Bằng trình vạn lý

Thứ tư - 12/06/2024 15:17

BẰNG TRÌNH VẠN LÝ 

(Dương Chính Chức)

Bằng trình vạn lý (tiếng Hàn 붕정만리 tiếng Hán 鵬程萬里 - Bằng trình vạn lý). Ở đây, Bằng - chim bằng, trình - quãng đường, vạn - vạn, lý - lý.

Chim Bằng là chim gì?

Trang Tử (莊子 - 장자) đã nói trong "Tiêu dao du" (逍遙遊) rằng: “Bắc minh hữu ngư, kì danh vi Côn, Côn chi đại bất tri kì ki thiên lí dã, hóa nhi vi điểu, kì danh vi Bằng, Bằng chi bối bất tri kì ki thiên lí dã. Nộ nhi phi, kì dực nhược thùy thiên chi vân” (北冥有魚, 其名為鯤, 鯤之大不知其幾千里也, 化而為鳥, 其名為鵬, 鵬之背不知其幾千里也. 怒而飛, 其翼若垂天之雲), nghĩa đại khái là: ở vùng biển bắc kia có loài cá, tên nó là Côn, độ lớn của Côn dễ đến mấy nghìn lý, rồi nó hóa thành chim, có tên là Bằng, lưng của Bằng rộng cũng dễ đến vài nghìn lý. Rồi khi nó tung cánh, sải cánh nó nom tựa như đám mây phủ một góc trời (câu này được dịch sang tiếng Hàn là: 북쪽 바다에 물고기가 있으니, 그 이름을 곤이라 한다. 곤의 크기가 몇 천리인지 모른다. 곤이 변해서 새가 되는데 그 이름을 붕이라 한다. 그 붕의 등덜미는 몇 천 리가 되는지 모르는데, 그 놈이 한번 기운을 떨쳐 날면 날개가 마치 하늘에 드리운 구름과 같다).

Người ta còn nói chim Bằng bay cao 9 vạn lý, mỗi lần đập cánh là bay 3 nghìn lý, mỗi lần bay nửa năm mới nghỉ. Ở phía dưới, có bọn se sẻ thấy Bằng bay vậy thì thắc mắc: Bọn ta dù bay chả cao, cũng chỉ là là phía trên cánh rừng kia thôi mà còn chán chả muốn bay, Bằng kia thì bay đi đâu nhỉ?

Ở Việt Nam cũng hay so sánh chí của bậc quân tử tựa chim Bằng cá Côn, chính là dựa vào câu chuyện này của Trang Tử. Hay ở cả Việt, Triều/Hàn, Trung, ông nào đó mỗi khi tinh tướng đều ưỡn ngực mà rằng: bọn nhạn sẻ kia thì làm sao biết được chí lớn của Bằng ta (참새가 어찌 봉황의 뜻을 알랴).

Lan man hơi dài. Tóm lại, câu này là so sánh chí hướng, hoài bão của kẻ biết nhìn xa trông rộng. Khi chúc nhau phát triển, thăng tiến, họ cũng dùng thành ngữ này, kiểu: "em chúc quan bác cứ gọi là bằng trình vạn lý". Nghe biết ngay là nịnh, dưng vẫn thích.

Các bài viết liên quan:

• Bất toàn
• Giải Nobel
• Chân tâm
• Quên
• Bạn đời không phải là người tùy tùng
• Danh xưng và vai trò của sư ở chùa ở Hàn Quốc
• Biểu lộ

Những tác phẩm cũ hơn:

• Kình chiến hà tử
• Giác giả vô xỉ
• Dĩ noãn đầu thạch dĩ chỉ nhiễu phí
• Điểu túc chi huyết
• Bất sỉ hạ vấn
• Huyền tẫn
• Khát nhi xuyên tỉnh

Những tác phẩm mới hơn:

• Đố là con gì? Bò tót
• Trâu chọi
• Minh kính chỉ thủy
• Đố là con gì?
• Chỉ lộc vi mã
• Bất cộng đới thiên
• Hồ giả hổ uy