Danh mục
- Tác giả - Tác phẩm
- Trang văn
- Trang thơ
- Văn học dân gian
- Lý luận - Phê bình
- Mỹ thuật - Âm nhạc
- Góc chia sẻ
- Giới thiệu
Video
Tin mới nhất
- Đi tìm
- Xót xa
- "Khi mẹ vào thăm cha" Khúc thơ đời...
- Bình thường tâm thị Đạo
- Giáo dục ở Đức - Nhà trường và Gia đình
- Mõ làng
- Những kỷ niệm đầu tiên ở Bộ
- Tín
- Tạ ơn
- Bất thối chuyển
- Nơi này ta đã từng quen
- Tôi ở trong tôi thật thà hạt bụi
- Đèn đỏ, đèn xanh
- Ngày hôm qua như câu hát
- Tốc ký/Bão…
Kết nối link
- Trang văn
Những kỷ niệm đầu tiên ở Bộ
Thứ sáu - 10/10/2025 08:18
NHỮNG KỶ NIỆM ĐẦU TIÊN Ở BỘ
Người kể chuyện: Thanh Bình
(P2.Lần đầu tham gia chuẩn bị Hội nghị ở Bộ)
Khi nghe Những kỉ niệm đầu tiên ở Bộ, em gái bảo nó:
Sao chị không viết Những ngày đầu tiên về Bộ, nghe mùi mẫn hơn?
Xin thưa, nó không viết về những ngày đầu tiên, vì nó có tận gần 2 năm đầu tiên học việc ở Bộ sau 10 năm làm giáo viên ở một trường THPT của tỉnh, viết thế thì dông dài quá. Nó cứ để trí não tự chạm vào quá khứ, bật ra kỉ niệm gì thì viết về kỉ niệm đó, vì có những kỉ niệm đầu tiên và duy nhất nhưng không rơi vào những ngày đầu tiên ở Bộ và với năm tháng, đôi khi bản thân nó chỉ còn nhớ chuyện, nhớ người mà không nhớ chính xác được thời điểm. Ví như ngay lúc này, trong đầu nó gợi về một ngày đáng nhớ. Đợt đó, Bộ chuẩn bị Hội nghị với các Giám đốc Sở GD&ĐT Và Chánh Văn phòng các Sở. Hội nghị này thường trước Hội nghị tổng kết năm học của ngành 2-3 tháng, giống như là Hội nghị trù bị chuẩn bị nội dung: nhìn thẳng, nói thật về mặt được, chưa được của năm học hiện tại để từ đó chỉ thẳng nguyên nhân, bất cập và bàn thảo định hướng, chủ trương cho năm học sau (thường do Chánh Văn phòng chủ trì theo chỉ đạo của Thứ trưởng phụ trách Văn phòng). Nó thích Hội nghị này hơn, giống như cách nó vẫn thích các Hội đồng bảo vệ luận văn, luận án cấp cơ sở, được bàn thảo, kỹ lưỡng, thẳng thắn hơn trước khi ra Hội đồng bảo vệ cấp Bộ (sau này là cấp Viện hay cấp Trường). Nó là kiểu người thích đi vào thực chất, nhìn thẳng vào bản chất. Với loại Hội nghị này nó có những lần đầu tiên cực kì đáng nhớ.
Lần đầu tiên, sau hơn 1 tháng về Bộ, nó được tham gia chuẩn bị Hội nghị. Giao ban đầu tuần chú Thước Trưởng phòng phân công hết lượt, người viết báo cáo tổng hợp từ các Sở, người tập hợp báo cáo từ các Vụ bậc học và Vụ quản lý chung về tiền, về cơ sở vật chất thiết bị, về chính sách nhân sự, về hợp tác quốc tế; người kết nối đơn vị đăng cai, người làm việc với Nhà xuất bản và các công ty trực thuộc. Bây giờ viết lại mạch lạc thế thôi, chứ ngày ấy, nó nghe như vịt nghe sấm. Gần cuối buổi họp, chú Tr hỏi:
- Thế cái Thanh làm gì? Đánh máy? Phô tô? hay tập hợp văn bản cho Hành chính? – Văn thư học phô tô, đánh máy?
