Danh mục
- Tác giả - Tác phẩm
- Trang văn
- Trang thơ
- Văn học dân gian
- Lý luận - Phê bình
- Mỹ thuật - Âm nhạc
- Góc chia sẻ
- Giới thiệu
Video
Tin mới nhất
- Nghiệp
- Trăng non
- Tháng Mười vàng son
- Sấm ký bí truyền
- Tìm
- Biến tướng
- Đoạn yên đại cáo
- Nghĩ sâu chút thôi là sẽ hiểu
- Hàng rào
- Ai về xứ Vạn
- Nhớ con
- Biển chiều đông
- Trở về cát bụi
- Đước Cà Mau
- Phó mặc sự đời
Kết nối link
- Lý luận - Phê bình
Cảm nhận về thơ Nguyễn Diệu Liên trong tập thơ & tản văn "Gõ cửa bình yên"
Thứ bảy - 04/10/2025 17:49
CẢM NHẬN VỀ THƠ NGUYỄN DIỆU LIÊN TRONG TẬP THƠ – TẢN VĂN “GÕ CỬA BÌNH YÊN”
(Nguyễn Thị Toán)
Nguyễn Diệu Liên là một trong số những cây bút “trẻ” giàu nội lực của Nhà Búp (nhabup.vn) mà tiền thân là nhóm văn thơ thiếu nhi Búp trên cành năm xưa được Hội Văn học nghệ thuật Thái Bình phát hiện và bồi dưỡng năng khiếu sáng tác. Bên cạnh một Trần Huyền Tâm với những trang thơ mang đậm chất trí tuệ với những triết lý nhân sinh về đạo và đời, luôn hướng người đọc tới các giá trị chân thiện nhẫn và ngân nga, bay bổng về miền trời thần diệu nơi có hạc vàng, mây trắng và cái đẹp vĩnh cửu (Giọt nắng vô thường, Diệu khúc thời gian, Mây ngàn năm vẫn đợi, Khúc tâm du, Lưng túi Gió Trăng, Lục bát Trần Huyền Tâm, Giấc mơ quê…); Bùi Thị Biên Linh với chất giọng ngọt ngào, đằm thắm, chứa chan cảm xúc về những điều bình dị và lớn lao vừa trữ tình vừa mang cảm hứng sử thi (Ý nghĩ ban mai, Khoảng xanh miền nắng, Bầu trời có nhiều vì sao, Gửi lại dấu yêu, Sâu lắng mùa thu, Lính miền đông…); Bùi Thanh Huyền nổi bật ở chiều sâu cảm xúc và sự sáng tạo trong biểu đạt, với giọng điệu riêng giầu nữ tính, khẳng định cái tôi trữ tình của người con gái vừa quá đỗi mộng mơ vừa vô cùng mãnh liệt trong tình yêu và khát vọng hạnh phúc…(Trái tim thức – NXB Hội Nhà văn – 2024); Phạm Hồng Oanh với những câu thơ sắc sảo, là những phát hiện mới mẻ về quy luật tự nhiên, những chiêm nghiệm sâu sắc về cuộc đời, về cái còn, cái mất và những câu hỏi đầy day dứt về nhân tình thế thái…(Mặt trời xa lắc, Hoa nở không mùa, Níu mùa mà nghĩ, Lục bát Phạm Hồng Oanh…); Nguyễn Thúy Hằng với giọng thơ mộc mạc, chân quê, tha thiết, ngọt lành như hương sắc phù sa, ngát thơm hương đồng gió nội (Trăng làng vườn, Mùa đợi, …); Phạm Minh Châu rạo rực yêu thương trong từng câu chữ gọi mùa, gọi về những hoài niệm đẹp đẽ tuổi học trò và quê hương yêu dấu (Gọi mùa, Dấu yêu gửi lại); Trương Minh Hiếu với sự trăn trở, ráo riết kiếm tìm, đào sâu bản thể (Cội, Đi qua mỗi ngày tôi, Ru mình), Nguyễn Phương Thủy với lối thơ phá cách, cởi mở, khoáng đạt, đốt cháy mình trong khát vọng tình yêu, hạnh phúc và nỗi nhớ quê da diết của người con lập nghiệp nơi trời Tây (Đường vào ánh sáng, Ngân lên từ nỗi nhớ) v.v…, Nguyễn Diệu Liên góp vào dàn đồng ca Nhà Búp một giọng thơ riêng: trong trẻo, hồn nhiên, dung dị, nhẹ nhàng nhưng không kém phần sâu sắc để có thể gợi lên những rung động thẩm mỹ và xúc động sâu xa trong lòng người đọc.“Gõ cửa bình yên” là sự tiếp nối mạch cảm xúc của “Nỗi nhớ nghiêng” (NXB Hội Nhà Văn 2021) - là tiếng lòng ngân lên từ những rung động tinh tế của tác giả trước cuộc sống, thiên nhiên và tình yêu. Đọc tập thơ “Gõ cửa bình yên” của Nguyễn Diệu Liên, ta bắt gặp một thế giới trữ tình dịu dàng, thấm đẫm hơi thở cuộc đời, nơi người viết cất lên những cung bậc cảm xúc chân thành, hồn hậu, vừa gần gụi, đời thường, vừa lãng mạn, giàu chất nhạc, chất họa.
