Món nợ

Thứ hai - 03/11/2025 08:22

(Ảnh: Kim Anh)

Mộc Miên phu nhân: Món nợ

Có hai cái tin thời sự diễn ra vào trung tuần tháng 7 này khiến em suy nghĩ. Hẳn chàng cũng biết, phụ nữ chúng em thường vẫn tiếp nhận, xử lý thông tin theo kiểu riêng, tức là hay bị ám ảnh, vận vào mình, rồi lo lắng nghĩ ngợi hoặc nhìn mọi vật bỗng dưng không như cũ nữa, theo kiểu mà các chàng hay định kiến là … rất phụ nữ! Suy cho cùng chúng em có thế cũng là có lý do. Vấn đề là em muốn chàng hiểu, chúng em đang nghĩ gì.

Tin thứ nhất: Cơ quan quản lý nợ và tài chính đối ngoại của Bộ Tài chính vừa có báo cáo về tình hình nợ công của Việt Nam. Tính đến ngày hết năm 2010, tổng dư nợ công của nước ta là 1.122 nghìn tỉ đồng, tương đương 56,7% GDP năm 2010. Dự kiến, món nợ đó sẽ phình to lên thành 1.375 nghìn tỉ đồng, tương đương 58,7% GDP năm 2011. Trong đó, phần nợ nước ngoài là  835.000 tỉ đồng, bằng 42,2% GDP năm 2010 và dự kiến sẽ ở mức 44,5% GDP năm 2011.

Tin thứ hai: Thêm một vụ ly hôn đắt giá nhất nhì Việt Nam từ trước tới nay. Đó là vụ ái nữ của một ông chủ tập đoàn kinh doanh khách sạn, khu vui chơi giải trí và bất động sản có tiếng ở Hà Nội và anh chồng dắt nhau ra tòa. Phiên tòa xét xử vụ ly hôn giữa hai người nguyên là vợ chồng đó dường như vẫn chưa kết thúc vì hai bên chưa thống nhất được việc phân chia tài sản. Ước tính, phần tài sản mà người chồng cho rằng mình có quyền mang theo khi rời nhà vợ giữa thời thóc cao gạo kém này lên đến 500 triệu USD (khoảng 10.000 tỷ đồng) bao gồm nhiều bất động sản lớn như khách sạn, các khu du lịch nổi tiếng ….Tất nhiên, còn có cả những khoản nợ chung mà cả hai sẽ phải tiếp tục gánh vác ngay cả khi đã chia tay. Một lá đơn kháng án tiến đến một phiên tòa phúc thẩm để xem xét lại những vấn đề “hậu ly hôn” xem ra sẽ tiếp tục khiến vụ việc thêm ồn ào.

Chàng hãy thử nghĩ cùng em xem, hai cái tin ấy, có đáng để chúng ta bận tâm không.

Chuyện nợ công dường như chẳng liên quan gì tới khoảng trời riêng 50-60 hay vài trăm mét vuông của các gia đình chúng ta. Thời buổi này, ngẫm mà xem, có ai không nợ đâu. Người này, đất nước này, có thể là con nợ (hay chủ nợ) của người nọ, đất nước nọ, và ngược lại. Ông chủ Mỹ hoành tráng như thế, nhưng ai cũng biết “ông ấy” hiện vẫn được quan tâm rất đến nơi đến chốn bởi cái biệt hiệu “chúa Chổm” vốn dĩ độc quyền của chúng ta và hoàn toàn như một thương hiệu “made in Vietnam”! Rồi sự lung lay của tượng đài Hy Lạp khiến cả châu Âu già cỗi và từng trải cũng phải “rung rinh trước gió” như cây sậy ở ngoài bãi sông quê mình…

Là em cứ so sánh như vậy, cho gần gũi và dễ hình dung. Với lại, người ta bây giờ hay nhắc tới “thế giới phẳng”, thì có chuyện gì chỉ là chuyện riêng của ai đó, chỉ khoanh lại trong một biên giới cụ thể nào đó. Thế nên chuyện nợ nần là chuyện của thời đại. Các nước phát triển, dân của họ thu nhập cao, đời sống cao, nhưng tiêu tiền theo kiểu ứng trước trả sau ngân hàng là chuyện bình thường. Ở ta, vài năm nay đang rộ lên phong cách tiêu tiền rất tiện lợi đó. Một cái thẻ xanh xanh hay vàng vàng, có thể “quẹt” xả láng cho kỳ hết, rồi lại “quẹt” tiếp đến mức “âm” bao nhiêu đó theo thỏa thuận trước với ngân hàng, xem ra vô cùng thú vị. Chưa bao giờ người Việt Nam vốn dĩ ăn chắc mặc bền, có bao nhiêu tiêu bấy nhiêu, đa số không đồng tình cung cách ăn tiêu kiểu “vung tay quá trán” lại thấy mình trở thành “con nợ” một cách tự nhiên, thú vị như thế. Rồi trả góp ô tô, căn hộ… và muôn vàn các đồ gia dụng khác nữa.