- Thanh làm việc theo sự phân công cụ thể của tôi, chủ yếu giúp việc cho chú trong công tác chuẩn bị và giúp chú Tr hoàn thiện báo cáo chung – Chú Thước nói.
- Vâng ạ!
Đối với nó, an phận tại Văn phòng Bộ, sắp xếp xong chỗ học cho 3 con về trường tốt, không phải trái tuyến đã xong, bây giờ làm gì cũng được: dọn phòng, rửa cốc chén, pha trà thỉnh thoảng sắp bánh kẹo mua đồ ăn phụ chăm sóc các chú làm việc, cũng không là vấn đề. Hội nghị lớn, công việc bề bộn, bình thường, các chú cũng dông dài trà lá, tán chuyện toàn quốc, Sở này, Sở nọ, Vụ nọ, Vụ kia… nhưng những ngày này ai nấy đều túi bụi với cây bút, quyển sổ và những tập giấy A4. Nó nể nhất là chú Tr và chú Thước, cứ soàn soạt chừng nửa buổi sáng là ra cả 5-10 trang A4 viết tay. Nhìn các chú làm nó cứ nghĩ đến những kì thi tốt nghiệp hay thi học sinh giỏi văn cấp 2, cấp 3, nó đã từng viết không mệt mỏi như thế, cũng 6 trang, 8 trang, thậm chí 10 trang như thế. Thỉnh thoảng nó bê nước tận bàn cho chú Tr, lại nói:
- Chú cần giúp gì cứ bảo cháu ạ!
- Giúp làm sao được! Mày biết gì mà viết! Chúng tao là mấy chục năm tích lũy lại, Nhà giáo đi B, lăn lộn các mặt trận, hiểu thầy cô, hiểu học trò, hiểu các Sở người ta muốn gì… mới viết được.
Lúc cao hứng, nhận chén Trà nóng từ tay nó chú còn tiếp tục:
- Lại còn phải viết sao cho vừa ý lãnh đạo, không mếch lòng các Vụ nữa, mày làm được không?
Nó thường nghe và im lặng chêm thêm nước nóng vào ấm, tiếp thêm nước vào chén cho các chú. Thỉnh thoảng, có bánh quy ngon, nó xếp vài cái ra cái đĩa nhỏ, đặt ngay trước mặt chú. Chú thường vẫn sử dụng hết và khá vui vẻ. Nó thường chăm sóc chung và công bằng với tất cả các chú, vì các chú đều lớn tuổi, đều đáng bậc cha chú. Chú Ngải và chú Huyền, chú Mạnh hay “Anh” Giới thường cảm ơn nó, nhặt một miếng bánh nhỏ ăn còn lại thì mang dồn vào cái đĩa chung trên mặt bàn. Chú Tr thì thường cười cười vừa ăn vừa bảo:
- Phòng có phụ nữ thật tốt! Mày chăm các chú no quá tối về bỏ cơm các cô lại thắc mắc. Mà, không phải chăm các chú đâu, cứ lo làm việc đi. Đọc nhiều vào cho nó ngấm. Rồi cứ tập viết đi, viết không ai dùng nhưng cũng là tập viết.
Nó “Vâng ạ!” nhưng tất nhiên nó không viết, vì đúng là nó chẳng biết phải viết gì, viết như thế nào, cũng không ai giao nó viết. Nhưng đọc thì nó chăm chỉ. Chú Tr cứ viết được dăm trang lại đưa nó:
- Này, cầm xuống Hành chính, bảo cái Tú Anh đánh máy cho chú!
- Vâng ạ!
Nó nhanh nhảu đón lấy những tờ A4 di dít chữ, nhưng nó không đi ngay, thường ngồi lại đọc qua một lượt rồi mới đem đi. Lúc lấy bản in mang lên, lại vừa đi vừa chăm chú đọc lại. Rất nhiều lần nó muốn chọc bút vào sửa nhưng không dám. Chú Tr thấy nó đọc văn bản chú viết thì thích lắm. Chú thường hỏi:
- Mày đọc có hiểu không?
- Dạ hiểu ạ!
- Giỏi đấy, đọc mà hiểu là thông minh đấy. Tao ngày xưa phải mấy năm mới hiểu!
