Ông già ở Đỗ Lăng

Bùi Đại Dũng dịch

Theo vi.wikipedia, Bạch Cư Dị, sinh năm 772, tự Lạc Thiên, hiệu Hương Sơn cư sĩ là nhà thơ nổi tiếng đời Đường. Với gia cảnh nghèo khó ở thôn quê, từ nhỏ Bạch Cư Dị đã am tường nỗi vất vả của người lao động. Năm 800, ông thi đỗ tiến sĩ được bổ làm quan trong triều, giữ chức Tả thập di. Năm 815, do mâu thuẫn với nhóm quyền thần, ông bị xằng tấu và bị đày làm Tư mã Giang Châu, tới năm 826 mới được triệu về kinh. Ông mất năm 846 tại Hương Sơn, Lạc Dương. Ông bắt đầu làm thơ từ năm 15 tuổi. Thơ ông mang đậm tính hiện thực, bóc trần sự bóc lột của bọn quan lại, thông cảm với nỗi thống khổ của dân chúng.

Nguyên bản
杜陵叟
杜陵叟，杜陵居，
歲種薄田一頃餘。
三月無雨旱風起，
麥苗不秀多黃死。
九月降霜秋早寒，
禾穗未熟皆青乾。
長吏明知不申破，
急斂暴徵求考課。
典桑賣地納官租，
明年衣食將何如。
剝我身上帛，
奪我口中粟。
虐人害物即豺狼，
何必鉤爪鋸牙食人肉。
不知何人奏皇帝，
帝心惻隱知人弊。
白麻紙上書德音，
京畿盡放今年稅。
昨日里胥方到門，
手持尺牒牓鄉村。
十家租稅九家畢，
虛受吾君蠲免恩。

Đỗ Lăng tẩu
Đỗ Lăng tẩu, Đỗ Lăng cư,
Tuế chủng bạc điền nhất khoảnh dư.
Tam nguyệt vô vũ hạn phong khởi,
Mạch miêu bất tú đa hoàng tử.
Cửu nguyệt giáng sương thu tảo hàn,
Hoà tuệ vị thục giai thanh can.
Trưởng lại minh tri bất thân phá,
Cấp liễm bạo trung cầu khảo khoá.
Điển tang mại địa nạp quán tô,
Minh niên y thực tương hà như?
Bác ngã thân thượng bạch,
Đoạt ngã khẩu trung túc
Ngược nhân hại vật tức sài làng,
Hà tất câu trảo cứ nha thực nhân nhục?
Bất tri hà nhân tấu hoàng đế,
Đế tâm trắc ẩn tri nhân tệ.
Bạch ma chỉ thượng thư đức âm:
Kinh kì tận phóng kim niên thuế.
Tạc nhật lí tư phương đáo môn,
Thủ trì sắc điệp bảng hương thôn.
Thập gia tô thuế cửu gia tất,
Hư thụ ngô hoàng quyên miễn ân.