"Đi qua mỗi ngày tôi": nét mới trong thơ Trương Minh Hiếu

Thứ năm - 28/08/2025 10:45

“ĐI QUA MỖI NGÀY TÔI” – NÉT MỚI TRONG THƠ TRƯƠNG MINH HIẾU                               

                                            Vũ Thanh Huyền

Tập thơ “Đi qua mỗi ngày tôi” là tập thơ thứ hai của tác giả nhà Búp: Trương Minh Hiếu. Tập thơ là sự tiếp nối mạch nguồn cảm xúc thơ ca trong anh, đồng thời là sự bứt phá, trưởng thành hơn trong thi pháp nghệ thuật cũng như ngôn ngữ văn chương.

Giữa cuộc sống tất bật, hỗn độn với bao bon chen toan tính, anh vẫn giữ cho mình một tâm hồn trong trẻo, một cảm xúc chân thành, một nỗi niềm đau đáu với với quê hương, cha mẹ, gia đình. Sau những thăng trầm của cuộc sống, Trương Minh Hiếu đã chưng cất, lắng đọng những trải nghiệm đó để đưa vào thơ ca, như một cách gìn giữ tâm hồn mình, lưu giữ hồn quê, hồn làng:

Bao năm biền biệt quê xa 

Chiều nay mưa ướt tràn qua mắt nhìn

(Mưa quê nhà)

Câu thơ như chùng hẳn xuống, như đầy hẳn lên, nói hộ nỗi lòng của một người con luôn hướng về quê nhà. Hay như một hoài niệm:

Bây giờ xa biết bao nhiêu

Chợ làng như một cánh diều trong mơ

(Chợ làng)

Anh đã sử dụng nghệ thuật so sánh một cách khéo léo, tài tình, như nâng câu thơ bay lên.

Thơ Trương Minh Hiếu chủ yếu viết theo phong cách truyền thống, thể thơ lục bát chiếm phần nhiều. Tuy nhiên, ở tập thơ này đã có sự biến đổi về thi pháp nghệ thuật. Vẫn chất giọng đằm thắm, trữ tình rủ rỉ như lời tự sự, nhưng đã mang một nét mới, một sự vượt lên chính mình trong lao động nghệ thuật chân chính, trên cánh đồng chữ nghĩa nhọc nhằn.

Vẫn là tình cảm thiêng liêng về người mẹ, theo thể thơ lục bát này, song cách anh viết đã thể hiện sáng tạo hơn rất nhiều. Câu thơ đằm sâu cảm xúc và cách sử dụng hình ảnh, biện pháp tu từ, ngôn ngữ được lựa chọn, gọt giũa cẩn thận:

Con đi từ buổi trưa này

Mẹ trông từng bước giấc đầy, giấc vơi

Tàn canh thức với đất trời

Nếp nhăn hằn tiếng ru hời cạn đêm

(Lời ru ban trưa)

Và vút lên như một thanh âm đẹp: 

Tóc mẹ bay mây trắng thả lên trời

(Trên đồng bãi hoang xưa)

Thơ anh còn chạm đến một nỗi niềm đau đáu của bao người con xa quê, là niềm tin, là hành trang mang theo trên mỗi nẻo đường trầm luân:

Con qua bao cuộc nổi chìm

Dạt trôi mẹ vẫn dáng hình mạng theo

Chẳng so đo phận giàu nghèo

Mơ đồng xa mãi điệu chèo ngân nga

(Gió đồng xa)

Thơ Trương Minh Hiếu vẫn nhẹ nhàng tinh tế, không phô trương, hình thức mà giản dị như người con quê lúa. Lối viết tự sự, trữ tình đã định hình phong cách thơ anh:

Hoa tàn ở chốn bình yên

Để bông lãng đãng trắng miền nhớ mong

(Cây gạo gù mùa thu)

Giọng điệu thơ anh như mạch nguồn trong trẻo, như chính sự chiêm nghiệm, sự chia sẻ rút ra từ trải nghiệm thăng trầm của cuộc sống. Đôi khi thật giản dị như điều nó vốn có mà ta không hề nhận ra:

Ta mang tiếc nuối đi tìm

Bơ vơ ngọn gió lặng im theo về

(Tìm lại lời yêu)

Và:

Có trời và có nắng mưa

Có em nên cỏ bao mùa vẫn xanh

(Những mùa cỏ xanh)

Với thể lục bát truyền thống khó viết hay, nhưng Trương Minh Hiếu thể hiện nhịp điệu này rất mượt mà, tự nhiên, câu chữ được trau chuốt, tìm tòi, sáng tạo mang đến một sắc thái mới, trong một thể loại không mới.

Tình yêu văn chương đã nuôi dưỡng tâm hồn anh, đã giúp cho trái tim anh một năng lực cảm thụ cuộc sống, vươn tới chân, thiện, mỹ và đưa điều đó vào trong thơ ca:

Lúa đồng đang trổ bông mà

Nên cây cầu gỗ và nhà mái tranh

Cũng thơm trong ngọn gió lành

Thong dong lối dạo, bồng bềnh trăng lên

(Phú Nghĩa một ngày)

Bài thơ đưa chúng ta về với một miền đất yên bình, tươi đẹp và thơ mộng ở vùng Đông Nam Bộ, trái tim của Trương Minh Hiếu thật tinh tế, dễ rung cảm trước cái đẹp và sự giản dị.