Có hôm chú Thước bảo:
- Cháu đọc thì soát luôn câu và chính tả nhé!
- Vâng ạ!
Nó “Vâng” và rất thật thà cầm bút sửa. Nó ý tứ chỉ dám note bằng bút chì, những lỗi chính tả thì đơn giản, nhưng lỗi câu, lỗi diễn đạt thì rất khó, cứ sửa câu này lại ra câu khác, dòng này lại ra dòng khác, ngoằng lên, ngoằng xuống loạn hết cả mắt. Chú Tr thấy nó hí hoáy thì bảo:
- Chúng nó đánh máy sai nhiều lắm à?
- Dạ!
Nó “Dạ” rồi lờ mờ hiểu ra cái gì đó, cũng chả rõ nét, nhưng nó bảo:
- Cũng không có gì đâu ạ. Chị ấy đánh đều chính xác ạ.
- Thế mày làm cái gì mà móc lên, móc xuống? xem nào!
- Dạ không! Cháu đánh dấu các ý để học thôi ạ!
- Học làm gì! Sang tháng nó đã thành phiên bản khác. Sang năm thì chẳng dùng được gì nữa.
- Vâng ạ!
Nó vâng rồi len lén gấp mấy trang giấy có bút tích của mình, gấp đôi, kẹp gọn vào cuốn sổ bìa da màu đỏ, cho cuốn sổ vào ngăn bàn. Cuối buổi, khi chú đưa thêm mấy trang nữa, nó lại chuyển đánh máy và nhờ in lại đầy đủ để đưa chú. Sau này, nó được cấp một cái USB nhỏ, chị Tú Anh thường cóp lại cho nó. Nó đọc trên đó, sửa trên đó, cho riêng mình.
Các văn bản bao giờ cũng được chú Thước đọc soát, tập hợp thành một bộ đầy đủ, kèm Tờ trình và bảo nó mang sang Trình Chánh Văn phòng phê duyệt. Trình 1 ngày, 2 ngày, sát ngày Hội nghị vẫn không thấy Chánh Văn phòng trả ra, chú bảo:
- Cháu sang xem có chưa lấy về cho chú.
Nó như cái máy, sang phòng Chánh Văn phòng ngay bên cạnh, chính xác là chỉ cách cái nhà WC. Phòng sếp thường đông khách, cứ gõ cửa và đợi, sếp không bảo “Vào đi” là cứ chầu chực ngoài cửa, người ra, người vào, lâu lâu lại gõ cửa và đợi.
- Vào đi!
- Dạ…
- Có việc gì?
- Dạ, chú Thước bảo cháu sang xin chú tập văn bản trình ạ!
- Văn bản gì? Để đâu?
- Dạ. Ở trên bàn ạ. Chồng giấy tờ bên phải ạ!
Nó trỏ vị trí hôm trước đã để. Sếp lật lật:
- Đây à?
- Vâng ạ?
- Này – Sếp đưa tập văn bản về phía nó.
Nó cầm tài liệu về,qua ba bốn bước chân, rẽ vào Trưởng phòng:
- Cháu gửi chú ạ.
- Được rồi à? Cảm ơn cháu!
Nó “Vâng ạ” rồi quay ra, vừa chớm mép cửa:
- Ơ, Sếp có phê duyệt gì đâu! Cũng không sửa gì cả. Sếp có dặn gì không?
- Không ạ. Sếp chỉ hỏi để đâu, lấy ra rồi đưa lại ạ!
- Thôi được rồi để chú sang.
Chú nói rồi cầm tập văn bản sang Chánh Văn phòng. Nó đi về phòng. Nó không biết hai người nói gì với nhau. Buổi chiều nó thấy Trưởng phòng ngồi sửa văn bản, rồi gọi cả chú Tr sang. Trưa hôm sau, tầm 11h, chú Thước đưa nó tập văn bản. Tập văn bản được đánh số thứ tự, trên góc có mảnh giấy vàng ghi chú Tên từng văn bản; Số lượng cần in; Thời gian cần lấy văn bản. Góc trên cùng mảnh giấy Ghi chú: RẤT GẤP. Rất gấp là đúng rồi, vì mai đã là Hội nghị, chiều nay Ban Tổ chức và Lãnh đạo đã di chuyển đi Quảng Ninh. Năm ấy Hội nghị tổ chức ở Quảng Ninh.