Một trong những mạch nguồn cảm hứng lớn của tập thơ là thiên nhiên. Từ “Lạc bước heo may”, “Tháng ba về”, “Hà Nội chiều thu sang”, “Cảm tác đầu đông”, đến “Tháng mười hai”, ta thấy hiện lên rõ nét bức tranh bốn mùa của đất trời. Nguyễn Diệu Liên cảm nhận mùa bằng tất cả giác quan: sắc lá, hương hoa, vị nắng, làn gió, và cả những thanh âm man mác buồn vui. Hương bưởi, hoa sưa, hoa xoan, hoa gạo của tháng ba; cốm mới, heo may và nước Hồ Tây trong vắt của mùa thu Hà Nội; cúc họa mi, hoa sữa, sương mờ của đầu đông… tất cả làm nên một bản giao hưởng tự nhiên trong trẻo và mượt mà, rạo rực mà man mác.
Thiên nhiên trong thơ Liên không chỉ để ngắm nhìn, mà còn là chiếc gương soi tâm trạng. Mùa thu gợi nhớ lời yêu xa: “…Bâng khuâng, bối rối, ngập ngừng /Vấn vương lá vàng xao xác /Mùa thu lạc bước chân về /Nắng như rót đầy mật ngọt / Cho hồn không uống mà say /Ta loay hoay tìm ký ức / Lời yêu theo gió xa rồi! Chỉ còn một mình nỗi nhớ /Thương dài bước phố heo may.” (Lạc bước heo may)
Mùa đông khơi dậy nỗi chờ mong: Tháng Mười Hai/Lạnh tê tái/Chiều cuối năm khép lại/Những ưu tư, vương vấn vơi đầy/Tháng Mười Hai của những nhớ thương người đi xa không về kịp sum vầy…”. Mùa xuân mở ra hy vọng: “…Bên nhau đợi xuân về náo nức/ Đêm tàn thức dậy ban mai.” (Tháng mười hai).
Hay lời tự nhủ - một sự trải lòng rất đỗi thành thực trong “Đợi mùa”: “Em ơi… Đừng buồn nhé! Mùa đi…Mùa lại về!/Hoa trong vườn vẫn nở /Cây trong vườn vẫn xanh/Chim vẫn hót chuyền cành/Trong nắng vàng rực rỡ/Mưa chờ trong nỗi nhớ/Giọt rơi đợi mùa sang…”
Chính sự cộng hưởng ấy của thiên nhiên và lòng người khiến tập thơ tràn đầy sức sống, khát vọng tình yêu và niềm tin, hy vọng!
Một mạch cảm xúc sâu lắng trong “Gõ cửa bình yên” chính là tình yêu, nỗi nhớ và những khắc khoải riêng tư .
Ở “Đợi em cô gái tháng Tư”, tình yêu hiện lên qua hình ảnh chờ đợi khắc khoải, một nỗi nhớ day dứt “Loa kèn tàn, phố xưa nay đã khác / Chỉ lòng ta vẫn giữ bóng hình em…”.
Ở “Dịu dàng thu”, tình yêu là sự đồng điệu ngọt ngào, nơi hai bàn tay nắm lấy nhau trong nhịp điệu dịu êm của mùa:
“Dặt dìu tiếng hát
Tiếng đàn mê say
Em ngồi bên anh tay ấm bàn tay
Lắng nghe tiếng thu trở mình nhè nhẹ
Qua từng tiếng lá vàng rơi khe khẽ
Qua từng nhịp thở thời gian
Qua khung cửa màu thiên thanh
Qua những tầng xanh
ngút ngát
Và qua từng khúc hát
Dịu dàng thu!”
Tình yêu trong thơ Nguyễn Diệu Liên không ồn ào, không bi lụy, mà lặng lẽ, chân thành, nhiều khi chỉ gói trong một ánh mắt, một bàn tay, một thoáng hương thu. Nó giống như hạt nắng, hạt gió len vào từng câu chữ, gieo vào lòng người đọc để lại dư âm rất đỗi bâng khuâng mà vô cùng ấm áp.
Không chỉ dừng ở thiên nhiên hay tình yêu lứa đôi, tập thơ còn lay động bởi những vần thơ về tình cảm gia đình – nguồn cội của yêu thương. “Khi mẹ vào thăm cha” là bản tình ca ấm áp của nghĩa vợ chồng sau gần bảy mươi mùa đông chung sống. Ở đó, tình yêu không chỉ là tuổi trẻ nồng nàn mà còn là sự gắn bó thủy chung, bình dị, cùng nắm tay nhau đi qua buổi hoàng hôn của đời người, đi qua năm tháng:
“Trước cha nắm tay mẹ
Giờ mẹ nắm tay cha
Những tiếng gọi "Bà ơi!"