Tập thơ “Đi qua mỗi ngày tôi” là một bức tranh quê hương, là tình thương cha mẹ, gia đình, là tình cảm bạn bè, là tình yêu, là hoài niệm mong nhớ. Đó là những đề tài không mới, đòi hỏi người viết phải có năng lực cảm thụ cuộc sống và cách thể hiện ngôn từ để tránh lặp lại cái mà người khác đã nói đã viết. Và đây cũng thể hiện một sự tài hoa của người viết:

Ly cà phê khẽ chạm môi

Tan như khói, bay lên như khói

Vô cớ giận hờn, vô cớ buồn không nói

Chơi vơi, ngây ngất dịu lành

(Còn ta với chiều)

Hay như:

Ngổn ngang đảo đứng, đảo nằm

Chênh vênh đá núi, dùng dằng cây leo

Chòng chành gió vịn tay chèo

Thuyền đi núi ngẩn ngơ theo bóng thuyền

(Chiều Hạ Long)

Thiên nhiên tươi đẹp của Vịnh Hạ Long đi vào thơ anh, cùng biện pháp tu từ ẩn dụ để nói về tình yêu đã thể hiện sự tài tình của tác giả.

Văn chương luôn là sự sáng tạo không ngừng, là một sự tìm tòi đổi mới để không lặp lại. Trong tập thơ này, anh đã bắt đầu chạm vào thể loại thơ tự do hiện đại. Có thể, đây là những bước đi đầu tiên, dò dẫm, khám phá một “miền đất mới”, vừa rụt rè, dễ thương, vừa bứt phá, làm mới chính mình:

Tan vào nhau muôn ánh sắc diệu kỳ

Trong ý nghĩ

Ráng chiều vụt tắt

Bóng ngày đi 

Phác thảo nét người về

(Ráng chiều)

Thơ hiện đại là một thể thơ kén người đọc, bởi, ở đó là sự mới lạ, không uyển chuyển, mượt mà, nhuần nhị như thể loại thơ truyền thống. Song, những bài thơ hay vẫn chạm đến trái tim người đọc một rung cảm mãnh liệt. Trong bài “Về một người gánh hoa”, anh đã thể hiện khá thành công, bài thơ hay, giàu hình tượng và cảm xúc. Tôi thực sự bất ngờ và thích thú bởi anh đã có một cách biểu cảm mới, một cách diễn đạt mới về một sự cảm thụ không mới. Lối viết phóng túng, tự do, không ràng buộc bởi nhịp điệu, câu chữ làm cho cảm xúc được bay bổng:

Bao mùa hoa cho người ngất ngây say

Mặn đằm đằm

Giọt mồ hôi khó nhọc

Thao thức đêm đêm

Nghe sương tan từng giọt

Và bồi hồi trở giấc nụ dâng hương

Và:

Ngược xuôi bước rung rinh đôi gồng gánh

Lòng nhẹ tênh 

Hoa thắm muôn nhà

(Về một người gánh hoa)

Có thể nói, tập thơ “Đi qua mỗi ngày tôi” là một thành công của Trương Minh Hiếu, so với tập thơ đầu tay, nó thể hiện một sự nỗ lực, sự sáng tạo không ngừng của người cầm bút, một sự cẩn trọng khắt khe trong việc làm mới chính mình. Tuy nhiên, sự đổi mới vẫn còn khiêm nhường. Lối viết hiện đại mới chỉ là chập chững, e dè, chưa thực sự tạo được ấn tượng mạnh, chưa làm nên những giai điệu khác lạ, đa nghĩa, đa chiều với sức hàm chứa vượt trội so với mạch nguồn thơ truyền thống. Tập thơ viết về những chủ đề quen thuộc, chưa thực sự táo bạo trong lựa chọn chủ đề mới, những góc cạnh muôn màu của cuộc sống để mang đến một nhịp điệu thực sự mới mẻ. Tuy nhiên ở tập thơ này, thể loại thơ truyền thống anh đã viết chắc tay hơn rất nhiều, những bài thơ mang chiều sâu của cảm xúc, mang vẻ đẹp của ngôn từ, hình tượng và thủ pháp nghệ thuật, mà vẫn giản dị, đằm thắm, duyên dáng. 

Xin được chúc mừng nhà thơ Trương Minh Hiếu và tác phẩm “Đi qua mỗi ngày tôi”! Mong rằng, sẽ được đón đợi anh ở sự thành công của những tác phẩm tiếp theo.

Thái Bình, một ngày đầu hè 2025

Các bài viết liên quan:

• "Cội" - Chất đằm thắm trữ tình trong thơ Trương Minh Hiếu
• Thăm bạn
• Mùa ngâu
• Khoảnh khắc mùa hè
• Chiều Kinh Bắc
• Còn mãi với thời gian
• "Đi qua mỗi ngày tôi": nét mới trong thơ Trương Minh Hiếu

Những tác phẩm cũ hơn:

• Dòng cảm thức tình quê sâu lắng
• Lục bát "Ru mình" một nguồn chảy lặng xanh da diết
• Vỉa hè ngẫu sự
• Tình đất và người nhạc sĩ
• Về tập thơ "Đi qua mỗi ngày tôi' của Trương Minh Hiếu
• Trương Minh Hiếu - Thơ với năng lượng khai sáng "Hiện thực hồn mình"
• Như Sen Đồng Tháp