- Cháu đem xuống chỗ Cô Dung – Cô Thơm. Chú điện thoại rồi. Họ biết cả rồi, rất gấp nhé.
- Vâng ạ.
Nó, ngay lập tức, cầm tập văn bản chừng 50-60 trang xuống Phòng Hành chính (bộ phận phô tô). Phó trưởng phòng - Tổ trưởng Tổ phô tô là chị Dung nhưng người làm trực tiếp là chị Thơm. Nó theo qui trình, đem tập tài liệu vào chỗ Chị Dung:
- Chị ơi, em gửi tài liệu Hội nghị để phô tô ạ!
- Em đưa chị Thơm! Sao chậm thế giờ mới đưa? Chị Thơm ơi, lại RẤT GẤP này. Cái phòng này, lúc nào cũng gấp.
Chị Dung không chạm tay vào tài liệu, giống như thêm bước của chị nữa sẽ bị chậm vậy. Nó đưa tập tài liệu nguyên bộ, cả giấy note của Chú Thước:
- Em gửi chị ạ!
- Gửi gì! Gấp thế này ai mà làm được. Xem nào!
Chị làm một tràng rồi giật tập tài liệu từ tay nó, nói thêm:
- Bảo Phòng Tổng hợp cử người xuống đây mà làm cùng nhé. Sắp đến giờ nghỉ rồi, ai mà làm kịp. Chiều mấy giờ đi Quảng Ninh?
- Dạ! Để em lên báo cáo Chú Thước ạ!
- Ông ấy vừa điện thoại rồi, không phải báo cáo.
- Dạ. Vậy em xin phép ạ!
- Ơ… thế đi đâu? Không ở đây làm à? Đi đâu thì không kịp đâu.
Trong lúc đó, chị Dung bấm máy điện thoại nội bộ cho Chú Thước, rồi chuyển máy cho nó nghe:
- Thôi, cháu ở đấy giúp họ nhé. Nhiệm vụ của họ, họp triển khai cả rồi, nhưng thôi, cháu giúp họ cho vui vẻ, rồi nhận tài liệu chiều đi Quảng Ninh. Lát chú Mạnh về cháu bảo chú Mạnh xuống cùng.
- Vâng ạ.
- Sao? Có ở lại không? – Chị Thơm hỏi.
- Vâng ạ. Nhưng em chẳng biết làm đâu ạ, nên có gì chị hướng dẫn em.
- Có biết phô tô không?
- Dạ em chưa phô tô bao giờ ạ.
- Không biết thì ở đây làm gì? Thôi, đi ra, đứng vướng cả phòng.
- Vâng ạ. Em cảm ơn chị.
Nó thật thà, cảm ơn rồi đi ra cửa. Quả thật, cho đến năm 1998, lúc đó, nó chưa bao giờ tự mình sử dụng máy phô tô. Nó vẫn soạn bài bằng bút mực với sổ tay. Nó làm Luận văn Thạc sĩ cũng viết tay rồi nhờ Anh Phú – Bạn học của em nó làm ở Học viện Chính trị Quốc gia, phân viện Hà Nội đánh máy hoàn thiện giúp. Anh ấy cũng giúp mang USB ra hàng phô tô thuê in và đóng gáy. Nó ra đến hành lang, chạm chân lên cầu thang thì chị Dung gọi với:
- Tí xuống chia xếp em nhé!
- Vâng ạ!
Nó “vâng ạ” rồi lên Phòng. Chú Thước nhìn thấy liền hỏi:
- Ơ… thế cháu không ở đó cùng làm à?
- Dạ, cháu không biết sử dụng máy phô tô nên chị bảo lát quay lại chia xếp tài liệu ạ.
- Chia xếp khó phết đấy, cẩn thận nhé.
Nó trộm nghĩ, chia xếp thì có gì khó. Nó nhìn rồi, có 6 loại tài liệu, chú đã đánh số thứ tự, chia vào các túi, chuyện nhỏ mà.
