kiếp lênh đênh lục bình

                                      (Lênh đênh lục bình)

Hoặc: 

Xa làng nào có xa quê

Ta thành rơm rạ thả mê khói đồng

                                    (Khói đồng)

Và: 

 Chạm vào chiếc lá em ơi

Nghĩa là tôi chạm vào tôi phút này

                        (Chạm vào chiếc lá …)

Vân vân và v.v…

Đọc Trương Minh Hiếu. Đọc từ “Cội” đến “Đi qua mỗi ngày tôi”. Đọc hai ngả đường tìm trên con đường sáng tạo thi ca của một người cầm bút. Một Giám đốc của một doanh nghiệp. Tôi và không ít bạn bầu càng thêm yêu Trương Minh Hiếu, thêm yêu một gương mặt thơ trong tìm tòi, bứt phá. Trong năng lượng dồi dào ở tâm hồn, trí tuệ. Ở sức công phá, sức khai sáng Hồn mình trước Hiện thực của “đại giác” để đem về “đại mộng.”

Và. Tôi gọi, từ “Cội” đến “Đi qua mỗi ngày tôi,” … Thơ của Trương Minh Hiếu là âm hưởng dồi dào, vang vọng của “Sông chảy dòng đôi” nơi Bến bờ kết đọng ...

Những ngày Xuân, 2025 

Kim Chuông

Các bài viết liên quan:

• Lục bát "Ru mình" một nguồn chảy lặng xanh da diết
• Tặng một nhà văn - Người Anh hùng lao động
• Ký ức tuổi thơ tôi: Trưa
• Hạt sương
• Hoa Nhài
• Ngày mới
• Chuyện cái lá