Cơ sở của văn học là đời sống xã hội. Mỗi trang viết có được của người nghệ sỹ là sự kết tỉnh hài hòa, nhuần nhuyễn giữa cái Tôi - Nhà văn với cái Ta rộng lớn. Từ những trang viết của Nguyễn Du, Lý Bạch, Đỗ Phủ hay Lép Tôn-x-tôi, Ta-go, Ban-zắc... Giá trị có được của những áng văn chương kim cổ......

Là thành ngữ tiếng Hàn/ Hán (읍참마속(泣斬馬謖 - khấp trảm mã túc). Ở đây, khấp - khóc không thành tiếng, trảm - chém, Mã Tốc - tướng của nhà Thục....

Không ít lần trong đời, tôi đã phải trải qua những ngày đói quay đói quắt. Lẻ gạo, bắp ngô, củ khoai, củ sắn, nắm rau xanh, ngọn cỏ lành lúc ấy quý ngang vàng. Bữa đói, chúng vỗ về, dằn cái cồn cào trong dạ xuống. Khi no, chúng xoa dịu, làm cho nỗi nhớ đồng quê phần nào được nguôi ngoai....

Tôi đọc tập Tản văn “Tản mạn miền sương khói” của Trần Huyền Tâm vào những ngày đầu xuân, trong tâm trạng của một người vừa rời xa cái rét căm căm, mang theo bao nỗi nhung nhớ bâng khuâng về Hà Nội; mang theo những xao xuyến sắc hoa rực rỡ của triền bãi đá Sông Hồng về với phương Nam ngập tràn nắng......

Ai chưa từng hưởng thú dạo chợ hoa xuân, thật khó mà tưởng tượng được vẻ đẹp lộng lẫy và không khí Tết nhộn nhịp ở Thành phố Hồ Chí Minh. Riêng tôi, mỗi khi xuống phố ngắm người, thưởng hoa, tôi thường nghe trong gió thoảng những tiếng thầm thì của cây lá quê nhà gợi nhắc......

Có những câu thơ đi suốt cả một đời người. Nó như một thứ gen (gene) văn chương, gen tư tưởng đồng hành với chúng ta. Nó như nhắc lại những kỉ niệm bắt cá giữa đường khi con sông quê đục ngầu nước lũ tràn qua mảnh ruộng, ao làng....

Thuở nhỏ, tôi mê đi hái tầm xuân. Bây giờ tìm tầm xuân không dễ. Còn nhớ ở miếu làng gần đình Cổ Nhuế có một bụi tầm xuân, tôi thử đến tìm. Tự trách mình trí nhớ lá khoai, thấy đường mở rộng, nhà cửa vài ba tầng mọc lên san sát, quên cả lối xưa, thở dài đi ngược về Chèm…...

Có một buổi sáng thức dậy, lấy nước đánh răng, vô ý để nước rơi tung ra từ cái gáo nhỏ, rơi xuống mảnh đất phía sau chum, những hạt nước rơi trúng đầu một cái hạt đang đội mầm nhô lên....

Tôi là một Người Nhà Quê một trăm phần trăm - tôi nghĩ thế - dù tôi sinh ra ở... Phố - Phố Tăng (thuộc làng Tăng) xã Phú Châu – Đông Hưng – Thái Bình. Làng tôi thật may may mắn vì được làm “vệ tinh” của những làng “ngôi sao” xung quanh....

Tám mươi năm trước, ở một miền quê ven sông trà, có hai bông “hoa chanh” cùng một cuống, giống nhau như hai giọt nước, tỏa hương sắc trong vườn nhà một phú nông giàu có mà người mẹ là cô gái họ Đào – một dòng họ có những người phụ nữ nổi tiếng thông minh, giỏi giang và phát đường “quan lộ” trong......

Hạnh phúc không đến từ tiền bạc, không đến từ ngoại hình hoàn hảo, cũng không đến từ những mối quan hệ đẹp đẽ. Nó đến từ những việc bạn làm một cách vô tư, bao dung, từ bi và hòa ái. Nó đến từ chính bên trong con người bạn....