Nó tranh thủ đi ăn trưa sớm và cho sổ sách, đồ dùng Văn phòng phẩm cá nhân vào chiếc vali, rồi xuống Hành chính, vào phòng Phô tô. Tiếng máy phô tô chạy sầm sập, tiếng mấy chị em vừa làm vừa trò chuyện nói cười rôm rả. Vừa thấy nó, chị Thơm đã ôm tập tài liệu dày bịch, từng thớt giấy xếp vuông góc với nhau, nó hiểu mỗi thớt là một trang, miệng rào rào:
- Này chia xếp đi, nhanh lên nhé. Ăn chưa? Ăn rồi hả? Các chị còn chưa ăn đây.
- Thôi, mọi người giải lao đi ăn đi, tí về đóng túi – Chị Dung tiếp lời.
Rồi mọi người kéo nhau đi. Trước khi ra khỏi phòng, chị Thơm còn giúp nó rải các thớt giấy ra bàn, dặn nó:
- Đấy, nhặt theo thứ tự nhé. Đừng lẫn đấy. Xong tập nào thì dập ghim, hai ghim nhé. Lấy cái dập ghim nhỡ kia kìa.
Nó “ Vâng ạ” rồi bắt tay vào làm. Một mình một phòng, loáng cái đã xong tập tài liệu. Rồi nó lấy dập ghim, lúng túng giỗ giỗ, dập dập, mà không được tập nào phẳng phiu, thẳng thớm, nên nó chầm chậm, vừa làm, vừa đợi, mong mọi người về. Khoảng 15-20 phút sau, mọi người trở về, lại rào rào như ong vỡ tổ, câu chuyện về bữa ăn, món ăn chưa dứt, thêm tiếng than nóng và mệt, thêm tiếng làu bàu vì phải làm trưa. Nó vẫn chăm chú và lóng ngóng với cái máy dập ghim. Bất chợt:
- Nào. Xem nào. Nhanh gớm nhỉ (ý khen nó chia xếp nhanh).
Tuy có 5- 6 trang báo cáo chính nhưng tận 150 bộ, thực sự nó đã làm hết sức rồi. Chỉ là lần đầu dập ghim tài liệu, chưa quen nên nó chưa giỗ được phẳng phiu, lúc dắt ghim cũng không biết cách gỡ, nên nó vứt cái ghim cỡ vừa ra, nhặt cái ghim nhỏ hơn thì cứ phải ấn ba bốn ấn mới được 1 nhát, lại phải lật mặt kia ấn nhát nữa mới không bị rơi ra hay xộc xệch.
- Ối trời ơi! Ghim kiểu gì thế này, dỡ hết ra… cẩn thận kẻo rách đó.
Vẫn là chị Thơm. Chị cầm cái ghim, thoăn thoắt một loáng thì xong.
Mọi người bắt đầu đóng thùng thì Chú Thước xuống hỏi, một tí thì Trưởng phòng Hành chính sang hối. Sắp đến giờ di chuyển, sếp sắp xuống, ai nấy đều sốt sắng, hối hả.
Nó cùng cả nhóm 4-6 người xếp tài liệu theo thứ tự Chú Thước đã note, thêm mấy tờ A4 và 1 bút bi, cho vào Clear bag màu trắng. Chị Dung và một bạn nữa xếp các túi tài liệu vào thùng, dán băng dính.
-Dung cho anh ba bộ, đưa các sếp – Chú Thước đã đến từ lúc nào, cất giọng.
- Đây anh! – Chị Dung đưa Chú 3 bộ.
- Đẹp quá! Chuyên nghiệp quá! Cảm ơn các em nhé.
- Đi về có quà anh nhé. Tổng Hợp sướng thế được đi suốt, chị em chúng em toàn coi nhà – Chị Dung đáp lời.
- Anh đề nghị sếp cho chúng em nhé! Hôm nay 5 người làm thông trưa đấy ạ. Chi bồi dưỡng chuẩn bị Hội nghị anh nhé! – Chị Thơm, tay xếp, tay chằng, miệng lia láu.
- Có chứ! Nhất định nhé!