Chàng hãy hướng cặp mắt tinh tường của mình nhìn ra đường phố đi nào. Chắc chắn chàng không để ý để thấy điều em đang thấy: Những món nợ đang đi tung tăng khắp phố. Một món nợ mặc comple cavat giày da bóng lộn điện thoại di động đắt tiền kia nhé, gần đó là một món nợ khác diện váy ngắn chân dài áo hai dây vòng một căng phồng như vừa ở phẫu thuật thẩm mỹ ra, rồi lại một món nữa tóc vuốt keo dựng đứng đi xe ô tô thể thao đắt tiền tiêu tiền không thèm mặc cả kia nữa…Liệu có ai chưa từng rơi vào nợ nần không? Ít nhất thì cũng nợ tiền học phí, tiền viện phí, mà nhiều thì, vô kể, một vài căn hộ hay bốn, năm khu đất tiền tỷ cũng đâu nhằm nhò gì. Người dân nợ đã đành mà người làm trong ngành “buôn tiền”, người giàu lại càng nợ. Em vừa đọc báo thấy có cặp vợ chồng ẵm mấy trăm tỷ nợ không trả được đã phải bỏ trốn. Có “ông” giám đốc công ty chứng khoán cũng là “tỷ phú… nợ” đó thôi! Rồi cô ngân hàng nọ thùi thụt biến hóa các tài khoản nọ kia để biến thành con nợ lúc nào không hay biết…

Nhiều người giảng giải cho em rằng, vay được tiền ngân hàng mà tiêu là sướng nhất vì vay có dễ đâu, còn vay bọn nặng lãi ấy à, như chui đầu vào thòng lọng ấy chứ.

Còn em, em chỉ thấy sướng nhất là vay của bạn bè, không lãi lời gì hết, bao giờ có thì trả. “Nợ đồng lần”, người này là nợ tiền nợ tình nợ nghĩa của người kia, một vòng tròn đời thường nhân nghĩa ngọt ngào. Rồi đâu đó, ai đó có chuyện khúc mắc, cãi vã, thậm chí phải đem nhau ra tòa phân xử, thì cũng thường tình thôi. Đồng tiền đi liền khúc ruột mà. Có vay thì phải có trả. Vấn đề là vay bao nhiêu cho vừa, trả bao nhiêu cho đủ, ấy là chuyện của cuộc đời, của mỗi người. Một quả khế có thể có giá… ba cục vàng là vậy. Không bỗng nhiên mà cha ông mình có câu chuyện hay đến thế. Ở đây, có một “chân lý” mà em vừa nghiệm ra: tiền hay vàng mà đứng một mình thì có khác gì… cục đất, nhưng khi ở trong tay người thì nó mới được là.. chính mình hoặc hơn thế!

Hơn thế là khi đồng tiền đem lại được niềm vui, đem lại hạnh phúc cho mình và người khác, chứ không đơn thuần là một phương tiện thanh toán thuần túy.

Thế nên mới có chuyện, có người đi vay cả đời mà vẫn vui. Có kẻ là chủ nợ cả đời mà vẫn buồn.

Như chuyện cặp vợ chồng nọ. Như chuyện nhiều ngôi nhà khác. Sự đủ đầy, giàu có, sung túc không làm nên hạnh phúc.  Giá của hạnh phúc không trả được bằng tiền hay nhiều tiền.

Đã chia tay nhau bởi canh không còn ngọt cơm chẳng còn lành, thì cái đồng xu thuở hàn vi có thể cho nhau dễ dàng ấy nay lại trở thành đồng tiền vàng nặng nhẹ cân đong đo đếm hơn thiệt đến bẽ bàng.

Người ta nói, các quốc gia nợ của nhau, có thể thanh toán, đổi chác bằng nhiều lợi ích khác, đôi khi bằng cả súng đạn. Nếu đời cha không trả hết, thì đời con đời cháu phải trả. Phu thê nợ nhau, đó mới thực là món nợ vĩnh viễn không trả được. Và đời con, đời cháu, vẫn phải chia sẻ gánh nợ ấy đến tận cùng những lối rẽ khác nhau của số phận…

Hình như cặp vợ chồng nào cũng đã từng một lần trong đời nói với nhau, hoặc nghe ai đó phàn nàn: “Chắc kiếp trước, tôi nợ anh (em) không trả được nên kiếp này tôi phải chịu khổ thế này!”. Có thể đó là những lời chua chát tận đáy lòng. Có thể đó chỉ là một ý nghĩ bột phát lúc “bát đũa xô nhau”.

Trong sâu thẳm lòng mình, nếu chúng ta luôn hiểu rằng sẽ không có gì bù đắp nổi những gì mà chồng hay vợ đã đem lại cho mình, thì chắc chắn, sẽ không có bất cứ một “hồi kết” ai đi đường nấy không mong muốn nào xẩy ra.

Em thiển nghĩ, đã là vợ chồng, thì cả hai đều phải là… “món nợ vô giá” của nhau. Một “món nợ” luôn cảm thấy mình hạnh phúc khi được sống vì “chủ nợ”, vì các con, vì cuộc sống có thực mà bấy nhiêu năm chúng ta đã cùng nhau kiến tạo và sở hữu! Một “món nợ” biết nói, biết khóc và đang… già đi cùng năm tháng !

Lúc này, thực lòng em rất muốn “đọc” được ý nghĩ của chàng: Liệu em có phải là “món nợ tuyệt vời” của chàng hay không ?
 

MMPN

Trần Kim Hoa

Các bài viết liên quan:

• Ở nơi thời gian ngừng trôi
• Thu về muôn một
• Mùa thu thứ nhất
• Mảnh da… báo!
• Trên mái nhà ta xưa
• Món nợ
• Sông

Những tác phẩm cũ hơn:

• Giã biệt
• Mùa lá rụng
• Vết đỏ
• Truyện ngắn: Trông xác…
• Mảnh da… báo!
• Tháng Mười vàng son
• Tìm

Những tác phẩm mới hơn:

• Những kỉ niệm đầu tiên ở Bộ (P4)