Phần thư khanh nho

Thứ ba - 16/04/2024 15:37

PHẦN THƯ KHANH NHO

(Dương Chính Chức)

Phần thư khanh nho (tiếng Hàn 분서갱유 tiếng Hán 焚書坑儒 - phần thư khanh nho). Ở đây, phần - đốt, thư - sách, khanh - chôn vùi, nho - nho sỹ.

Nghĩa đen của câu này là "Đốt sách chôn nho". Tích này kể về 2 sự kiện được cho là ở thời Tần thủy hoàng đế.

Phần thư (đốt sách): Năm 221 TCN, sau khi lên ngôi, Tần Thủy hoàng thấy nhiều nho sỹ hay ca ngợi nhà Chu, chê trách sự cai trị của mình, chống lại chế độ lập quận, huyện (군현제-郡縣制 - chế độ này đề cao quyền lực triều đình trung ương) gây khó khăn cho điều hành. Để thống nhất tư tưởng trong dân, Tần Thủy hoàng ra lệnh đốt mọi kinh thư, sách vở viết từ trước tới thời kỳ đó trừ các sách vở liên quan đến Y (의-醫), Dược (약-藥) và Bốc Thệ (복서 -卜筮). Sự kiện này đã làm mất đi rất nhiều văn thư cổ tịch quý báu.

Khanh nho (chôn nho): Sau khi đốt sách, khoảng năm 220 TCN, Tần Thủy hoàng thấy vẫn có một số nho sĩ phê phán sự cai trị của mình, nhất là việc đốt sách của năm trước. Tần Thủy hoàng cáu tiết bắt luôn hơn 460 nho sinh chống đối và chôn sống họ tại thành Hàm Dương.

* Theo các nhà sử học thì chuyện đốt sách thì có, nhưng chứng cứ về chôn nho thì rất mơ hồ, có vẻ là sự kiện bị bịa đặt.

"Phần thư khanh nho", tuy chỉ là câu có 4 chữ nhưng hàm ý rất rộng, phê phán sự hà khắc, độc đoán về xử thế và tàn độc phi nhân tính trong đối nhân.

Các bài viết liên quan:

• Chân tâm
• Bất toàn
• Quên
• Danh xưng và vai trò của sư ở chùa ở Hàn Quốc
• Biểu lộ
• Bạn đời không phải là người tùy tùng
• 3 bước để thắng ở mọi cuộc tranh cãi

Những tác phẩm cũ hơn:

• Thủy ngư chi giao kim thạch chi giao
• Độc thư tam đáo
• Khắc chu cầu kiếm
• Kính nhi viễn chi
• Đính thiên lập địa
• Ma phủ vi châm
• Quay đầu là bờ - Hồi đầu thị ngạn

Những tác phẩm mới hơn:

• Điểu túc chi huyết
• Dĩ noãn đầu thạch dĩ chỉ nhiễu phí
• Bất sỉ hạ vấn
• Huyền tẫn
• Thủy chi thất thiện
• Khát nhi xuyên tỉnh
• Thủy hữu thất đức