Chú Thước vừa bước đi, vừa trả lời, tay đã mở xong một túi tài liệu, đang lật lật kiểm tra từng quyển trước khi đưa sếp. Chợt chú dừng lại, rồi quay hẳn lại:
- Bị lộn rồi em ơi. Ngược hết rồi. Báo cáo chính. Kiểm tra lại cho anh với.
- Sao ngược được? Đưa xem nào!
Chị Thơm giật tập tài liệu trên tay chú. Chú mở túi thứ hai. Chị Dung cũng mở một túi kiểm tra từng quyển. Rồi mỗi người đều kiểm tra.
- Đúng mà anh!
- Đúng mà. Có sai đâu! Chắc bị tập của anh thôi…
- Đây này… các quyển khác thì anh chưa xem hết nhưng cả hai quyển báo cáo chính này thì đều ngược – Chú Thước khẳng định.
Mọi người lập tức tập trung vào Báo cáo chính. Chính xác. Tất cả đều bị ngược.
- Dỡ hết ra xem nào!
- Ẩu thế!
- Ai làm thế này?
Nó nhìn bìa báo cáo:
- Cái này em chia xếp ạ. Em làm đúng chị hướng dẫn ạ, nhặt từ bé đến lớn, sao sai được ạ?
- Giời ạ! Thạc sĩ rồi mà sao dốt thế. Chia xếp cũng không xong. Vô tích sự. Mất bao nhiêu thời gian.
Bao nhiêu ấm ức chị Thơm tuôn trào hết.
Chị Dung ngắn gọn:
- Mỗi người một thùng, làm từng thùng, đến đâu xong đến đó, dỡ ghim xếp và ghim lại. Chị với Phượng dán gáy lại.
- Làm đi nhé, anh lên bảo xe sếp đi trước. Anh đợi xe tài liệu đi sau một tí không sao – Chú Thước tiếp lời rồi đi lên.
Nó cắm cúi tháo ghim. Nó làm vụng nên thực sự tháo ghim cũng chậm. Chị Thơm dồn đủ thứ bực, gạt tay nó:
- Thôi, tránh ra, mất thời gian quá!
- Sang đây dán gáy cho chị - Chị Dung gỡ.
Nó yên lặng làm cho đến khi xong, cùng mọi người đóng thùng bê ra xe.
Xe chuyển bánh.
- Sao? Xếp ngược à? Có bị chúng nó mắng cho không? – Chú Tr thăm hỏi
Nó im lặng. Bất chợt hai hàng nước mắt lăn dài. Lần đầu tiên nó nghi ngờ quyết định lựa chọn về Văn phòng Bộ. Nó là học sinh giỏi Văn toàn quốc. Nó được tuyển thẳng vào Khoa Văn Đại học Sư phạm Hà Nội danh tiếng. Nó tốt nghiệp và trở thành giáo viên dạy giỏi, Chủ nhiệm giỏi, tham gia nhiều chức danh lãnh đạo đoàn thể… Nó chuẩn bị bảo vệ Luận văn Thạc sĩ. Nhưng nó chưa từng bao giờ phải/được phô tô tài liệu; chia xếp và ghim đóng tài liệu. Đến máy vi tính về Bộ mới được làm quen và mới đang gõ mổ cò, mới học cách tạo mail yahoo… Khóa học Thạc sĩ không ai dạy những điều đó. Bên tai nó, lúc ấy và bao nhiêu năm qua, mỗi khi chạm vào cái máy phô tô, cầm cái dập ghim lên vẫn văng vẳng tiếng Chị Thơm: “Thạc sĩ rồi mà sao dốt thế. Chia xếp cũng không xong. Vô tích sự. Mất bao nhiêu thời gian”.
Chị Thơm học hết lớp 7 thì vào Bộ làm ở phòng phô tô, trước nó 5-6 năm. Tính chị đơn giản, tuềnh toàng. Sau này, chị thân và quý nó lắm. Gì chứ, chỉ cần nó mang tài liệu xuống: trưa, chiều, tối muộn hay sáng sớm… chị đều sắp xếp làm cho nó nhanh và đẹp nhất. Có lẽ chị không nhớ đã nói gì với nó, nhưng nó vẫn nhớ kỉ niệm lần đầu chạm với chị, mắc lỗi với Tổ phô-tô của Chị.