Trong chập chờn giấc mộng.
Đã qua sáu chín mùa đông
Cha mẹ bên nhau, đêm dài không lạnh
Bởi đôi bàn tay ủ ấm,
thương về…
“Con là ánh nắng mai” lại thắp lên niềm hạnh phúc rạng ngời của tình mẫu tử, nơi đứa con là “bông hoa nhỏ thơm ngát cả vườn nhà”, là nguồn sống, nguồn vui của cả gia đình:
“Con là ánh nắng mai
Rạng ngời trong mắt mẹ
Mỗi nụ cười con hé
Làm tim mẹ rộn vang.
Bàn tay nhỏ dịu dàng
Ôm mẹ khi nũng nịu.
Và trong “Nhớ cha”, tình phụ tử hiện lên thiêng liêng, chứa chan thương nhớ, vừa thực tại vừa bâng khuâng hoài niệm vừa hiện hữu vừa khắc khoải tâm linh:
“Nhớ bàn tay chai sần theo năm tháng,
Dắt con đi qua bão tố cuộc đời.
Nhớ ánh mắt chứa đầy bao hy vọng,
Dõi theo con từng bước nhỏ chơi vơi.
Cha là gió, là mây trời phiêu lãng,
Lặng lẽ che con, chẳng đợi đáp đền.
Dẫu xa cách, nhưng tình cha vẫn đó,
Như ngọn đèn soi sáng những đêm đen”
Tình cảm gia đình chính là mạch nguồn sâu xa nhất nuôi dưỡng sự bình yên mà nhà thơ kiếm tìm và trân trọng.
Đến với thơ Nguyễn Diệu Liên ta không khó để nhận ra một chất giọng riêng – dung dị mà giàu nhạc họa. “Gõ cửa bình yên” không cầu kỳ trong cấu tứ, không trau chuốt kiểu cách trong ngôn từ, mà giản dị, trong sáng như những lời thủ thỉ đời thường:
"Tháng ba về bến cũ
Con đò xưa xuôi dòng
Chỉ còn hoa gạo nở
Đỏ mắt chờ người sang.
(Tháng ba về)
Hay:
“…Người đi xa nhắn nhủ
Thương gió mùa heo may
Ngày chia tay năm ấy!
Bồi hồi hương cốm bay…”
(Hà Nội chiều thu sang)
Còn nhiều nữa: “…Và… /Tháng của ngày “trái gió” mẹ sinh anh/Chàng trai mùa đông của em/Mạnh mẽ và gai góc…” (Tháng mười hai)
Nhưng chính sự dung dị ấy lại tạo nên sức gợi lớn. Từ những vần ngũ ngôn hồn hậu đến thơ tự do giàu nhạc điệu, tác giả đều biết cách gieo nhịp tự nhiên, giàu hình ảnh và chất nhạc nên rất dễ đi vào lòng người.
Có thể nói “Gõ cửa bình yên” là một tập thơ giàu cảm xúc, kết hợp hài hòa giữa thiên nhiên và tình yêu. Giọng thơ dung dị, nữ tính, sâu lắng, vừa thấm đẫm hơi thở đời thường vừa bay bổng chất trữ tình và chan chứa niềm tin yêu cuộc sống. Cô “gõ cửa bình yên” không phải để khép lại những ồn ào ngoài kia, mà để mở ra một thế giới trong trẻo, nhân hậu, nơi con người được sống thật với trái tim mình.
Mong thi sĩ mãi bình yên, bút lực mãi dồi dào để chúng tôi được đọc nhiều hơn nữa những trang nhật ký tâm hồn trong trẻo, dịu dàng và đầy ắp yêu thương của cô. Để qua bao nhiêu thăng trầm của cuộc sống vẫn thấy cuộc đời đẹp biết bao. Để càng yêu hơn bốn mùa, gia đình, quê hương, xứ sở và trân trọng những gì mình đang có!
TP Hồ Chí Minh, tháng 9 năm 2025
Từ khóa:
thơ nguyễn, diệu liên, tập thơ, gõ cửa, bình yên, với những, người đọc, cảm xúc, trữ tình, sâu lắng, mùa thu, tình yêu, khát vọng, hạnh phúc, tự nhiên, cuộc đời, giọng thơ, yêu thương, đi qua, nỗi nhớ, trong trẻo, dung dị, là sự, cuộc sống, thiên nhiên, dịu dàng, đời thường, lạc bước, heo may, tháng ba, hà nội, tháng mười, hiện lên, không chỉ, bâng khuâng, mùa đông, hy vọng