Danh mục
- Tác giả - Tác phẩm
- Trang văn
- Trang thơ
- Văn học dân gian
- Lý luận - Phê bình
- Mỹ thuật - Âm nhạc
- Góc chia sẻ
- Giới thiệu
Video
Tin mới nhất
- Đức tin
- Tiếng chuông Trường Sa
- Chùm thơ 2 câu: Xe duyên
- Tâm sự tuổi vàng
- Lời chúc sinh nhật
- Trân quý
- Thành phố hiện trong mây
- Đất Mũi - Cà Mau
- Cuối thu
- Đọc thơ tặng mẹ
- Viết thơ tình
- Chờ đợi
- Quan trọng
- Trước thềm thất thập
- Con kiến
Kết nối link
- Văn học dân gian
Chỉ lộc vi mã
Thứ tư - 17/07/2024 10:04
CHỈ LỘC VI MÃ
(Dương Chính Chức)
Chỉ lộc vi mã (tiếng Hàn 지록위마 tiếng Hán 指鹿爲馬 - Chỉ lộc vi mã). Ở đây, Chỉ - chỉ chỏ, lộc - hươu, vi - cho là, mã - ngựa. Nghĩa đen câu này là "chỉ hươu bảo ngựa".
Hươu mà bảo là ngựa thì rõ là sự dối trá. Câu này có tích của nó.
Thời Tần (진-秦) có hoạn quan (환관 -宦官) Triệu Cao (조고-趙高). Sau khi Tần Thủy Hoàng chết, Triệu Cao bèn làm giả di chiếu (유조-遺詔), giết thái tử (태자) Phù Tô (부소-扶蘇), lập Hồ Hợi (호해-胡亥) làm vua (Tần Nhị thế Hoàng đế), tự mình làm thừa tướng. Để xem ai theo, ai chống mình, Triệu Cao bắt một con hươu, đưa vào ngự điện, trước mặt bá quan mà tâu với Tần Nhị đế: "Thần thấy có ngựa này tốt, nên bắt kỳ được để dâng bệ hạ".
Tần Nhị đế thấy lạ, bèn bảo: Thừa tướng cứ đùa, hươu sao lại bảo là ngựa?
Triệu Cao bèn quay ra hỏi bá quan: các vị nói xem nó là con ngựa hay con hươu?
Bá quan đa phần sợ Triệu Cao nên đồng thanh "là ngựa", chỉ một vài người quả quyết "là hươu, rõ là hươu". Ít lâu, những người cãi "là hươu, rõ là hươu" đều bị Triệu Cao giết.
Sau này, Triệu Cao lại giết Hồ Hợi, đưa Tử Anh (자영-子嬰) lên ngôi làm Tần Thương Đế. Thương Đế, ngay sau khi tức vị liền ra lệnh giết luôn Triệu Cao để trừ hậu họa.
Sau này, người ta hay dùng câu thành ngữ này để mắng những ai ăn nói gian dối "Mày đúng là cái đồ chỉ lộc vi mã", hay khuyên người, kiểu cha khuyên con rằng "sống trên đời, đừng làm cái trò chỉ lộc vi mã như Triệu Cao nhé con, chết có ngày"!.