Trong cuộc sống nhiều biến động và phức tạp, sự đồng cảm, thấu hiểu và chia sẻ giữa các thành viên trong gia đình, mà đặc biệt là giữa người vợ và người chồng, chính là chìa khóa để dẫn đến hạnh phúc bền lâu. Vợ chồng đến được với nhau là duyên phận; có duyên để gặp nhau trong kiếp này đã khó, nhưng......

Với “tự thức”, nơi “Nơi Quán trọ - Miền sương khói đời người” là gì? Đấy phải chăng, là cõi “vô biên độ” khói sương? Là cả một đại giác mà ta “ngộ” ra cái sân si, ái ố, dục ...? Là tất cả những bóng hình cuộc đời với bao nhiêu dáng vẻ mịt mùng mà ta đang bước đi, đang gặp, đang thấm trải, đang vật......

Theo thống kê chưa đầy đủ, trong dân ca quan họ Bắc Ninh có hàng trăm câu hát mang âm hưởng Truyện Kiều của Đại Thi hào Nguyễn Du. Nhiều câu quan họ giữ nguyên cả đoạn thơ, cũng nhiều câu mượn ý mượn tứ trong thơ Kiều, song các nghệ sỹ dân gian đã thay đổi một vài chi tiết sao cho các câu Kiều mượt......

Với sự ngắm nhìn, bắt nhập trước cuộc thế trăm năm, thơ Thúy Hằng luôn bật lên mầm xanh từ những góc khuất hồn mình, đôi khi rất thầm nhẹ mà sâu. Đúng như nhà văn Nguyễn Tuân định nghĩa về văn chương chăng? Thơ Hằng “Là sinh sự để sự sinh.” Ví như, người thơ này đi dưới “Mưa ngâu” để rồi mưa ngâu......

Tuổi thơ của tôi không có nhiều may mắn và hạnh phúc được ở bên bà nội, bà ngoại. Tôi mất bà nội khi hai tuổi, mất bà ngoại khi bốn tuổi. Ký ức về những người bà thân yêu của tôi mỏng và xa mờ....

Nhìn sâu vào nhân thế, thời thế, nhưng Văn Giá không đưa người đọc đến với những cảm xúc bi lụy mà ngòi bút của anh luôn hướng về sự sống. Ý thức về thời gian gắn với cái đẹp, khát vọng hướng tới cái đẹp đã đem đến cho anh một cái nhìn thật nhân văn về thân phận con người: Từ Sơn sen, Hạt gạo, Bé......

Có thể nói, khi Phạm Hồng Oanh chỉ để lòng mình đối diện với chính lòng mình, “Tâm thi” của nhà thơ đã hóa thành “Thần minh chi chủ,” đã sáng dậy mọi hình hài thi tứ. Từ “Mặt trời xa lắc” đến “Hoa nở không mùa.” Với hai tập thơ còn khiêm nhường trong gia tài của đời người cầm bút. Nhưng cái quý ở......

Có tới ba lần, nhạc chuông từ Messenger của nhà thơ Kim Chuông - “người thầy văn chương” thủa nhỏ (mà tôi vẫn gọi ông như thế). Ông đang gọi tôi. Vẫn giọng ấm áp, hồn hậu, ông hào hứng, động viên tôi góp bài cho tập sách mới của nhóm Búp. Phần bận việc. Phần tình yêu văn chương với tôi luôn dào......

Đầu Hè năm 1976, tôi có kỷ niệm khó quên với Bùi Thị Biên Linh, khi đạp xe về tận nhà tìm gặp và chọn Linh về lớp đào tạo, bồi dưỡng các em học sinh có năng khiếu sáng tác văn học của tỉnh. Đây là trại viết do Hội Văn học Nghệ thuật Thái Bình tổ chức, mang ý nghĩa đầu tiên trên cả nước....